Δηµιουργεί η Οικονοµία Διαµοιρασµού
Το µείζον θέµα της Οικονοµίας Διαµοιρασµού, ένα θέµα το οποίο απασχολεί έντονα το τελευταίο διάστηµα τους επιχειρηµατίες της ξενοδοχίας και των τουριστικών καταλυµάτων, αναλύει στο άρθρο του που ακολουθεί ο κ. Σωτήρης Βαρελάς.
Η Οικονοµία Διαµοιρασµού και η Συνεργατική Οικονοµία αποτελούν ένα σύγχρονο φαινόµενο, το οποίο λόγω των ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεvων, της αλλαγής στη συµπεριφορά του επισκέπτη και ευρύτερα των πολιτισµικών αλλαγών, έχει επηρεάσει σηµαντικά το σύνολο του τουριστικού συστήµατος.
Η έννοια της συνεργασίας, σε συνδυασµό µε την καινοτοµία και τις νέες τεχνολογίες, έχει διαπεράσει οριζόντια κάθε δοµή, τόσο σε επίπεδο οικονοµίας (οικονοµία διαµοιρασµού), όσο και σε επίπεδο διακυβέρνησης (έξυπνες πόλεις, smart cities).
Οι νέες συνεργατικές µορφές έρχονται να αλλάξουν κάθε προσέγγιση που θεωρούσαµε ως δεδοµένη.
Διαδεδοµένες εφαρµογές διαµοιρασµού αποτελούν η ανταλλαγή σπιτιών µέσω του couchsurfing, η ανταλλαγή αυτοκινήτων, όπως το ride sharing, blablacar, ακόµη και γεύµατα σε σπίτια αγνώστων, αντί σε ένα επίσηµο εστιατόριο, όπως η eatwith. Η φιλοσοφία της οικονοµίας διαµοιρασµού βασίζεται στις peer-to-peer ή P2P τεχνολογίες, που επιτρέπουν σε δύο ή περισσότερους υπολογιστές να µοιράζονται τους πόρους τους ισοδύναµα, όπως συνέβαινε µε τις πρώτες τεχνολογικές εφαρµογές µεταφοράς αρχείων και δεδοµένων.
Οι νέες τεχνολογικές εφαρµογές διαµοιρασµού επιτρέπουν όχι µόνο την κοινή χρήση, την ανάλυση και αποθήκευση της πληροφορίας και των δεδοµένων, αλλά και τη δηµιουργία νέας αξίας, συµβάλλοντας στην απόκτηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήµατος εκ µέρους των επιχειρήσεων που τις αξιοποιούν.
Σε όλο αυτό το πλαίσιο, καθοριστικός είναι ο ρόλος του σύγχρονου επισκέπτη, ο οποίος είναι πλέον πρωταγωνιστής της διαδικασίας του ταξιδιού, κυρίαρχος των επιλογών του, χωρίς να κατευθύνεται, όπως συνέβαινε δεκαετίες πριν. Ο τουρίστας επιδιώκει την αυθεντική επαφή µε τους ντόπιους, µέσω βιωµάτων που θα τον βοηθήσουν να κατανοήσει τον τόπο που επισκέπτεται, αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό, µέσα από το ταξίδι του. Θέλει να γνωρίσει την τοπική κουλτούρα, τον πολιτισµό, τις γεύσεις, αλλά, κυρίως, τους ανθρώπους του προορισµού που επισκέπτεται, τους ντόπιους, να µπει στα σπίτια τους και να ζήσει όπως αυτοί. Αυτό ακριβώς είναι που προσφέρουν οι p2p εφαρµογές στον τουρισµό.
Πλέον ο επισκέπτης µόνος του σχεδιάζει το ταξίδι πριν, κατά τη διάρκεια και µετά, αξιοποιώντας τις σύγχρονες p2p τεχνολογίες και τις εφαρµογές διαµοιρασµού και την αλµατώδη ανάπτυξη των εφαρµογών για έξυπνα κινητά τηλέφωνα. Κάθε ταξιδιώτης διαθέτει 1 smartphone, µε το 65% της έρευνας για το ταξίδι να ξεκινά από κινητό και το 30% των online κρατήσεων να διενεργείται επίσης από κινητό.
Η µείωση του κόστους και η ταχύτητα του αεροπορικού ταξιδιού µε την ανάπτυξη των low cost εταιριών, σε συνδυασµό µε τις p2p εφαρµογές στον τουρισµό και τη νέα κουλτούρα των νέων 18-30 (Μillennials), όπου το 78% των Μillennials προτιµάει να ξοδέψει διαθέσιµα χρήµατα για ένα ταξίδι-εµπειρία παρά για αποταµίευση, κάνουν το ταξίδι τη βασική παγκόσµια δραστηριότητα του µέλλοντος.
Η εφαρµογή της οικονοµίας διαµοιρασµού ξεκίνησε σε ένα κλίµα «αθωότητας» και «συνεργασίας» µε τους χρήστες, είτε για να ανταλλάσουν τους χώρους διαµονής τους, είτε για να µοιράζονται ένα αυτοκίνητο, µειώνοντας τα κόστη, µε στόχο να βιώνουν την κουλτούρα των νέων προορισµών που ανακάλυπταν. Οι p2p εφαρµογές έχουν να επιδείξουν πολλά θετικά για τους σύγχρονους προορισµούς, κυρίως γιατί εµπλέκουν τους ντόπιους µε τους επισκέπτες στη διαδικασία ανάπτυξης του τουριστικού τους προϊόντος, και τη δηµιουργία σχέσεων εµπιστοσύνης µεταξύ τους.
Το τέλος της αθωότητας ήρθε µε την ανάπτυξη και τη διάδοση επιχειρηµατικών οργανισµών παροχής διαµονής, οι οποίοι δεν διαθέτουν κανένα υλικό περιουσιακό στοιχείο ή συµβόλαιο διαχείρισης, µε χαρακτηριστικότερες την AirBnB και την Homeaway. Πλέον κάθε ιδιόκτητη κατοικία µε τρόπο καινοτόµο, διαφοροποιηµένο και µε χαµηλό κόστος, αποτελεί ένα εν δυνάµει κατάλυµα διαµονής. Από το 2007, οι εφαρµογές διαµοιρασµού για διαµονή, έχουν χρησιµοποιηθεί από 55 εκατ. ταξιδιώτες, εκ των οποίων 30 εκατ. τον τελευταίο χρόνο.
Οι διανυκτερεύσεις στην AirBnB έχουν αυξηθεί κατά 353 φορές, σε σχέση µε πριν από 5 έτη. Η AirBnB έχει επιδείξει µια «δραµατική» αύξηση στις αφίξεις επισκεπτών, µε το 2008 να είναι µόλις 21.000 και το 2015 να «εκτοξεύονται» στα 80.000.000.
Την αξιοποιούν περίπου 150 εκατ. χρήστες διεθνώς, µε 4 εκατ. εγγραφές σε 191 χώρες και 65.000 πόλεις. Παρόµοιες επιδόσεις επέδειξε και άλλη αντίστοιχη p2p πλατφόρµα, η Ηomeaway, η οποία διαθέτει περισσότερα από 1 εκατ. καταλύµατα παγκοσµίως.
Υπολογίζεται ότι το 2020 ο κύκλος εργασιών της οικονοµίας διαµοιρασµού θα είναι ίδιος µε αυτόν της συµβατικής ξενοδοχίας, ενώ, ήδη, σήµερα η χρηµατιστηριακή αξία της AirBnB, υπερβαίνει τις αξίες των µεγαλύτερων τουριστικών brands διεθνώς. Αποτελούν οργανισµούς χωρίς σύνορα, που εξαλείφουν τα εσωτερικά και τα εξωτερικά όρια στο παγκοσµιοποιηµένο τουριστικό περιβάλλον. Η καινοτοµία αξίας, η οποία δηµιουργείται µέσα από τα πλεονεκτήµατα κόστους που έχουν δηµιουργήσει οι p2p πλατφόρµες, τις έχουν οδηγήσει στην απόκτηση µεγάλου µεριδίου αγοράς, απολαµβάνοντας ένα φυσικό µονοπώλιο, αδιεκδίκητου χώρου στην τουριστική αγορά.
Η αλµατώδης και παγκόσµια επέκταση του φαινοµένου της οικονοµίας διαµοιρασµού δεν δίνει τη δυνατότητα λειτουργίας σε άλλο ανταγωνιστή, ενώ τείνει να δηµιουργήσει αυτόνοµο µερίδιο αγοράς τουριστών που επιλέγουν αυτό τον τρόπο διαµονής. Πρόκειται για ένα ασύµµετρο ανταγωνισµό για τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις διαµονής, οι οποίες είναι επιφορτισµένες µε µια σειρά από φορολογικές επιβαρύνσεις και λειτουργικά έξοδα. Το νέο περιβάλλον της οικονοµίας διαµοιρασµού, έχει οδηγήσει τις p2p πλατφόρµες να ανταγωνίζονται και να απειλούν και το µικρότερο τουριστικό κατάλυµα.
Οι σύγχρονες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις οφείλουν να προσαρµοστούν στο νέο περιβάλλον και να βασιστούν στη δηµιουργικότητα, τη συνεργασία και την καινοτοµία, ώστε να διατηρήσουν το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτηµα. Η διαµονή πλέον δεν αποτελεί από µόνη της συγκριτικό πλεονέκτηµα την ίδια στιγµή που οι ανταγωνιστές στις p2p πλατφόρµες κυριαρχούν στον τοµέα της τοπικότητας.
Η νέα φιλοσοφία πρέπει να διαπνέεται από το πνεύµα µιας «smart», ανθρώπινης και φιλικής προς το περιβάλλον, µονάδας.
Να είναι πράσινα. Επίκεντρο της ανταγωνιστικής αντεπίθεσης ο αειφόρος σχεδιασµός των επιχειρήσεων τουρισµού, µε σεβασµό στο περιβάλλον, στο τοπίο, στη φυσιογνωµία του ξενοδοχείου.
Η προστασία του περιβάλλοντος πρέπει να διαπνέει κάθε δραστηριότητα των επιχειρήσεων (κατανάλωση ενέργειας, food waste, διαχείριση και αξιοποίηση των αποβλήτων, εγκαθίδρυση δικτύων για βιώσιµες προµήθειες, ανανεώσιµες πηγές ενέργειας), όπου η όλη διαδικασία θα διαπνέεται από τις αρχές της Κυκλικής Οικονοµίας. Ουσιαστικά τα ξενοδοχεία πρέπει να µετατραπούν από χώρους διαµονής σε eco-minded επιχειρήσεις, οι οποίες θα ακολουθούν συγκεκριµένες καλές πρακτικές για το περιβάλλον και την ανάδειξη της κουλτούρας της κάθε περιοχής.
Να είναι ανθρώπινα. Να πρωταγωνιστούν στη δηµιουργία αξιοµνηµόνευτων στιγµών και να µετατραπούν σε Memory Makers Hotels, µέσω ενός δοµηµένου branding και storytelling. Μαθήµατα τoπικής γαστρονοµίας, live προετοιµασία γευµάτων µε τη συµµετοχή πελατών, µαθήµατα instagram φωτογραφίας σε χώρους του ξενοδοχείου ή µοναδικά µέρη της ευρύτερης περιοχής, να αποτελούν µερικές µόνο από τις νέες υπηρεσίες. Να βιώνει ο επισκέπτης µια ολιστική παροχή υπηρεσιών ευεξίας και ευζωίας, όπου θα πρωταγωνιστούν υπηρεσίες Spa, wellness, γυµναστηρίου, ο φωτισµός του δωµατίου θα ρυθµίζεται ανάλογα µε τον βιορυθµό του επισκέπτη (µελατονίνη), ο καθαρισµός του αέρα θα γίνεται µε ειδικά φίλτρα, βιταµινούχο νερό και super foods θα παρέχονται στο δωµάτιο, ενώ, παράλληλα, εντός των µονάδων θα προσφέρονται προγράµµατα life coaching και διαχείριση άγχους.
Να είναι «smart» σε όλη την αλυσίδα αξίας της µονάδας. Να αξιοποιήσουν κάθε νέο τρόπο κρατήσεων µέσω chatbox, facebook mesenger, Google’s AI personal assistance, Siri ihone, να κάνουν χρήση νέων εργαλείων πληρωµής, όπως π.χ. Apple Pay, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που δίνει το προσωποποιηµένο metasearch και οι big data αναλύσεις. Όσον αφορά τις on-demand κρατήσεις τους θα πρέπει να επεκταθούν και στον τοµέα των εκδηλώσεων και των συνεδρίων. Σε πιο µεγάλες µονάδες και εύρωστες θα πρέπει να δηµιουργήσουν εικονικές περιηγήσεις µε wearable’s των µονάδων στη λογική των εφαρµογών «Try before you fly».
Οι προκλήσεις είναι εξίσου µεγάλες και για τα µικρότερα τουριστικά καταλύµατα, τα οποία ήδη βιώνουν τον ανταγωνισµό. Οφείλουν να αποκτήσουν ενισχυµένα και ισχυρά ανταγωνιστικά πλεονεκτήµατα από τη διεθνή εµπειρία και την τάση για διαµονή σε καταλύµατα µε χώρο εστίασης. Να αναδειχθούν δρώντας τοπικά, διατηρώντας και αναδεικνύοντας την αυθεντικότητα του τουριστικού προϊόντος τους, (καλή πρακτική που πρέπει να συνεχιστεί είναι το καλάθι πρωινού). Τα µικρά καταλύµατα πρέπει να συµµετέχουν και να πρωταγωνιστούν στις P2P εφαρµογές διαµοιρασµού (airbnb, homeaway, booking) και να αξιοποιούν κάθε σύγχρονο τρόπο κρατήσεων. Οι µικροµεσαίες τουριστικές επιχειρήσεις έχουν περιορισµένους πόρους και χαµηλές διοικητικές ικανότητες, κάτι το οποίο αν συνδυαστεί µε τους οικονοµικούς τους περιορισµούς, αποτελεί εµπόδιο στην ανάπτυξη σύγχρονων εφαρµογών για κρατήσεις και προώθηση. Μια λύση θα ήταν να επιδιώξουν τη δηµιουργία τοπικών συνεργατικών δικτύων για την αξιοποίηση των σύγχρονων µεθόδων κρατήσεων και προβολής από εξειδικευµένο προσωπικό, για το σύνολο των συµµετεχόντων.
Επίσης, θα πρέπει να φροντίσουν µέσω συνεργατών για την παροχή outdoor δραστηριοτήτων και δράσεις που θα αφορούν την περαιτέρω ανάδειξη της τοπικότητας.
Οι τουριστικές επιχειρήσεις δεν έχουν να φοβηθούν κανένα ανταγωνισµό από τις σύγχρονες p2p πλατφόρµες διαµοιρασµού, όταν θα µετασχηµατιστούν σε µια υπερδοµή αριστείας, πρότυπο και σηµατωρός για το µικρο-περιβάλλον όπου λειτουργούν, προκαλώντας µηχανισµούς πραγµατικής προσέγγισης και όσµωσης µεταξύ των ντόπιων, των επισκεπτών και ολόκληρης της κοινωνίας.
* Ο Σωτήρης Βαρελάς είναι Διδάκτορας στη Διοίκηση Επιχειρήσεων, με εξειδίκευση στο Στρατηγικό Μάνατζμεντ για Τουριστικές Επιχειρήσεις. Είναι Επιστημονικός Συνεργάτης της Περιφέρειας Πελοποννήσου σε θέματα Τουρισμού, ενώ κατά το παρελθόν έχει υπάρξει σύμβουλος στο Υπουργείο Τουρισμού και τον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού. Διδάσκει στο ΑΤΕΙ Πελοποννήσου το μάθημα της Διοίκησης Επιχειρήσεων και στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο το μάθημα του Τουριστικού Μάρκετινγκ και παλιότερα στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς και τη Σχολή Πολέμου της Πολεμικής Αεροπορίας. Εργασίες του έχουν δημοσιευθεί σε αρκετά διεθνή επιστημονικά περιοδικά και συνέδρια, ενώ συμμετέχει στην επιστημονική επιτροπή δυο περιοδικών. Είναι συνιδρυτής της καινοτόμου πρωτοβουλίας για τον τουρισμό OPENTOURISM.
Δημοσιεύθηκε στο http://money-tourism.gr/nees-proklisis-gia-tis-touristikes-epichirisis-di%C2%B5iourgi-ikono%C2%B5ia-dia%C2%B5iras%C2%B5ou/#axzz519r5aG8i
