ΚΩΣΤΑΣ ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ: ΕΝΑΣ ΚΑΛΑΜΑΤΙΑΝΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ ΣΤΗΝ ΚΟΠΕΓΧΑΓΗ
Τι περιλαμβάνει η πρόταση “Βοardwalk”
Ο Kαλαματιανός αρχιτέκτονας Κώστας Πουλόπουλος, με το γραφείο SquareOne στην Κοπεγχάγη, παρουσίασε μεταξύ άλλων στη φετινή ΕΣΩ την πρόταση Boardwalk για τη Θεσσαλονίκη, η οποία θα μπορούσε να αποτελέσει τη φυσική συνέχεια της «Νέας Παραλίας Θεσσαλονίκης», χαρίζοντας ζωτικό χώρο στους πολίτες της πόλης αλλά και καθιστώντας το θαλασσινό μέτωπο και τα νερά του βιώσιμα.
Φανταστείτε την παραλιακή περαντζάδα της Θεσσαλονίκης σαν ένα χώρο που μπορείς να σταματήσεις για ηλιοθεραπεία, για μία βουτιά το καλοκαίρι, να πιεις μια μπύρα με θέα πάνω σε μία όμορφη αποβάθρα, σαν να βρίσκεσαι στην Κοπεγχάγη.
Παρακάτω, μας παρουσιάζει την πρότασή του:
H Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη ευλογημένη με τη θέα του ορίζοντα και της ανοιχτής θάλασσας, που φτάνει ως τον Όλυμπο. Και σε αυτό ακριβώς έγκειται η ιδιαίτερη ταυτότητά της.
Ταυτόχρονα όμως, η πόλη υποφέρει από υπερβολικά υψηλή πυκνότητα – περίπου 18,000 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο στον αστικό πυρήνα. Στην ασφυκτική ατμόσφαιρα συντελεί η έλλειψη ανοιχτών χώρων και πρασίνου – 2.14 μ2 ανά κάτοικο, σύμφωνα με έρευνα του ΑΠΘ. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο στην εντατική μητροπολιτική περιοχή μεταξύ του Παλιού Λιμανιού και του Λευκού πύργου. Σε αυτό το σημείο, η πόλη έχει μόνο δύο δυνατότητες εκτόνωσης: τον άξονα της Αριστοτέλους, και τη λεπτή φλούδα του παραλιακού περιπάτου, πλάτους μόλις 6 μέτρων, εκ των οποίων τα 2 καταλαμβάνονται από ποδηλατόδρομο.
Δημιουργώντας ζωτικό χώρο για τον άνθρωπο
Έχουμε λοιπόν μόλις 4 μέτρα παραλιακής ζώνης για χιλιάδες πεζούς και επισκέπτες στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, της οποίας το σημαντικότερο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα είναι η θέα του ορίζοντα; Εν τω μεταξύ δεν φαίνεται ρεαλιστικό να βρεθεί κάπου αλλού χώρος εκτόνωσης ; Σίγουρα μπορούμε καλύτερα!
Η Νέα Παραλία Θεσσαλονίκης του γραφειου Νικηφορίδη Κουόμο, ήταν σίγουρα ένα σημαντικό βημα στη απολύτως σωστή κατεύθυνση. Αμέσως κατέστησε φανερό ότι η πόλη μόνο να κερδίσει μπορεί, από την ανάπτυξη της σχέσης της με την ακτογραμμή της. Είναι όμως αναγκαίο να συζητηθεί το θέμα όχι μόνο εκεί που προϋπάρχει χώρος για παρεμβάσεις, αλλά κυρίως εκεί που δεν υπάρχει χώρος, και οι όποιες παρεμβάσεις πρέπει να κάνουν ακριβώς αυτό: να δημιουργήσουν ζωτικό χώρο.
Φυσικά η Θεσσαλονίκη δεν είναι η πρώτη πόλη στον κόσμο που έχει αυτό το πρόβλημα πλάτους της παραλιακής της εκτόνωσης . Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις ανά τον κόσμο πόλεων που κέρδισαν σημαντικά από μια επέκταση της παραλίας τους – συχνά με ελαφρά κατασκευή από κατάλληλο ξύλο – όπως για παράδειγμα η Κοπεγχάγη στη συνοικία Islandsbrygge, το Τέλ Αβίβ, η Νέα Υόρκη στο ConeyIsland ή το New Jersey, η Νίκαια με την Promenade des Anglais κι άλλες πολλές περιπτώσεις. Σε μερικές περιπτώσεις δε, δημιουργήθηκαν υποδομές μπάνιου, που σε συνδυασμό με στρατηγικές καθαρισμού του νερού, κατέστησαν τις πόλεις αυτές θα λέγαμε «κολυμπήσιμες»!
Εμπνεόμενοι από αυτές τις περιπτώσεις αλλά και από την κοινή λογική που σχεδόν μονοσήμαντα προτάσσει ότι η Θεσσαλονίκη δύσκολα θα μπορέσει αλλιώς να αυξήσει το δημόσιο ανοιχτό χώρο της, το γραφείο του Κώστα Πουλόπουλου, SquareOne (http://sq-1.dk/ ) προτείνει τη δημιουργία μιας ξύλινης ζώνης καθ’ όλο το μήκος της παραλιακής ζώνης από το Παλιό Λιμάνι ως τον Λευκό Πύργο, που θα δώσει χώρο σε κατοίκους και ταξιδιώτες να απολαύσουν αυτό το υπέροχο πέλαγος που ανοίγεται μπροστά τους και εκτείνεται όσο αντέχει το μάτι.
Πάνω σε αυτή τη ζώνη θα μπορούσαν επίσης να εμφανιστούν με απλό και ασφαλή τρόπο στάσεις ενός πλωτού μέσου, ως ενός φτηνού μέσου υποδομής που θα ενισχύσει το υπάρχον δίκτυο και σίγουρα θα αποσυμφορήσει μερικώς την πόλη από την παραδοσιακή της κίνηση. Οι στάσεις αυτές, όχι περισσότερες από 3, θα χρειαζόταν τοπικά κάποια σταθερότερη υποδομή με πλατφόρμες από οπλισμένο σκυρόδεμα, στις οποίες να μπορεί να δέσει ασφαλώς ένα σκάφος ακόμα και σε πιο αντίξοες συνθήκες. Ένα τέτοιο πλοιάριο θα μπορούσε να μεταφέρει το ισοδύναμο ενός λεωφορείου, πχ. 100 άτομα 3 στάσεις ανά ώρα. Για 16 ώρες λοιπόν, από το δεδομένο σημείο θα περνούσαν 4800 άτομα καθημερινά!
Η απλότητα της γραμμικής χειρονομίας γύρω στο 1χιλιόμετρο εκτιμάται ιδιαίτερα χαμηλού κόστους, ειδικά σε σχέση με τον αντίκτυπο που θα είχε το έργο υλοποιημένο.
Το οικονομικό αντίκρισμα θα μπορούσε να είναι επενδυτικά ελκυστικό από την αρχή κιόλας: Η είσπραξη εισιτηρίου μεταφοράς, η ενοικίαση σε τραπεζοκαθίσματα, ο αυξημένος τουρισμός και αναγνωρισιμότητα, όπως συνέβη στην περίπτωση του Τελ Αβίβ, για παράδειγμα.
Και φυσικά ένα τέτοιο έργο, αλλάζει το χάρτη με τις αξίες γης, αυξάνει τις αξίες των διαμερισμάτων, θέτει θέματα περαιτέρω ανάπτυξης της παραλιακής ζώνης – πχ. με πεζοδρόμηση της παραλιακής οδού, την εισαγωγή παραλιακού hop on & off τραμ όπως στο San Francisco κι άλλα πολλά. Τα soft values είναι εξίσου σημαντικά: μείωση της ρύπανσης και της κίνησης, οι δυνατότητες άθλησης, η αίσθηση του ανήκειν.
Το λιμάνι της Κοπεγχάγης σήμερα
Με την πρότασή του, το στούντιο SquareOne (www.sq-1.dk) φιλοδοξεί να ανοίξει ανοίξει το διάλογο για τη συνέχεια της Νέας Παραλίας προς το κέντρο της πόλης της Θεσσαλονίκης με φορείς της πόλης, Δημαρχείου, υποψηφίων δημάρχων, αρχιτεκτόνων και πολεοδόμων, ΤΕΕ, ΑΠΘ και πολιτών.
Και φυσικά η ιδέα κατοικεί στη δημόσια σφαίρα της πόλης εδώ και δεκαετίες (Βούγιας, συγκοινωνιολόγος ΑΠΘ 1986) με τακτικές επανεμφανίσεις (πχ. Μπουτάρης 2018) που ελπίζουμε ότι σημαίνει ότι η υλοποίηση της πλησιάζει. Εμείς επιθυμούμε να εμπλουτίσουμε το δημόσιο διάλογο μέσω της σχεδιαστικής και απεικονιστικής μας ευχέρεια, καθώς και της τριβής μας καθημερινά με μια πόλη που έχει εφαρμόσει αυτή τη λύση με εκπληκτικά καλά αποτελεσματα.
Studio SquareOne
Το στούντιο SquareOne (www.sq-1.dk) ιδρύθηκε στο τέλος του 2015 στην Κοπεγχάγη από τον Καλαματιανό αρχιτέκτονα Κώστα Πουλόπουλο, μετά την πολυετή του εργασία σε διάφορες θέσεις ευθύνης σε διεθνές αρχιτεκτονικό περιβάλλον (Lead Design Architect Henning Larsen, Senior Architect BIG, Architect Kengo Kuma). Ο Κώστας είναι απόφοιτος του ΕΜΠ 2004 και University of Tokyo 2009 (πλήρης υποτροφία Monbukkagakusho). Κατά την πενταετία 2009-2014 ως Lead Design Architect στους Henning Larsen κέρδισε και εν συνεχεία ανέπτυξε κτισμένο έργο μεγάλης κλίμακας (Siemens HQ στο Μόναχο, Novo Nordisk HQ και Nordea HQ στην Κοπεγχάγη , Frankfurt School of Finance & Management, ZSW research Center, Στουτγάρδη).
Το γραφείο SquareOne λειτουργεί αφενός σαν ένα κλασικό αρχιτεκτονικό στούντιο, αφετέρου σαν ένας οργανισμός που σκέφτεται, σχεδιάζει και προτείνει λύσεις για μια καλύτερη ζωή στις πόλεις. Στα πλαίσια της πρώτης ιδιότητας χτίζουμε έργα σε Λιθουανία, Νότια Κορέα, Γερμανία, Δανία και φυσικά Ελλάδα και Κύπρο. Στα πλαίσια της δεύτερης , είμαστε συνήγοροι της δημιουργικής επανάχρησης κτιρίων, της εφαρμογής νέων τεχνολογιών και της ανάπτυξης νέων δικτύων και υποδομών που θα δώσουν κατεύθυνση στο κοινό μας μέλλον. Στοχεύουμε να βοηθάμε τον κοινό διαλογο μέσα από τη συνθετική, απεικονιστική και αφηγηματική ευχέρεια που έχουμε αναπτύξει μέσα από τη συνεχή τριβή με το σχεδιασμό και το κτίζειν.
