Οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης στον αγροτικό και στο κτηνοτροφικό τομέα, στην Ελλάδα, θα είναι αναμφίβολα αρνητικές σύμφωνα με την έρευνα της διαΝΕΟσις, που δημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο του 2021. Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα επιστημονικά σενάρια, μειώνονται οι βροχοπτώσεις σε όλες τις περιοχές, μειώνεται η εδαφική υγρασία (ιδιαίτερα την άνοιξη), αυξάνεται η ξηρασία σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας και αυξάνονται οι ημέρες με πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Στη Λάρισα και τη Θεσσαλονίκη εκτιμάται ότι οι καλλιέργειες θα επηρεαστούν πολύ και από ακραία καιρικά φαινόμενα.
Η Πελοπόννησος δεν αποτελεί εξαίρεση σ’ αυτή την ολοένα και εξελισσόμενη κλιματική αλλαγή. Οι επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι αυξάνονται οι δείκτες ερημοποίησης περιοχών αλλά θα υπάρξει και αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων, τόσο σε ένταση όσο και σε συχνότητα, με ότι αυτό συνεπάγεται για την οικονομία την κοινωνία και το περιβάλλον της περιοχής.
Οι συνέπειες αυτές στον αγροτικό τομέα δεν θα είναι ομοιόμορφες σε ολόκληρη την επικράτεια αλλά θα διαφοροποιούνται ανάλογα με την ευαισθησία και τη συμπεριφορά της κάθε καλλιέργειας. Η ελιά, για παράδειγμα, είναι εξαιρετικά ανθεκτική στην ξηρασία και την υψηλή θερμοκρασία, οπότε θεωρητικά θα μπορούσε να αντέξει τις εντονότερες συνέπειες. Ωστόσο, το ότι τον χειμώνα θα κάνει λιγότερο κρύο -το κρύο είναι απαραίτητο για τη σωστή άνθιση της ελιάς- είναι πιθανό να έχει ως αποτέλεσμα την χαμηλή καρποφορία με αρνητικές συνέπειες στις τελικές αποδόσεις. Η παραγωγικότητα των αμπελώνων θα επηρεαστεί επίσης όπως και ο λόγος των σακχάρων και οξέων στο ίδιο το προϊόν. Η γεύση και ποιότητα του κρασιού που παράγεται σε όλες τις περιοχές της χώρας θα αλλάξει. Η καλλιέργεια ζωοτροφών, θα έχει μειωμένη απόδοση και μεγαλύτερες απαιτήσεις για νερό.
Βέβαια, οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης δεν θα είναι μόνο αρνητικές. Όπως αναφέρουν οι ερευνητές σε όλες τις περιπτώσεις και για πολλές καλλιέργειες η βλαστική περίοδος θα επιμηκυνθεί. Σε κάποιες περιοχές θα διευρυνθεί ή θα αλλάξει η δυνατότητα ανάπτυξης κάποιων καλλιεργειών (οι αυξημένες θερμοκρασίες γενικά ωφελούν το βαμβάκι). Περιοχές που έως τώρα ήταν ακατάλληλες για την καλλιέργεια συγκεκριμένων ποικιλιών κρασιού, τώρα θα γίνουν κατάλληλες. Επίσης μειώνεται ο κίνδυνος καταστροφής καλλιεργειών από παγετό.
Αλλά τι μπορεί να γίνει για να αντιμετωπιστούν οι αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στον αγροτικό και κτηνοτροφικό τομέα;
Οι παραγωγοί πρέπει να ενημερωθούν και να λάβουν υπόψη τις επερχόμενες αλλαγές και να προσαρμόσουν τις καλλιέργειες τους κατάλληλα. Πρέπει οπωσδήποτε να δοθεί μεγάλη έμφαση στη διαχείριση των υδάτων και την αποδοτικότητα της άρδευσης, που σήμερα ακόμα δεν γίνεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Πολλές υποδομές που διαχειρίζονται οι ΤΟΕΒ (Τοπικοί Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων) και οι ΓΟΕΒ (Γενικοί Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων), σύμφωνα με έρευνα της διαΝΕΟσις, ρημάζουν ή υπολειτουργούν μετά από συνεχείς αλλαγές του θεσμικού πλαισίου κυρίως τις δεκαετίες του 1980 και του 1990. Οι οργανισμοί αυτοί διαχειρίζονται ένα μεγάλο μέρος των εγγειοβελτιωτικών έργων, δηλαδή των συλλογικών έργων άρδευσης όπως αντλιοστάσια, διώρυγες, δίκτυα αγωγών υπό πίεση, ταμιευτήρες, δεξαμενές, τα οποία είναι απαραίτητα για να καλυφθούν οι ανάγκες άρδευσης εκατομμυρίων στρεμμάτων αγροτικής γης.
Επίσης θα πρέπει να αρχίζει να εφαρμόζεται σε μεγαλύτερο εύρος η γεωργία ακριβείας. Η γεωργία ακριβείας βασίζεται σε σύγχρονες τεχνολογίες και μέσα ικανά να καταγράψουν με ακρίβεια την υπάρχουσα κατάσταση στον αγρό, στη συνέχεια να διαχειριστούμε τα δεδομένα αυτά και τέλος να μπορέσουμε να εφαρμόσουμε τις ανάλογες πρακτικές, ώστε να καλύψουν τις ανάγκες κάθε σημείου του αγρού. Με αυτό τον τρόπο θα οδηγηθούμε σε καλύτερες γεωργικές πρακτικές ανάλογα με τις ανάγκες των καλλιεργειών, θα μειώσουμε την άσκοπη χρήση λιπασμάτων και γεωργικών μηχανημάτων με τελικό σκοπό την αυξημένη και καλύτερη ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων με ταυτόχρονη αύξηση του εισοδήματος του καλλιεργητή.
Σύμφωνα και με το Περιφερειακό Σχέδιο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΠεΣΠΚΑ) της περιφέρειας Πελοποννήσου, έχει οριστεί το κατάλληλο θεσμικό και οικονομικό πλαίσιο για την υποστήριξη των δομών που θα έχουν ως στόχο την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Η εφαρμογή του σχεδίου αυτού είναι επιτακτική ανάγκη για να μπορέσουμε έτσι να επιτύχουμε την ανθεκτικότητα και να μετριάσουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.
Πηγές:
- https://www.dianeosis.org/2021/10/oi-synepeies-tis-klimatikis-allagis-stin-ellada/?fbclid=IwAR3obmi1b6PK3jSHq3jhn7aYzW0ylMEZWR9mEU2Kw9CDcqDwwhmjdzAAYRY
- https://www.dianeosis.org/2021/06/oi-toev-goev-kai-ta-erga-ardeusis/
- Χ. Ζερεφός, Ι. Καψωμενάκης, Α. Προγίου, Δ. Δημητρακόπουλος, Σ. Σολωμός, Δ. Βολουδάκης, Α. Τόγια, Σ. Δημητρακοπούλου, Ι. Μιχαλόπουλος, Σ. Πούλος, Κ. Καρδίτσα, Θ. Σταύρακα, (2022), Υδροκλιματικά, βιοκλιματικά και γεωλογικά χαρακτηριστικά της περιφέρειας Πελοποννήσου: Από το παρελθόν στο μέλλον
