Τον προβληματισμό της και τους φόβους της για τον νέο τρόπο που θα ανατίθενται στο εξής τα Δημόσια έργα εκφράζει η Δημοτική Αρχή Καλαμάτας μέσα απο μια αιχμηρή ανακοίνωσή της.
Στην επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου Καλαμάτας αναρτήθηκε η εξής ανακοίνωση-μομφή υπό τον τίτλο
"Αυξήθηκαν τα στάδια διαδικασίας για τα δημόσια έργα". Αναλυτικά αναφέρεται:
Αυξήθηκαν τα στάδια της διαδικασίας για την κατασκευή δημοτικών - δημοσίων έργων και, μάλιστα, σε βαθμό ανεξήγητο.
Τουλάχιστον 3 μήνες επιπλέον απαιτούνται, από το χρόνο ανακήρυξης του αναδόχου εργολάβου, για την έναρξη κατασκευής ενός έργου, υπό την προϋπόθεση να μην υπάρξει σε κάποιο στάδιο πρόσθετο πρόβλημα, πράγμα που είναι πιθανότατο.
Όσον αφορά στη διαδικασία των αναθέσεων, με την ηλεκτρονική πλατφόρμα είναι βέβαιο πως θα επιλέγεται εργολάβος εκτός περιοχής και είναι δυσεξήγητο πώς αυτό μπορεί να λειτουργήσει πρακτικά (δηλαδή, ανάθεση σε εργολάβο π.χ. από την Ήπειρο ή από την Κρήτη, για να κατασκευάσει ένα μικροέργο στην Καλαμάτα)".
Μέσα σε δύο παραγράφους η Δημοτική αρχή ασκεί κριτική στο νέο σύστημα ανάθεσης δημοσίων έργων, εκφράζοντας τον σκεπτικισμό της, τον αποτροπιασμό της και όλα τα φοβικά σύνδρομα για το αν θα λειτουργήσει και πώς ο νέος τρόπος ανάθεσης έργων, προκαταλαμβάνοντας μάλιστα το αποτέλεσμα, αναφερόμενη σε ενδεχόμενες δυσκολίες, κωλυσιεργίες, εμπόδια, αναθέσεις σε εταιρείες εκτός Νομού- από πότε απαιτείται άραγε πιστοποιητικό εντοπιότητας για την εκτέλεση ενός έργου- "ανεξήγητης" και "δυσεξήγητης" λειτουργικότητας και άλλων δεινών...
Ο νόμος όμως είναι σαφής και δεν επιδέχεται παρερμηνείες ή αυθαίρετες κινδυνολογίες.
Η νέα διαδικασία ανάθεσης Δημοσίων έργων- που ψηφίστηκε το 2016- έρχεται να καταπολεμήσει τις γνωστές χρόνιες παθογένειες στα Δημόσια έργα και στον τρόπο που αυτά αναθέτονταν.
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΚΛΗΡΩΣΗ ΣΤΙΣ ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΑΝΑΘΕΣΕΙΣ
Η ηλεκτρονική πλατφόρμα κληρώσεων τέθηκε σε λειτουργία πριν μερικούς μήνες- στις 21 Μαρτίου. Συγκεκριμένα πρόκειται για το «Κεντρικό Ηλεκτρονικό Σύστημα Κληρώσεων για Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Μελετών και παροχής Τεχνικών και Λοιπών Συναφών Επιστημονικών Υπηρεσιών».
Σύμφωνα με το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, με το εν λόγω σύστημα θωρακίζεται ο πραγματικός στόχος και η ευεργετική διάσταση των «απευθείας αναθέσεων» που θεσμοθετήθηκαν, για να αντιμετωπιστούν έκτακτες και επείγουσες καταστάσεις μικρών έργων, αλλά στη συνέχεια εξελίχθηκαν σε ένα γκρίζο σύστημα αναθέσεων δημοσίων έργων.
Μέχρι σήμερα οι Αναθέτουσες Αρχές του Δημοσίου και του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα είχαν τη δυνατότητα προσφυγής στη διαδικασία της «απευθείας ανάθεσης» δημοσίων συμβάσεων έργων και μελετών, όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης είναι ίση ή κατώτερη από το ποσό των 20.000 € χωρίς ΦΠΑ.
Σύμφωνα με το άρθρο 118 (παρ. 5) του προαναφερθέντος Νόμου, οι Αναθέτουσες Αρχές που θα προσφεύγουν εφεξής στη διαδικασία της «απευθείας ανάθεσης» δημοσίων συμβάσεων έργων και μελετών θα το πράττουν μέσα από ένα αδιάβλητο σύστημα δημόσιας κλήρωσης, και όχι κατά το δοκούν, όπως πολλάκις συνέβαινε στο παρελθόν.
Ειδικότερα, για την επιλογή του αναδόχου θα διενεργείται υποχρεωτικά δημόσια ηλεκτρονική κλήρωση μέσω του Κεντρικού Ηλεκτρονικού Συστήματος Κληρώσεων (Κ.Η.Σ.Κ).
Σημειώνεται, μάλιστα, ότι η δημόσια κλήρωση θα διενεργείται μεταξύ συμμετεχόντων που πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια αξιοπιστίας, τεχνικής και οικονομικής επάρκειας και θα αναπτύσσεται στη Γενική Γραμματεία Υποδομών του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.
Η εκάστοτε Αναθέτουσα Αρχή, προκειμένου να προβεί στη διαδικασία της «απευθείας ανάθεσης», θα δημοσιεύει μια φορά το χρόνο και για διάστημα τουλάχιστον 20 ημερών πρόσκληση για την κατάρτιση καταλόγων ενδιαφερομένων ανά κατηγορίες έργων/μελετών.
Στην πρόσκληση θα ζητείται από τους ενδιαφερομένους να πληρούν συγκεκριμένες απαιτήσεις ειδικής τεχνικής ικανότητας, για να μπορούν να συμπεριληφθούν στους καταλόγους, στους οποίους θα πρέπει να εγγραφούν τουλάχιστον τρεις συμμετέχοντες. Σε διαφορετική περίπτωση, ο κατάλογος δεν θα ισχύει.
Μετά την υπογραφή της σύμβασης ο ανάδοχος διαγράφεται υποχρεωτικά από τον κατάλογο της ηλεκτρονικής κλήρωσης και ρητώς δεν θα συμμετέχει στις επόμενες κληρώσεις του ίδιου έτους.
Έτσι εξασφαλίζεται το αδιάβλητο της διαδικασίας,διαφάνεια και αποφεύγεται να παίρνουν οι ίδιοι κάθε φορά ανάδοχοι σειρά έργων και τη μερίδα του λέοντος, και άλλοι τίποτα, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα κατά κόρον, με τις "απευθείας αναθέσεις", όπου βολεύονταν κάθε φορά γνωστοί, φίλα προσκείμενοι, συγγενείς και ημέτεροι. Πλέον με τις νέες διαδικασίες χαλάει για πολλούς η σούπα και το μοίρασμα με την κουτάλα!
Αυτά όσον αφορά στις Δημόσιες Συμβάσεις για Έργα-Μελέτες και Τεχνικές και λοιπές Επιστημονικές Υπηρεσίες.
Οποιαδήποτε άλλη απευθείας ανάθεση περνάει μέσα απο τις διαδικασίες των άρθρων 27,28-31,84 και 85.Ο νόμος προβλέπει Ανοιχτή και Κλειστή Διαδικασία, Ανταγωνιστική Διαδικασία με Διαπραγμάτευση, Διαδικασία Ανταγωνιστικού Διαλόγου, Σύμπραξης και Καινοτομίας, με αυστηρές προϋποθέσεις και όρους που διασφαλίζουν τον ανταγωνισμό, ώστε να μην λειτουργήσουν αυτές ως "παραθυράκι" στην ηλεκτρονική κλήρωση.
Για παράδειγμα ως δικλείδα ασφαλείας στην Κλειστή Διαδικασία (στην οποία μετέχουν ΜΟΝΟ όσοι έχουν προσκληθεί απο την Αναθέτουσα Αρχή βάσει συγκεκριμένων προδιαγραφών)ο ελάχιστος αριθμός υποψηφίων που απαιτούνται για να συμμετάσχουν είναι 5. (άρθρο 84 παρ.2 ν.4412/2016)Σε κάθε περίπτωση ο αριθμός των υποψηφίων που καλούνται πρέπει να είναι επαρκής, ώστε να διασφαλίζεται πραγματικός ανταγωνισμός (άρθρο 85)και να υπάρχει επαρκής αριθμός προσφορών ή προεπιλεγμένων υποψηφίων, ώστε να αποφεύγονται οι ονομαστικές προσκλήσεις σε γνωστούς και φίλους με το πρόσχημα της κλειστής διαδικασίας.
Επιπλέον κάθε Δημόσια Σύμβαση άνω των 1.000 ευρώ (άνευ ΦΠΑ),ανεξαρτήτως διαδικασίας ανάθεσης,καταχωρείται υποχρεωτικά στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων.(άρθρο 38)
Μέσα σε 30 ημέρες απο την υπογραφή της σύμβασης η έναρξη του έργου απο τον ανάδοχο
Όσον αφορά τώρα στις δημόσιες συμβάσεις που διενεργούνται χωρίς ηλεκτρονικό τρόπο και αφορούν πολύ μεγαλύτερα ποσά, ο νόμος που ψηφίστηκε πέρυσι (4412/2016) είναι σαφής και προβλέπει ρητά στο άρθρο 145 παρ.2 ότι :"Η έναρξη των εργασιών του έργου από μέρους του αναδόχου δεν μπορεί να καθυστερήσει πέρα των τριάντα (30) ημερών από την υπογραφή της σύμβασης. Η μη τήρηση των ανωτέρω προθεσμιών με υπαιτιότητα του αναδόχου συνεπάγεται την επιβολή των διοικητικών και παρεπόμενων χρηματικών κυρώσεων, αποτελεί λόγο έκπτωσης του αναδόχου και για τα αρμόδια όργανα του φορέα κατασκευής αποτελεί πειθαρχικό αδίκημα, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις διατάξεις του άρθρου 141".
Πράγμα που σημαίνει ότι ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος μέσα σε 30 ημέρες απο την υπογραφή της σύμβασης να ξεκινήσει τις εργασίες κατασκευής του έργου.
Με ορισμένα και σφιχτά χρονοδιαγράμματα, που πρέπει να τηρούνται,με ημερολόγιο έργου και αναλυτικά τις εργασίες, ενώ προβλέπονται και ποινικές ρήτρες αν ο ανάδοχος με υπαιτιότητά του υπερβεί τις καθορισμένες προθεσμίες.
Έχει προηγηθεί η κατακύρωση της σύμβασης σύμφωνα με το άρθρο 105 παρ.4 του ν.4412/2016 που προβλέπει:" Μετά την επέλευση των εννόμων αποτελεσμάτων της απόφασης κατακύρωσης, η αναθέτουσα αρχή προσκαλεί τον ανάδοχο να προσέλθει για την υπογραφή του συμφωνητικού, εντός είκοσι (20) ημερών από την κοινοποίηση σχετικής έγγραφης ειδικής πρόσκλησης".
Ας μην προτρέχουμε λοιπόν να προκαταβάλλουμε καταστάσεις και να "εμφανίσουμε" προβλήματα εκεί που δεν υπάρχουν.
Μη σπεύδουμε να αποδομήσουμε ό,τι νέο μας φαίνεται "δυσεξήγητο". Ας περιμένουμε στην πράξη να δούμε πως θα εφαρμοστεί ο νόμος και πως θα κυλήσει η όλη διαδικασία πριν σπεύσουμε να την καταδικάσουμε ως προβληματική και πρακτικά μη λειτουργική.
Μ.Π.
