Για το Δικαίωμα στη Ζωή
Συνηθίζουμε να πιστεύουμε ότι η προσβασιμότητα δεν μας αφορά - είναι αγώνας μόνο των Ατόμων με Αναπηρία και δεν απασχολεί τον γενικό πληθυσμό, όμως δεν είναι αλήθεια. Μπορεί τα Άτομα με Αναπηρία δηλ. τα άτομα που έχουν μόνιμες ή προσωρινές βλάβες, αισθητηριακές, κινητικές ή νοητικές αναπηρίες ή συνδυασμό των παραπάνω, να αποτελούν το 10% του γενικού πληθυσμού, όμως όλοι οι άνθρωποι είμαστε εν δυνάμει άτομα με αναπηρία και έχουμε υπάρξει εμποδιζόμενα άτομα.
Ο όρος «εμποδιζόμενα άτομα» που αφορά άμεσα το 50% του γενικού πληθυσμού περιλαμβάνει τόσο τα άτομα με αναπηρία, όσο και τα άτομα με μειωμένες ικανότητες δηλαδή τα άτομα της τρίτης και τέταρτης ηλικίας, τις έγκυες, τους διαβητικούς, τους καρδιοπαθείς, τα άτομα με ασυνήθεις σωματικές διαστάσεις, τα νήπια και τα μικρά παιδια, όσοι μεταφέρουν βάρη ή έχουν ένα προσωρινό τραυματισμό και άλλα άτομα που έχει περιοριστεί η προσβασιμότητα τους.
«Ένας γονέας που χρησιμοποιεί καρότσι για να μεταφέρει το μωρό του, θεωρείται εμποδιζόμενο άτομο και η χρήση της ράμπας διάβασης ΑμεΑ, του επιτρέπει να κατέβει και ν’ ανέβει με άνεση και ασφάλεια στο πεζοδρόμιο.»
Ως προσβασιμότητα ορίζεται το χαρακτηριστικό του περιβάλλοντος, που επιτρέπει σε όλα τα άτομα χωρίς διακρίσεις φύλου, ηλικίας και λοιπών χαρακτηριστικών, όπως σωματική διάπλαση, δύναμη, αντίληψη, εθνικότητα, να έχουν πρόσβαση σε αυτό, δηλαδή να μπορούν αυτόνομα, με ασφάλεια και με άνεση να προσεγγίσουν και να χρησιμοποιήσουν τις υποδομές, αλλά και τις υπηρεσίες (συμβατικές και ηλεκτρονικές) και τα αγαθά που διατίθενται στο συγκεκριμένο περιβάλλον. Επομένως, οι περιορισμοί στην προσβασιμότητα, που υφίστανται τα εμποδιζόμενα άτομα επιφέρουν μειωμένη κοινωνική συμμετοχή και σταδιακά οδηγούν στον κοινωνικό αποκλεισμό τους.
Η αναπηρία δεν είναι επιλογή, ούτε πρέπει να μας βάζει σε διλήμματα επιλογών. Πρέπει το αστικό περιβάλλον να διαμορφώνεται με τέτοιο τρόπο που να αντιμετωπίζει όλους τους πολίτες ως ίσους, χωρίς διακρίσεις και χωρίς να βάζει εμπόδια.
Το 2017 ως μέλος της ομάδας εργασίας Kalamatamove καταγράψαμε στην Καλαμάτα ράμπες πρόσβασης, αποκλειστικές θέσεις στάθμευσης ΑμεΑ, ράμπες Seatrac και προσβάσιμα κτήρια, δημιουργώντας ένα χάρτη που διευκολύνει τα ΑμεΑ στην μετακίνησή τους στην πόλη, ενώ η ομάδα Σπόρος συνεχίζει με το πρόγραμμα Kalamata4all να δημιουργεί ψηφιακές διαδρομές στην πόλη για ΑμεΑ και να σχεδιάζει τρισδιάστατα αντικείμενα πολιτισμού για τους ανθρώπους με προβλήματα όρασης. Παρατηρήσαμε ράμπες που οδηγούν στο πουθενά, κακοτεχνίες στην υλοποίηση των διαδρομών, «μερικές» επιδερμικές παρεμβάσεις προσβασιμότητας.
Πριν χρόνια πραγματοποιήσαμε ως Κινηματογραφική Λέσχη Καλαμάτας μαζί με την Κίνηση Καλλιτεχνών με Αναπηρία την καθολικά προσβάσιμη, υπαίθρια, ελεύθερη προβολή της ταινίας Μια ζωή την έχουμε υπό την αιγίδα του Δήμου Καλαμάτας και με την συνεργασία του "Διαφοροζώ" στην Κεντρική Πλατεία Καλαμάτας. Ο χώρος διαμορφώθηκε ώστε να είναι φιλικός και προσβάσιμος για άτομα με αναπηρία [ΑμεΑ] / εμποδιζόμενα άτομα, η ταινία προβλήθηκε με Υποτιτλισμό (SDH) για κωφούς και βαρήκοους και Ακουστική Περιγραφή (AD) για ανθρώπους με προβλήματα όρασης και η παρουσίαση υποστηρίχθηκε από ταυτόχρονη διερμηνεία στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα και χειλανάγνωση, ενώ το πρόγραμμα της εκδήλωσης διατέθηκε και σε μεγαλογράμματη γραφή, Braille και QR.
Κατά την διάρκεια της εκδήλωσης φιλοξενήσαμε καλλιτέχνες αναπηρία από την Αθήνα και ζήσαμε για λίγο στιγμές που ζουν κάθε μέρα. Ντραπήκαμε. Αναγκαστήκαμε να ξηλώσουμε τις πόρτες από ξενοδοχείο για να μπει το αμαξίδιο στην τουαλέτα τους, να παρατηρήσουμε ράμπες με εκτός προδιαγραφών κλίση, να δειπνήσουμε σε εστιατόρια δίχως τουαλέτες ΑμεΑ, να τσακωθούμε με τους οδηγούς του «μισού λεπτού» που βίαια καταλαμβάνουν ράμπες και πεζοδρόμια, αλλά υπόσχονται σε «μισό λεπτό» ότι θα φύγουν και θα μας απαλλάξουν από την μισανθρωπιά τους.
Σήμερα μιλάμε μετά από 5 χρόνια με όρους ξένους για τότε – μιλάμε για ενσυναίσθηση και συμπερίληψη, για ισότιμη συμμετοχή και δικαίωμα στη ζωή χωρίς εμπόδια. Σήμερα βλέπουμε όλα αυτά τα λάθη με άλλο μάτι – αν και τρομάζω για τα σφάλματά μας που θα ανακαλύψουμε στο μέλλον.
Ο Δήμος αύξησε τις ράμπες ποσοτικά, ενίσχυσε τις θέσεις απασχόλησης ΑμεΑ – είναι σημαντικό για την ομαλή κοινωνική ένταξη η εξασφάλιση εργασιακής θέσης - δημιούργησε νέες θέσεις στάθμευσης ΑμεΑ, εκπόνησε Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας και εκπονεί Σχέδιο Αστικής Προσβασιμότητας, ενίσχυσε τα ΚΔΑΠ μεΑ – όμως τα παραπάνω δεν είναι αρκετά.
Χρειάζονται ακόμη περισσότερα, χρειάζεται φιλοξενία σε μεγαλύτερους καθολικά προσβάσιμους χώρους των Ενώσεων ΑμεΑ, ποιοτική αναβάθμιση των ραμπών ώστε να βρίσκονται εντός προδιαγραφών, ενίσχυση με νοσηλευτές φυσικοθεραπευτές, πρόσβαση σε χώρους γυμναστικής και κολύμβησης, υποστήριξη των συνοδών και γονέων τους, διασύνδεση των Ειδικών Σχολείων με την Παραγωγή και την Εργασία, ενίσχυση του Δήμου με νέο τεχνικό προσωπικό, επιστήμονες και εξειδικευμένους συνεργάτες που αντιλαμβάνονται τις ανάγκες της κοινωνίας για αλλαγή – και κυρίως θέληση και παιδεία. Το σημαντικό είναι όλοι εμείς να εκπαιδευτούμε και να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι για τους γύρω μας και να σταματήσουμε να αποτελούμε τα εμπόδια τους.
Ευχόμαστε κυρίως να γίνει κατανοητό και αποδεκτό απ’ όλους το δικαίωμα που έχουν τα ΑμεΑ και τα Εμποδιζόμενα άτομα, εκτός των άλλων στην εργασία, στην εκπαίδευση, στον πολιτισμό και στην άθληση, σε θεμελιώδεις ελευθερίες και πάνω απ’ όλα στο δικαίωμα που έχουν στη ζωή.
Βασίλης Παπαευσταθίου
διπλ. πολ. μηχανικός ΕΜΠ, MSc
Ελεγκτής Προσβασιμότητας
Υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος με την Δημιουργική Πρωτοβουλία
με υποψήφιο δήμαρχο Θανάση Βασιλόπουλο
