Ο εξειδικευμένος μαιευτήρας - γυναικολόγος χειρουργός και επικεφαλής μαιευτικής ομάδας Δρ. Στυλιανός Κογεώργος, με ένα απλουστευτικό Q & A, δίνει το περίγραμμα βασικών εννοιών που απασχολούν όλο και περισσότερο τα σύγχρονα ζευγάρια
Τι είναι ο φυσικός τοκετός;
Ο φυσικός τοκετός και η προετοιμασία γονεϊκότητας αποτελούν όρους που περιγράφουν αυτό που ονομαζόταν τις προηγούμενες δεκαετίες «ανώδυνος τοκετός» και περιλαμβάνει τόσο τα μαθήματα που πραγματοποιούνται από τη μαιευτική ομάδα του ιατρείου για τους μέλλοντες γονείς, όσο και τη διαδικασία του τοκετού, χωρίς τη χρήση φαρμακευτικής αγωγής για τη διαχείριση του πόνου και την επίσπευση της διαδικασίας.
Προετοιμασία φυσικού τοκετού και γονεϊκότητας
Για την πραγματοποίηση του φυσικού τοκετού είναι απαραίτητη, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, η προετοιμασία της μέλλουσας μητέρας ή του ζευγαριού για το θαύμα της γέννησης και της γονεϊκότητας.
Τα μαθήματα προετοιμασίας φυσικού τοκετού και γονεϊκότητας περιλαμβάνουν συμβουλευτική, ενημέρωση και εκπαίδευση σε χρήσιμες τεχνικές σχετικά με:
- Τη λειτουργία του γυναικείου οργανισμού και τις αλλαγές κατά την εγκυμοσύνη
- Την ανάπτυξη του εμβρύου σε κάθε στάδιο της εγκυμοσύνης
- Τη βελτίωση της καθημερινότητας της εγκύου μέσα από αλλαγές στις συνήθειες της διατροφής, της σωματικής άσκησης και του τρόπου ζωής
- Την εξέλιξη της σχέσης του ζευγαριού στη διάρκεια της εγκυμοσύνης
- Τα είδη και τη διαδικασία του τοκετού
- Την αναγνώριση των σημείων έναρξης του τοκετού
- Την προετοιμασία της μέλλουσας μητέρας για τη διαχείριση του πόνου
- Τις διαθέσιμες μεθόδους αναλγησίας
- Τη διαχείριση του άγχους και των ψυχολογικών μεταπτώσεων της γυναίκας
- Το υποστηρικτικό πρόσωπο κατά τον τοκετό
- Το θηλασμό
- Την περίοδο της λοχείας
- Την περιποίηση του νεογνού
- Την ταχύτερη σωματική ανάρρωση μετά τον τοκετό
Φυσικός τοκετός, ονομάζεται ο φυσιολογικός τοκετός που πραγματοποιείται χωρίς τη χρήση φαρμακευτικής αγωγής για τη διαχείριση του πόνου και την επίσπευση της διαδικασίας. Αποτελεί μια συναρπαστική και αξέχαστη εμπειρία, που μπορούν να βιώσουν οι γυναίκες σε εγκυμοσύνη.
Ο φυσικός τοκετός προσφέρει στη μέλλουσα μητέρα ή το ζευγάρι ένα έντονο αίσθημα ασφάλειας και αυτοπεποίθησης, χτίζοντας άρρηκτους και υγιείς δεσμούς μεταξύ των γονέων και του παιδιού, κάνοντας ευκολότερη τη μετάβαση του ζευγαριού στο νέο τους ρόλο. Επιπλέον, μέσα από την προετοιμασία γονεϊκότητας η μέλλουσα μητέρα ή το ζευγάρι γνωρίζεται καλύτερα με τον ιατρό και τη μαιευτική ομάδα, δημιουργώντας μια σχέση ουσιαστικής εμπιστοσύνης, ώστε να αντιμετωπίσουν τη στιγμή της γέννησης με γαλήνη και ηρεμία.
Πότε είναι δυνατός ο φυσικός τοκετός;
Για να πραγματοποιηθεί ένας φυσικός τοκετός χρειάζεται η μητέρα να πληροί συγκεκριμένες προϋποθέσεις και να έχει ενημερωθεί και εκπαιδευτεί προγεννητικά.
Ο φυσικός τοκετός είναι δυνατός σε γυναίκες που έχουν μια φυσιολογική και χαμηλού κινδύνου εγκυμοσύνη με καθησυχαστικά ευρήματα του προγεννητικού ελέγχου, κυοφορούν ένα έμβρυο, δεν έχουν χρόνια προβλήματα υγείας ή επιπλοκές και έχουν συμπληρώσει την 37η εβδομάδα κύησης.
Πλεονεκτήματα φυσικού τοκετού
Τα πλεονεκτήματα του φυσικού τοκετού είναι πολλαπλά για τη σωματική και πνευματική υγεία του βρέφους, της μητέρας και των γονέων, επιτρέποντας τους να βιώσουν τον τοκετό ως μια ξεχωριστή και όμορφη εμπειρία.
Συγκεκριμένα, ο φυσικός τοκετός συγκεντρώνει τα εξής πλεονεκτήματα:
- Ενεργός ρόλος της μητέρας στην εξέλιξη του τοκετού, γεγονός που οδηγεί σε μια ολοκληρωμένη εμπειρία
- Ελευθερία κινήσεων καθόλη τη διάρκεια του τοκετού
- Αποτελεσματικότερες εξωθήσεις
- Άμεση έναρξη του θηλασμού
- Συμμετοχή και των δύο γονέων στην διαδικασία του τοκετού
- Αύξηση της αυτοπεποίθησης και τις εμπιστοσύνης στις δυνατότητες του γυναικείου σώματος
- Ενίσχυση του δεσμού μητέρας – μωρού
- Μειωμένη νευρικότητα του νεογνού
- Ταχύτερη σωματική ανάρρωση
- Μειωμένο πόνο μετά τον τοκετό
- Αύξηση της ικανοποίησης των γυναικών από την εμπειρία του τοκετού τους
- Αποϊατρικοποίηση του τοκετού
Τι είναι η ήπια καισαρική τομή;
Ήπια καισαρική τομή ή αλλιώς φυσική καισαρική (gentle c-section ή natural caesarian στα αγγλικά) είναι ένα είδος τοκετού που ενσωματώνει χαρακτηριστικά της διαδικασίας του φυσιολογικού τοκετού στην καισαρική τομή. Στόχος της είναι να μετατρέψει το περιβάλλον του χειρουργείου σε φιλικό και φιλόξενο για τη δυάδα μητέρας – νεογέννητου ενθαρρύνοντας τεχνικές όπως η άμεση επαφή δέρμα με δέρμα (skin to skin), ο θηλασμός και η επαφή της μητέρας με το νεογέννητο αμέσως μετά την γέννηση του.
Ποια είναι τα οφέλη μιας ήπιας καισαρικής τομής;
Η ήπια καισαρική τομή είναι ιδιαίτερα σημαντική για όσες επίτοκες έχουν βιώσει προηγούμενες τραυματικές εμπειρίες τοκετού, προσφέροντας μια επιλογή που συνδυάζει την αναγκαιότητα πραγματοποίησης καισαρικής τομής με μια θετική εμπειρία τοκετού.
Τα οφέλη μιας ήπιας καισαρικής τομής περιλαμβάνουν:
- Την υιοθέτηση ενός ενεργητικού ρόλου από την επίτοκοστη διαδικασία του τοκετού.
- Την παρουσία και συμμετοχή των γονέωνστη διαδικασία του τοκετού.
- Την άμεση επαφή μητέρας με νεογέννητο μέσα στην πρώτη ώρα μετά τη γέννηση, όπου το νεογέννητο είναι σε εγρήγορση και πιο πρόθυμο να θηλάσει.
- Την άμεση δερματική επαφή μητέρας και νεογέννητου, βοηθώντας στην ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος, του καρδιακού ρυθμού αλλά και των επιπέδων σακχάρου του νεογνού.
Διαφορές παραδοσιακής καισαρικής τομής και ήπιας καισαρικής τομής
Όσον αφορά το χειρουργικό κομμάτι, μια ήπια καισαρική τομή δε διαφέρει από μια παραδοσιακή. Το σημείο στο οποίο διαφοροποιείται αφορά την προσέγγιση του ιατρικού και μαιευτικού προσωπικού στην ίδια τη διαδικασία. Αντίθετα με την παραδοσιακή καισαρική τομή, όπου η μητέρα με το νεογέννητο παραμένουν χωρισμένοι, η ήπια καισαρική τομή, φροντίζει να δώσει χρόνο στην ανάπτυξη του δεσμού από τη στιγμή της γέννησης, ανεξάρτητα από το κλινικό περιβάλλον.
Οι κύριες διαφορές μεταξύ της παραδοσιακής και της ήπιας καισαρικής τομής είναι:
- Η ήπια καισαρική πραγματοποιείται πάντα με επισκληρίδιο αναισθησία και όχι με γενική αναισθησία.
- Η χειρουργική επέμβαση στην ήπια καισαρική δεν είναι κρυμμένη πίσω από τη χειρουργική κουρτίνα, αλλά επιτρέπει στους γονείς να δουν με τα μάτια τους την έξοδο του μωρού από την κοιλιά.
- Η έξοδος του μωρού από την κοιλιά και το κόψιμο του ομφάλιου λώρου, στην ήπια καισαρική, γίνεται σταδιακά και χωρίς πίεση χρόνου.
- Μετά την ήπια καισαρική, όπως και στον φυσιολογικό τοκετό, το νεογέννητο τοποθετείται στο στήθος της μητέρας, έχοντας δερματική επαφή.
- Δίνεται η δυνατότητα για μια πρώτη δοκιμή για θηλασμό.
Τι είναι το πλάνο τοκετού;
Το πλάνο τοκετού είναι ένα «σχέδιο τοκετού», μια καταγραφή του τι θα ήθελε μια μέλλουσα μητέρα να συμβεί κατά τη διάρκεια, αλλά και αμέσως μετά τον τοκετό. Το πλάνο τοκετού δεν είναι υποχρεωτικό, όμως η συζήτηση για τη δημιουργία του δίνει την ευκαιρία στο ζευγάρι να κάνει ερωτήσεις στη μαία και το γυναικολόγο και να μάθουν περισσότερα για το τι συμβαίνει στον τοκετό. Προσφέρει τον απαραίτητο χρόνο στη μέλλουσα μητέρα να προετοιμαστεί, να σκεφτεί και να συζητήσει με τον σύντροφο της τις επιλογές της. Επιπλέον, δίνει τη δυνατότητα στη μαία και το γυναικολόγο να γνωρίσουν καλύτερα και να κατανοήσουν τα συναισθήματα και τις προτεραιότητες της μέλλουσας μητέρας, με αποτέλεσμα την αποτελεσματικότερη επικοινωνία και την ανάπτυξη εμπιστοσύνης μεταξύ τους.
Το πλάνο τοκετού δίνει τη δυνατότητα στο ζευγάρι να συμμετέχει ενεργά στη λήψη αποφάσεων που περιλαμβάνει ένας τοκετός και προετοιμάζει καλύτερα, τόσο τη μέλλουσα μητέρα, όσο και τον σύντροφο για τη διαδικασία. Φυσικά το πλάνο τοκετού δεν είναι δεσμευτικό και μπορεί να αλλάξει, ανάλογα με τις επιθυμίες της μέλλουσας μητέρας, την κατάσταση της υγείας αυτής και του εμβρύου.
Το πλάνο τοκετού συνήθως είναι ευέλικτο περιλαμβάνοντας διαφορετικές καταστάσεις, ώστε να δημιουργηθεί ένα αίσθημα σιγουριάς στη μέλλουσα μητέρα χωρίς απογοητεύσεις, εάν κάτι τελικά εξελιχθεί διαφορετικά. Ο τοκετός είναι μια συνθήκη όπου δεν μπορεί να υπάρξει απόλυτος έλεγχος για την έκβαση του, ακόμα και να υπάρχει άψογη προετοιμασία, γιατί μερικές φορές το σώμα και το έμβρυο έχουν τα δικά τους σχέδια.
Τι περιλαμβάνει ένα πλάνο τοκετού;
Ένα πλάνο τοκετού είναι πολύ προσωπικό ζήτημα και εξαρτάται από τις ανάγκες, τις επιθυμίες, το ιατρικό ιστορικό, τις περιστάσεις κάθε μέλλουσας μητέρας, όπως επίσης και την εξειδίκευση της μαιευτικής ομάδας
Ένα πλάνο τοκετού μπορεί να περιλαμβάνει:
- Το άτομο ή τα άτομα που θα είναι παρόντα στον τοκετό
- Την πιθανότητα χρήσης επισκληρίδιου, ή άλλων φυσικών τρόπων για την ανακούφιση και διαχείρηση του πόνου
- Τις διαδικασίες για την προετοιμασία της μητέρας για τον τοκετό
- Το περιβάλλον του τοκετού, στο βαθμό που είναι εφικτό (π.χ. φωτισμός, ύπαρξη μουσικής, ενδυμασία κλπ)
- Την εναλλαγή των θέσεων κατά την διάρκεια του τοκετού
- Το μαιευτήριο στο οποίο θα γίνει ο τοκετός
- Την περιποίηση του νεογνού
- Την επιθυμία ή όχι για θηλασμό και τη σίτιση του νεογνού
- Τις επιλογές σε περίπτωση ανάγκης διενέργειας επείγουσας καισαρικής τομής
- Εναλλακτικούς τρόπους τοκετού, όπως για παράδειγμα στο νερό
- Οτιδήποτε άλλο σχετίζεται με τον τοκετό και τις προσωπικές προτιμήσεις ή τις πολιτιστικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις της μέλλουσας μητέρας ή γονέων
Η συμβολή του ιατρού
Υπογραμμίζεται η σημασία της προετοιμασίας του φυσικού τοκετού και της γονεϊκότητας στην επίτευξη ενός ήρεμου, ασφαλούς και ελάχιστα επεμβατικού τοκετού.
Εφαρμόζοντας με επιστημονική υπευθυνότητα όσα αναλύσαμε παραπάνω, διοργανώνουμε σε συνεργασία με την μαιευτική μας ομάδα -για γυναίκες που παρακολουθούνται στο ιατρείο μας- μαθήματα προετοιμασίας φυσικού τοκετού και γονεϊκότητας.
Ο Δρ. Στυλιανός Κογεώργος είναι εξειδικευμένος μαιευτήρας – γυναικολόγος χειρουργός, επικεφαλής εξειδικευμένης μαιευτικής ομάδας. Περισσότερες πληροφορίες για τον τοκετό, την εγκυμοσύνη αλλά και γενικότερα ζητήματα γυναικολογικής φύσεως μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του www.kogeorgos.gr
