Γεωργίου Φερετζάκη , Δικηγόρου , Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης Δήμου Καλαμάτας
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία εξαιρετικά υψηλές ασφαλιστικές εισφορές πληρώνουν οι Έλληνες ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπα-σχολούμενοι με δελτίο παροχής υπηρεσιών, καταβάλλοντας το 39,3% του εισοδήματος τους σε φόρους και εισφορές. Μάλιστα η Ελλάδα, όπως αναφέρει η ΕΣΕΕ σε ενημερωτικό της δελτίο, κατατάσσεται στην Ευρώπη δεύτερη μετά τη Γαλλία, όσον αφορά το συνολικό ποσοστό υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών επί του εισοδήματος των ελευθέρων επαγγελματιών (γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί, λογιστές κ.α.) και αυταπασχολουμένων με δελτίο παροχής υπηρεσιών (μπλοκάκι) και κατατάσσεται έβδομη σε συντελεστή για σύνταξη και ιατροφαρμακευτική κάλυψη των υπολοίπων επαγγελματιών και εμπόρων. Με βάση το νέο ασφαλιστικό, οι ελεύθεροι επαγγελματίες στην Ελλάδα καλούνται να πληρώσουν το 26,95% του εισοδήματος τους για κύρια ασφάλιση και υγεία.
Μάλιστα, οι εισφορές αγγίζουν το 37,95% όπου προβλέ-πεται υποχρεωτική επικουρική ασφάλιση και εφάπαξ.
Σύμφωνα μάλιστα με τον ΟΟΣΑ, κάθε ελεύθερος επαγγελματίας στην Ελλάδα χάνει το 39,3% του εισοδήματος του σε φόρους και εισφορές, ενώ ο μέσος όρος στα κράτη μέλη του Οργανισμού είναι 35,9%. Σύμφωνα δε με τα στοιχεία που δίνει στη δημοσιότητα η ΕΣΕΕ, σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες όσο μεγαλύτερο είναι το εισόδημα τόσο μικρότερος είναι ο συντελεστής υπολογισμού των εισφορών. Επίσης σε χώρες, όπου οι εισφορές συνδέονται με το εισόδημα, οι αυταπασχολούμενοι με μικρά εισοδήματα είτε απαλλάσσονται είτε το ανώτερο όριο υπολογισμού των εισφορών είναι χαμηλότερο από τα 5.860 ευρώ που ισχύει στην Ελλάδα. Ενδεικτικό του σοβαρού προβληματισμού που προκαλεί ο ασφαλιστικός νόμος 4387/2016 για το επαγγελματικό και οικονομικό μέλλον των εργαζομένων, αλλά και των συνταξιούχων, είναι το γεγονός, πως μία επιπρόσθετη επαγγελματική ομάδα, των δικηγόρων επρόκειτο – με προσφυγή της Ολομέλειας των ΔΣ να ζητήσει να κριθεί η συνταγματικότητά του νόμου.
Οι δικηγόροι, ως ελεύθεροι επαγγελματίες που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία ασφαλισμένων, έρχονται επιπλέον αντιμέτωποι με καταβολές εισφορών ύψους 26,9% υπέρ της κύριας σύνταξης και του ΕΟΠΥΥ, καταβολή συμπληρωματικών ποσών ύψους 11% για την επικουρική σύνταξη και το εφάπαξ, τα οποία δεν συμπεριλαμβάνονταν στις πρώτες ενημερώσεις.
Υπενθυμίζεται, πως οι εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών έχουν ως βάση υπολογισμού το καθαρό δηλωτέο εισόδημα του 2015, πράγμα που προκαλεί επιπρόσθετο πρόβλημα στους δικηγόρους ελεύθερους επαγγελματίες, των οποίων οι εισφορές το 2016 εξαιτίας της πολύμηνης αποχής ήταν κατά πολύ μειωμένες και κατ’ επέκταση, η οικονομική τους κατάσταση έχει επιβαρυνθεί.
Σημειώνεται ότι η κατώτατη μηνιαία βάση υπολογισμού είναι ο βασικός μισθός, δηλαδή 586 Ευρώ, ενώ το ανώτατο όριο είναι τα δεκαπλάσιο αυτού. Συνεπώς, οι μηνιαίες εισφορές ύψους 11% υπέρ της επικουρικής σύνταξης και του εφάπαξ θα ανέλθουν στα 64,6 Ευρώ έως 644 Ευρώ.
Σύμφωνα με το άρθρο 39 παρ. 11 του ν. 4387/2016, οι δικηγόροι καταβάλλουν υπέρ του ΕΦΚΑ ποσοστό 20% επί της ελάχιστης αμοιβής ανά δικηγορική πράξη ή παράσταση, για την οποία προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία έκδοση γραμματίου προείσπραξης. Παρόλο που ο κάθε Δικηγορικός Σύλλογος αποστέλλει στον ΕΦΚΑ τη σχετική συγκεντρωτική κατάσταση ανά δικηγόρο και τα ποσά που έχουν καταβληθεί μέσω ενσήμων ή της ανωτέρω διαδικασίας που τα αντικαθιστά, αφαιρούνται από την εισφορά που οφείλει ο δικηγόρος.
Ειδικά για τους δικηγόρους που απασχολούνται με έμμισθη εντολή ή σε κάποια άλλη θέση ( λ.χ Ανεξάρτητων Αρχών, Τραπεζών κλπ), τα ποσά αυτά αφαιρούνται από την εισφορά του ασφαλισμένου.
Επιπλέον, προβλέπεται ότι α. σε περίπτωση που τα ποσά που καταβάλλονται βάσει των ανωτέρω ρυθμίσεων υπολείπονται της εισφοράς, ο ασφαλισμένος καταβάλλει την προκύπτουσα διαφορά σε χρήμα, β. αν τα καταβληθέντα ποσά υπερβαίνουν την προβλεπόμενη μηνιαία εισφορά, δεν επιστρέφονται, αλλά συμψηφίζονται με την ετήσια ασφαλιστική οφειλή του αντίστοιχου έτους.
Παρ’ ότι οι Δικηγορικοί Σύλλογοι, κατ’ εφαρμογή της νομοθεσίας και εξ όσον είναι γνωστό, αποδίδουν μέχρι σήμερα με συνέπεια στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης τα εισπραττόμενα ποσά ασφαλιστικών εισφορών (20% επί των γραμματίων), ο ΕΦΚΑ δεν προβαίνει σε συμψηφισμό των προκαταβληθεισών ασφαλιστικών εισφορών με τις ασφαλιστικές οφειλές όλων των εμμίσθων και μεγάλου αριθμού αμίσθων δικηγόρων, ως έχει υποχρέωση, με αποτέλεσμα, στις προαναφερθείσες περιπτώσεις, στα εκδοθέντα μέχρι και σήμερα ειδοποιητήρια του ΕΦΚΑ, να μην αφαιρούνται από τις καταβλητέες μηνιαίες εισφορές τα ήδη αποδοθέντα, μέσω των γραμματίων προκαταβολής εισφορών και ενσήμων, ποσά.
Οι εν λόγω δυσλειτουργίες του ΕΦΚΑ προκαλούν υπέρμετρη οικονομική επιβάρυνση, ιδίως των εμμίσθων δικηγόρων, πολλοί εκ των οποίων αναγκάζονται να καταβάλλουν δυσανάλογες των εισοδημάτων τους ασφαλιστικές εισφορές, μη γνωρίζοντας αν και πότε θα τους επιστραφούν τα τυχόν υπερβάλλοντα ποσά, που τους ανήκουν και καταβάλλονται αχρεωστήτως στον ΕΦΚΑ.
Επιπροσθέτως ο ασφαλιστικός νόμος ενόσω θα τροποποιείται κ.λπ οι δικηγόροι θα είναι υποχρεωμένοι να βρουν τα χρήματα των εισφορών τους, ακόμα και εάν δεν τα έχουν διαθέσιμα για να είναι ενήμεροι, σημειωτέον ότι υπάρχουν μήνες, όπως για παράδειγμα ο Ιούλιος και ο Αύγουστος, που τα δικαστήρια υπολειτουργούν ή είναι κλειστά, και οι εισπράξεις των γραφείων βρίσκονται σε κάθετη πτώση. Και το βάρος πέφτει κυρίως στους νέους δικηγόρους που έχουν υποστεί την τελευταία 5ετία τις συγκεκριμένες αλλαγές και δεν έχουν τη δυνατότητα συντήρησης των γραφείων τους.
Κατόπιν των ανωτέρω λεχθέντων επισημαίνουμε πως
1. Είναι αδύνατον να αντιμετωπίσει η διπλή υποχρεωτική απαίτηση ασφαλιστικών εισφορών και αναδρομικά από 01.01.2017.
2. Η καταβολή των εισφορών ύψους 26,9%, δεν διασφαλίζει ασφαλιστική ενημερότητα στους ασφαλισμένους δικηγόρους , οι οποίοι έλαβαν ελλιπή ειδοποιητήρια. ( Τι πρόκειται να γίνει στην περίπτωση που ένας επαγγελματίας δηλώνει μηδενικό εισόδημα ή ακόμα και ζημίες; ( Θα καταβάλλεται μηνιαία εισφορά 26,9% επί του μηνιαίου βασικού μισθού άγαμου ανειδίκευτου εργάτη, δηλαδή επί των 586 ευρώ, δηλαδή 157 ευρώ μηνιαίως ή 1.891 ευρώ ετησίως)
4. Καθίσταται αδύνατον να λειτουργήσει το εκ του νόμου προβλεπόμενο σύστημα συμψηφισμού προκαταβληθεισών ασφαλιστικών εισφορών με τις ασφαλιστικές οφειλές των έμμισθων δικηγόρων.
5. Είναι ανέφικτο να επιλύθουν τα προβλήματα του συστήματος συμψηφισμού προκαταβληθεισών ασφαλιστικών εισφορών με τις ασφαλιστικές οφειλές των άμισθων δικηγόρων.
( Ενδεικτική βιβλιογραφία – αρθρογραφία : Στ.Πετροπουλάκου , Η συμβατότητα της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης με το Σύνταγμα. Παρατηρήσεις με αφορμή το Ν. 4387/2016 - Η μετάβαση σε ενιαίο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης των εργαζομένων με τη σύσταση του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), Ο σεβασμός της αρχής της διαγενεακής αλληλεγγύης ενόψει της προστασίας των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων σε σχέση, αφενός, με τη μείωση των χορηγηθησομένων στο μέλλον συντάξεων και, αφετέρου, την αύξηση των εισφορών για μεγάλες κατηγορίες ασφαλισμένων, οι αρχές της ισότητας και της οικονομικής ελευθερίας, ιδίως όσον αφορά την ενιαία αντιμετώπιση, αφενός, μισθωτών και, αφετέρου, αυτοαπασχολούμενων και ελεύθερων επαγγελμα-τιών[…] οι παρεχόμενες νομοθετικές εξουσιοδοτήσεις Ολ ΣτΕ 3101/2001 ΕΔΚΑ 2016,199 , Ι. Σταματόπουλου , Οι μεταβολές στη φορολογία εισοδήματος με τους Ν. 4387/2016 και 4386/2016, ΔΕΝ 2016,802 , Α.Πετρόγλου , Οι νέες ρυθμίσεις του Ν. 4387/2016 για τις εισφορές των δικηγόρων στην κοινωνική ασφάλιση. Διαπιστώσεις, Προβληματισμοί και Προτάσεις, ΕΔΚΑ 2016, 224, Γ.Φερετζάκη , Ε.Φ.Κ.Α – Οδηγός Ασφαλιστικού – Εργατικού – Συνταξιοδοτικού Δικαίου , Εκδ. Αρναούτη , Αθήνα 2016) .
