Κατά 2,5‰ δηλαδή κατά 26400, μειώθηκε ο πληθυσμός της Ελλάδας το 2016, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Eurostat, η οποία δημοσίευσε σήμερα στοιχεία για τον πληθυσμό της ΕΕ ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας Πληθυσμού, που είναι σήμερα Τρίτη 11 Ιουλίου.
Σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις, ο πληθυσμός της Ελλάδας την 1η Ιανουαρίου 2017 ήταν 10.757.300 σε σχέση με 10.783.700 την 1η Ιανουαρίου 2016.
Ειδικότερα, εκτιμάται πως το 2016 οι θάνατοι έφτασαν τους 118.800 και οι γεννήσεις τις 92.800.
Μεγάλο πρόβλημα το δημογραφικό
Πάνω από 65 ετών θα είναι σχεδόν τα 2/3 του ενεργού πληθυσμού το 2060 - Μοριοδότηση προσλήψεων, μεγαλύτερη διάρκεια επιδομάτων ανεργίας, δημιουργία περισσότερων θέσεων στους βρεφονηπιακούς σταθμούς, μεταξύ των μέτρων που εξετάζονται για την αύξηση της γεννητικότητας
Σε βόμβα που μπορεί να εκραγεί με δραματικές συνέπειες για την προοπτική της χώρας μετατρέπεται χρόνο με τον χρόνο το δημογραφικό πρόβλημα, το οποίο η ελληνική κυβέρνηση επιδιώκει να αποκρούσει μέσα από το αναπτυξιακό σχέδιο που θα παρουσιαστεί τις ερχόμενες ημέρες.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Eurostat και άλλων θεσμών, η Ελλάδα ενδέχεται να μετατραπεί σε χώρα γερόντων τις επόμενες δεκαετίες εξαιτίας της ολοένα αυξανόμενης υπογεννητικότητας, της μετανάστευσης των νέων αλλά και της ανακοπής της εισροής νέων μεταναστών με στόχο να ενσωματωθούν στη χώρα.
Μια όψη της κρίσης που δύναται να πάρει διαστάσεις εθνικού ζητήματος, κι όμως καμία κυβέρνηση έως σήμερα δεν είχε επιχειρήσει να μελετήσει και να αναζητήσει άμεσες λύσεις που θα ανακόψουν μια πορεία χωρίς προοπτική για τη χώρα. Τα στοιχεία που λαμβάνονται υπ' όψιν στο σχέδιο της αναπτυξιακής στρατηγικής είναι σοκαριστικά...
Ο ρυθμός γεννητικότητας, ενώ βρισκόταν στα επίπεδα του 1,5 παιδιά ανά γυναίκα στην περίοδο προ κρίσης, το 2014 έφτασε στο 1,3 με πτωτική τάση. Σε αυτό συμβάλλει και η φυγή τόσο των νέων Ελλήνων όσο και των μεταναστών που τις προηγούμενες δεκαετίες είχαν ενταχθεί στον πληθυσμό της χώρας. Από το 2010 μέχρι τα τέλη του 2015, 240.000-300.000 Έλληνες εκτιμάται πως εγκαταστάθηκαν στο εξωτερικό.
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα και τις διεθνείς εκτιμήσεις (ΟΟΣΑ, ΟΗΕ, Eurostat), τα επόμενα 40 χρόνια ο πληθυσμός της χώρας θα μειωθεί δραματικά. Συγκεκριμένα, με βάση τις προβολές που στηρίζονται στα σημερινά δεδομένα, το 2050 ο πληθυσμός της χώρας θα είναι περίπου 8,3 εκατ., στα επίπεδα δηλαδή του 1961. Δηλαδή, μείωση 28% από τα προ κρίσης επίπεδα.
Αυτή η ζοφερή εικόνα επεκτείνεται και στις προβολές σχετικά με την ηλικιακή δομή του πληθυσμού. Ο δυνάμει οικονομικά ενεργός πληθυσμός της χώρας (κάτω των 65 ετών) θα μειωθεί δραματικά από τα 7 εκατ. το 2015 στα 4,8 – 5,5 εκατ. το 2060, ενώ ο πραγματικά ενεργός από τα 4,7 στα 3-3,7 εκατ.
Τα πρώτα μέτρα που προβλέπονται στο αναπτυξιακό σχέδιο
Όπως αναφέρεται στο προσχέδιο του αναπτυξιακού σχεδίου, τα μέτρα για τη μείωση της ανεργίας και η επίτευξη αξιόλογων ρυθμών ανάπτυξης θα διευκολύνουν την αντιμετώπιση του δημογραφικού, ωστόσο κρίνονται ως απαραίτητες συγκεκριμένες προκαταρκτικές κατευθύνσεις και μέτρα που πρόκειται να εξειδικευθούν, όπως:
* Παρέμβαση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από κοινού με χώρες του Νότου και της ανατολικής Ευρώπης με αντίστοιχα προβλήματα σήμερα ή στο μέλλον. Η κυβέρνηση θα επιδιώξει να αναζητηθούν σε επίπεδο Ε.Ε. μέθοδοι και μέτρα που να προβλέπουν έγκαιρα τέτοιες δημογραφικές τάσεις και να υιοθετηθούν πολιτικές που να τις αντισταθμίζουν. Παράλληλα, θα αναζητηθούν μέτρα υπέρ των χωρών μεταναστευτικών εκροών, κάτι που υποστηρίζουν και στελέχη του ΔΝΤ.
Στο πλαίσιο του αναπτυξιακού σχεδίου τονίζεται η ανάγκη επανεξέτασης του συνόλου των φορολογικών, ασφαλιστικών και λοιπών παροχών (μοριοδότηση προσλήψεων, μεγαλύτερης διάρκειας επιδόματα ανεργίας, παραχώρηση γης δωρεάν ή με χαμηλό αντίτιμο, θετικές διακρίσεις κ.λπ.) και η δημιουργία υποδομών, όπως οι βρεφονηπιακοί σταθμοί, με στόχο την αύξηση της γεννητικότητας.
Συνολικά, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, την 1η Ιανουαρίου 2017 ο πληθυσμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης έφτασε τα 511,8 εκατομμύρια, έναντι 510,3 εκατομμυρίων την 1η Ιανουαρίου 2016. Με 82,8 εκατομμύρια κατοίκους (ή 16,2% του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ την 1η Ιανουαρίου 2017), η Γερμανία είναι το πιο πυκνοκατοικημένο κράτος-μέλος της ΕΕ, έναντι της Γαλλίας (67,0 εκατομμύρια ή 13,1%), του Ηνωμένου Βασιλείου (65,8 εκατομμύρια ή 12,9% ), της Ιταλίας (60,6 εκατομμύρια ή 11,8%), της Ισπανίας (46,5 εκατομμύρια ή 9,1%) και της Πολωνίας (38,0 εκατομμύρια ή 7,4%).
Το 2016, ο πληθυσμός αυξήθηκε σε 18 κράτη-μέλη της ΕΕ και μειώθηκε σε δέκα. Η μεγαλύτερη σχετική αύξηση σημειώθηκε στο Λουξεμβούργο (+19,8 ανά 1.000 κατοίκους), τη Σουηδία (+ 14,5 ‰) και τη Μάλτα (+ 13,8 ‰). Αντίθετα, η μεγαλύτερη μείωση σημειώθηκε στη Λιθουανία (-14,2 ‰), τη Λετονία (-9,6 ‰) και την Κροατία (-8,7 ‰).
Κατά τη διάρκεια του 2016, στην ΕΕ σημειώθηκαν 5,1 εκατομμύρια θάνατοι και γεννήσεις, πράγμα που σημαίνει ότι η φυσική αλλαγή του πληθυσμού της ΕΕ ήταν ουδέτερη. Η μεταβολή του πληθυσμού, ωστόσο, ήταν θετική, με 1,5 εκατομμύρια περισσότερους κατοίκους, γεγονός που οφείλεται στην καθαρή μετανάστευση.
Τα χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας, το 2016, καταγράφηκαν στην Ιρλανδία και την Κύπρο (6,4 θάνατοι ανά 1.000 κάτοικοι) καθώς και στο Λουξεμβούργο (6,8 ‰). Αντίθετα, η Βουλγαρία (15,1 ‰), η Λετονία (14,6 ‰), η Λιθουανία (14,3 ‰), η Ρουμανία και η Ουγγαρία (και τα 13,0 ‰) κατέγραψαν το υψηλότερο ποσοστό.
Σε ό,τι αφορά τη γεννητικότητα, τα υψηλότερα ποσοστά, το 2016, καταγράφηκαν στην Ιρλανδία (13,5 ανά 1.000 κατοίκους), τη Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο (11,8 ‰) και τη Γαλλία (11,7 ‰), ενώ τα χαμηλότερα σημειώθηκαν στα νότια κράτη-μέλη: Ιταλία (7.8 ‰), Πορτογαλία (8.4 ‰), Ελλάδα (8.6 ‰), Ισπανία (8.7 ‰), Κροατία (9.0 ‰) και Βουλγαρία (9.1 ‰).
Τι λένε οι Καθηγητές
Ο καθηγητής Δημογραφικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Βύρων Κοτζαμάνης, που παρουσίασε έρευνα της διαΝΕΟσις για το δημογραφικό, επισήμανε ότι το καλύτερο σενάριο κάνει λόγο για δέκα εκατομμύρια Έλληνες το 2050 και το χειρότερο για οκτώ εκατ.
Μάλιστα, όχι μόνον το ένα τρίτο του πληθυσμού θα είναι άνω των 65, αλλά οι άνω των 85 αποτελούν όλο και μεγαλύτερο ποσοστό και του γενικού πληθυσμού και της ομάδας άνω των 65, δηλαδή έχουμε γήρανση μέσα στη γήρανση.
Σύμφωνα με τον κ. Κοτζαμάνη, η μόνη δυνατή παρέμβαση είναι η μετανάστευση, καθώς, όπως είπε, ό,τι και να κάνουμε η θνησιμότητα και η γονιμότητα δε θα αλλάξουν για 20 χρόνια.
Ο πρώην υπουργός και καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Τάσος Γιαννίτσης τονίζει ότι η συνταξιοδοτική δαπάνη από 16,2% του ΑΕΠ το 2015 θα κινηθεί στο 14,3% το 2060. Η δημογραφική επιδείνωση θα συμβάλει σημαντικά αυξητικά στο ασφαλιστικό έλλειμμα (+10,6 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ).
«H συνεχής μείωση του πληθυσμού σημαίνει ένα πράγμα, ότι κάθε γενιά θα παίρνει χαμηλότερες συντάξεις ή θα βγαίνει αργότερα στη σύνταξη ή και τα δύο», τόνισε ο κ. Γιαννίτσης και δήλωσε: «Αλληλεγγύη γενεών με αυτά τα δεδομένα δεν μπορεί να υπάρξει και σίγουρα όχι με αυτό το σύστημα».
Ανέφερε επίσης ότι μελέτη που έκανε πρόσφατα δείχνει ότι το ασφαλιστικό ήταν παράγοντας της κρίσης, όχι αποτέλεσμα της κρίσης, «άρα εάν δεν λύσεις το ασφαλιστικό, δεν μπορείς να λύσεις την κρίση».
Ο καθηγητής Γεωπολιτικής του Πανεπιστημίου της Σορβόνης στο Παρίσι, Γιώργος Πρεβελάκης σημειώνει ότι καθώς επιστρέφουμε στις θρησκευτικές ταυτότητες διεθνώς, λύση είναι η προσέλκυση χριστιανών μεταναστών από Μέση Ανατολή και Αφρική, που μπορούν να ενταχθούν και να ελληνοποιηθούν.
«Οι δημογράφοι θα μας πουν πόσους θέλουμε για να είμαστε άνετα. Δύο εκατομμύρια; Τίποτε δεν είναι αυτό για τον πληθυσμό της Αιγύπτου», είπε και πρόσθεσε: «Οι Έλληνες δεν είναι φυλή. Δεν είμαστε Έλληνες λόγω αίματος. Είναι θέμα πολιτισμικής ένταξης. Από αυτό τον τόπο έχουν περάσει όλοι οι λαοί κι έχουμε ελληνικό πληθυσμό».
Ο βοηθός καθηγητής του τμήματος Σπουδών Στατιστικής και Ασφάλισης του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Πλάτων Τήνιος αναφέρει ότι σύμφωνα με έρευνα στις ΗΠΑ οι πλούσιοι ζουν περισσότερο και οι φτωχές γυναίκες λιγότερο. «Άρα υπάρχει μεγάλη ταξικότητα, που θα έλεγε κι ο ΣΥΡΙΖΑ, στο δημογραφικό» σχολίασε, σημειώνοντας πάντως ότι δεν ξέρουμε εάν αυτό ισχύει και στην Ευρώπη ή 50 χρόνια κοινωνικού κράτους είχαν διαφορετικό αποτέλεσμα.
Εκτίμησε όμως ότι η μακροβιότητα μπορεί να είναι ευλογία και όχι κατάρα για τη χώρα, εάν προσαρμοστούμε εγκαίρως. Πρότεινε ειδικότερα «αντίστροφα στεγαστικά δάνεια» για να έχουν ροή εισοδήματος οι συνταξιούχοι με ακίνητη περιουσία και «αργυρή ανάπτυξη» στα πρότυπα της Ισπανίας που έχει γεμίσει γήπεδα γκολφ, δηλαδή να φτιάξει η Ελλάδα μία «ευρωπαϊκή Φλόριντα».
