"Πράσινο φως" δίνει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για το μεγάλο αντιπλημμυρικό Καλαμάτας. Η απόφαση του ΥΠΕΝ που εκκρεμούσε εδώ και καιρό, με την όλη διαδικασία να έχει "παγώσει" μετά και τις αρνητικές γνωμοδοτήσεις του Δημοτικού Συμβουλίου Καλαμάτας και του Περιφερειακού Συμβουλίου Πελοποννήσου, φαίνεται πως "ξεπάγωσε" μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές, με το ΥΠΕΝ να εγκρίνει την τροποποίηση της ΑΕΠΟ τους 2004 που αφορούσε τον αυτοκινητόδρομο Κόρινθος-Τρίπολη-Καλαμάτα, "για την ενσωμάτωση των πρόσθετων/συμπληρωματικών υδραυλικών έργων στην περιοχή της Καλαμάτας (ανάντη και κατάντη της Περιμετρικής Καλαμάτας) στον περιβαλλοντικά αδειοδοτημένο σχεδιασμό του έργου", όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην απόφαση του γενικού διευθυντή περιβαλλοντικής πολιτικής του ΥΠΕΝ, κ. Δημόπουλου, που δημοσιεύτηκε πριν λίγες μέρες, στις 19 Οκτωβρίου στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ. Επομένως, τα υδραυλικά έργα που δεν είχαν γίνει τότε με την κατασκευή του αυτοκινητοδρόμου, θα γίνουν τώρα.
Η "αναγκαιότητα υλοποίησης πρόσθετων υδραυλικών τεχνικών έργων" και η αναφορά στις πλημμύρες του 2016
Μεταξύ άλλων αναφέρεται στη σχετική απόφαση των 38 σελίδων:
"Η αντιπλημμυρική προστασία/θωράκιση περιοχών αποτελεί ένα διαχρονικό και διαρκώς εξελισσόμενο και αναπροσαρμοζόμενο ζήτημα, που χρήζει επισταμένης θεώρησης και άμεσης αντιμετώπισης, καθώς σχετίζεται με την:
- έλλειψη επαρκών υδάτινων αποδεκτών,
- την ανεπάρκεια των υφιστάμενων αποδεκτών ως προς την παροχετευτικότητα τους (λόγω υποδιαστασιολόγησης, μη συντήρησης, μη καθαρισμού, κατάληψης/καταπάτησης),
- την μεταβολή των υδρολογικών και υδραυλικών δεδομένων (λόγω φυσικών καταστροφών όπως πυρκαγιές ή μετεωρολογικές μεταβολές όπως επιλεκτικής έντασης κατακρημνίσματα και ακραία καιρικά φαινόμενα).
Έχοντας αυτά ως δεδομένα και λαμβάνοντας υπόψη, τόσο τις υφιστάμενες τοπικές δυσμενείς συνθήκες παροχέτευσης, όσο και την ανάγκη αντιμετώπισης του προβλήματος ανεπάρκειας ή απουσίας αποδέκτη απορροών που υφίσταται σε ορισμένες κατάντη περιοχές, ο υδραυλικός σχεδιασμός του προαναφερόμενου αυτοκινητοδρομου περιλαμβάνει την κατασκευή πρόσθετων/συμπληρωματικών υδραυλικών έργων, για την προστασία αφενός του ίδιου του έργου και αφετέρου των κατάντη περιοχών, σε συμμόρφωση και με:
- τους περιβαλλοντικούς όρους που έχουν εγκριθεί με την 28η σχετική ΑΕΠΟ,
- τα διαλαμβανόμενα στα σχετικά 23 έως και 25 του προοιμίου της παρούσας,
- τις απαιτήσεις που απορρέουν εκ της Σύμβασης Παραχώρησης και των προσαρτημάτων της,
Ειδικότερα, η αναγκαιότητα υλοποίησης πρόσθετων υδραυλικών τεχνικών έργων επιβάλλεται και από την εμφάνιση/εκδήλωση οψιγενών συνθηκών, οφειλόμενων στην ουσιώδη και πέραν κάθε δυνατής πρόβλεψης μεταβολή των υδρολογικών φαινομένων και συνθηκών στην περιοχή της Καλαμάτας (ήτοι έντονα καιρικά φαινόμενα πέραν του συνήθους και των καταγραφών των τελευταίων δεκαετιών) και συγκεκριμένα στις περιοχές ανάντη και κατάντη της περιμετρικής οδού Καλαμάτας του Δήμου Καλαμάτας, όπου εκ της υδραυλικής διερεύνησης που διενεργήθηκε εξήχθη το συμπέρασμα ότι το αίτιο εκδήλωσης πλημμύρας ήταν η μεταφορά πλημμυρικής αιχμής (ανεξαρτήτου περιόδου) στις κατάντη χαμηλού υψομέτρου πεδινές περιοχές, που λόγω ανεπάρκειας των υφιστάμενων αποδεκτών ή απουσίας τους, έχουν ως αποτέλεσμα την κατάκλιση του εδάφους (λόγω υπέρβασης της φέρουσας ικανότητας απορρόφησης), ενώ η πλημμύρα συνοδευόταν και με στερεομεταφορά/μεταφορά φερτών που δυνητικά προκαλούν ζημιές.
(iv) Με βάση τα ανωτέρω στοιχεία αξιολογήθηκε και κρίθηκε ως αναγκαία η υλοποίηση των κατάλληλων έργων/εργασιών προκειμένου να αποκατασταθεί η μειωμένη παροχετευτικότητα των υφιστάμενων αποδεκτών όμβριων υδάτων και κατ’ επέκταση να αποτραπούν πληµµυρικά φαινόµενα από τα οποία υφίσταται κίνδυνος
να προκληθούν, όχι µόνο σοβαρές υλικές και περιβαλλοντικές ζηµιές, αλλά και απώλεια ανθρώπινων ζωών.
"Σε περίπτωση μη κατασκευής των έργων ή σημαντικής καθυστέρησης υπάρχει αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης πλημμυρικών φαινομένων με αρνητικές και επικίνδυνες επιπτώσεις κυρίως σε αστικές περιοχές αλλά και σε γεωργικές περιοχές, τουριστικές εγκαταστάσεις, έργα υποδομών, προστατευόμενες περιοχές και πολιτιστικά μνημεία"
Επιπλέον, με βάση τα οικεία άρθρα της Σύμβασης Παραχώρησης, το Δημόσιο υποχρεούται να εξασφαλίζει στον εκάστοτε παραχωρησιούχο σε όλη τη διάρκεια της περιόδου παραχώρησης, την αδιατάρακτη
άσκηση του αποκλειστικού δικαιώματος εκμετάλλευσης του Έργου Παραχώρησης, ενώ η αδυναμία ή παράλειψη τούτου θεωρείται «Γεγονός Ευθύνης Δημοσίου» και επισύρει την καταβολή αποζημιώσεων προς τον παραχωρησιούχο.
(v) Σε συνέχεια των ανωτέρω διαπιστώσεων οι διαφοροποιήσεις που εξετάζονται στην ενότητα 6 της «ΜΠΕ-ΑΝΤΠΛ_ΚΑΛ» αφορούν στη τροποποίηση του περιβαλλοντικά αδειοδοτημένου σχεδιασμού του οδικού έργου, για την ενσωμάτωση των πρόσθετων/συμπληρωματικών υδραυλικών έργων (αγωγοί καθοδήγησης,
διευθετήσεις υδατορεμάτων, καθαρισμοί κ.λπ.) στην περιοχή της Καλαμάτας (ανάντη και κατάντη της Περιμετρικής Καλαμάτας), που απαιτούνται εκ της υδραυλικής μελέτης για την ορθή διαχείριση των υδάτων (παροχέτευση των
απορροών ανάντη του Έργου Παραχώρησης σε κατάλληλους φυσικούς αποδέκτες) και την αντιπλημμυρική προστασία του ίδιου του έργου αλλά και των κατάντη περιοχών. Στο σημείο αυτό επισημαίνεται ότι, μεγάλο μέρος των έργων αναπτύσσεται εκτός των ορίων παραχώρησης του έργου (όπως καθορίζονται στην Ε.Σ.Υ που συνοδεύει τη Σύμβαση Παραχώρησης) επί υφιστάμενων τάφρων και κοιτών ρεμάτων, ενώ η υλοποίηση τους καλύπτεται θεσμικά από τα 25 και 27 σχετικά και διέπεται από τις δεσμεύσεις του άρθρου 18.6 της Σύμβασης
Παραχώρησης που κυρώθηκε με το ν.3559/2007 (Α΄102).
(vi) Ως προς τη συμβατότητα των διαφοροποιήσεων με τις ισχύουσες θεσμοθετημένες δεσμεύσεις για την περιοχή (χωροταξικές, πολεοδομικές ή άλλου θεματικού τομέα), σύμφωνα με τη τεκμηρίωση στην ενότητα 5 της «ΜΠΕ-ΑΝΤΠΛ_ΚΑΛ» καθώς και τις γνωμοδοτήσεις των θεματικά αρμόδιων υπηρεσιών του προοιμίου, τα
πρόσθετα/συμπληρωματικά υδραυλικά έργα (ως νέα προγραμματιζόμενα έργα), επί της αρχής:
α) Δεν έρχονται σε αντίθεση με τους όρους/δεσμεύσεις που έχουν τεθεί απο το Σχέδιο Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Πελοποννήσου (EL01) και της αντίστοιχης ΣΜΠΕ, που εγκρίθηκαν με την Απόφαση 898/2017 (Β΄4665) της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων (Έγκριση 1ης
Αναθεώρησης του Σχεδίου), αναφορικά με την προστασία των υδατικών συστημάτων και την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων που έχουν τεθεί, κατ’ εφαρμογή της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, σύμφωνα και με τα αναφερόμενα στο υπ’ αριθ. 212969/8.6.2022 Έντυπο Τυποποιημένης Γνωμοδότησης Φορέων (Δ9) του Τμήματος
Παρακολούθησης & Προστασίας Υδατικών Πόρων της Διεύθυνσης Υδάτων Πελοποννήσου (βλ. σχετικά του προοιμίου).
β) Δεν εμπίπτουν στο πεδίο απαγορεύσεων και δεν έρχονται σε αντίθεση με τις προβλέψεις και τα μέτρα που έχουν τεθεί απο το Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας Λεκανών Απορροής ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Πελοποννήσου (EL01) και της αντίστοιχης ΣΜΠΕ, που εγκρίθηκαν με την Απόφαση41346/322/6.7.2018 (Β’ 2640) της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων, αναφορικά με τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας και τη μείωση των αρνητικών συνεπειών στην ανθρώπινη υγεία, το περιβάλλον, την πολιτιστική κληρονομιά και τις οικονομικές δραστηριότητες, δεδομένου ότι η υλοποίηση τους θα συμβάλλει στην αντιπληµµυρική προστασία των περιοχών, στην περαιτέρω μείωση ή ακόμη και αποτροπή/ανάσχεση πλημμυρών και στην αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και την άµεση διαχείριση των συνεπειών τους, σύμφωνα και με τα αναφερόμενα στο υπ’ αριθ. 212969/8.6.2022 Έντυπο Τυποποιημένης Γνωμοδότησης Φορέων (Δ9) του Τμήματος Παρακολούθησης & Προστασίας Υδατικών Πόρων της Διεύθυνσης Υδάτων
Πελοποννήσου (βλ. σχετικά του προοιμίου).
γ) Δεν έρχονται σε αντίθεση με τις ισχύουσες χωροταξικές, πολεοδομικές ή άλλου συναφούς τύπου και είδους ρυθμίσεις στην περιοχή του έργου (ΓΠΣ, ΣΧΟΑΑΠ κ.λπ.), δεδομένου ότι η χάραξη του αυτοκινητόδρομου, ως υφιστάμενο περιβαλλοντικά αδειοδοτημένο έργο, έχει ληφθεί υπόψη στο χωρικό σχεδιασμό, ενώ η αντιπλημμυρική προστασία εμπίπτει στο πλαίσιο πολιτικής προστασίας που απορρέει εξ αυτών.
δ) Μέρος αυτών λαμβάνουν χώρα επί δασικού και μη δασικού χαρακτήρα εκτάσεις σύμφωνα με τον μερικώς κυρωμένο δασικό χάρτη Π.Ε. Μεσσηνίας (Απόφαση 320638/21.12.2017 – ΦΕΚ Δ΄31 όπως αναμορφώθηκε, θεωρήθηκε και αναρτήθηκε) και υπάγονται στις προστατευτικές διατάξεις του ν.998/79 (Α΄ 289) όπως ισχύει.
Ωστόσο σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στο υπ. αριθ. 53891/2959/6.3.2023 έγγραφο του Τμήματος Δασικών Προστατευόμενων Περιοχών και Δασικής Αναψυχής της Διεύθυνσης Προστασίας Δασών του Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας (βλ. σχετικά του προοιμίου), ως έργα δεν πλαισιώνονται από τις διατάξεις του Έκτου Κεφαλαίου
και εκφεύγουν της υποχρέωσης έγκρισης επέμβασης και αλλαγής χρήσης.
ε) Μέρος αυτών χωροθετούνται εντός κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου/θέσεις ιστορικού, πολιτιστικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος ή εντός της ζώνης προστασίας τους (αρχαιολογικός χώρος Καλαμάτας ΦΕΚ Β/471/1987 και μνημείο Προφήτη Ηλία ΦΕΚ Β/570/1995). Ωστόσο σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο υπ’
αριθ. 8925/10.1.2022 Έντυπο Τυποποιημένης Γνωμοδότησης Φορέων (Δ9) του Τμήματος Συντονισμού & Παρακολούθησης Αρχαιολογικών Ερευνών & Εργασιών στο Πλαίσιο Μεγάλων Δημοσίων Έργων της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών αρχαιοτήτων του Υπ. Πολιτισμού (βλ. σχετικά του προοιμίου), η υλοποίηση τους δεν
διαφαίνεται να τους επηρεάζει αρνητικά και να προκαλεί άμεση βλάβη ή ζημία, και σύμφωνα με την παραγ. 4 του άρθρου 2 του ν.4014/2011 παρέχεται σύμφωνη γνώμη που επέχει θέση απόφασης έγκρισης κατά τα προβλεπόμενα στις διατάξεις της αρχαιολογικής νομοθεσίας, με τους αντίστοιχους όρους – προϋποθέσεις για την
κάλυψη των υποχρεώσεων που απορρέουν εξ’ αυτής.
(vii)Από τα προγραμματιζόμενα νέα έργα/εργασίες εκτιμήθηκε κατ΄ αρχήν ότι επέρχονται πρόσθετες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, σε σχέση με αυτές που εξετάστηκαν και αξιολογήθηκαν στην αρχική ΜΠΕ, οπότε κρίθηκε από το φορέα σχεδιασμού του έργου (Υπ. Υποδομών & Μεταφορών) ότι, λόγω των
διαφοροποιήσεων επέρχεται ουσιώδης μεταβολή και υποβλήθηκε η νέα «ΜΠΕΑΝΤΠΛ_ΚΑΛ». Ωστόσο σύμφωνα με τη τεκμηρίωση στις ενότητες 9 και 10 της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων της «ΜΠΕ-ΑΝΤΠΛ_ΚΑΛ», αναμένονται οι συνήθεις που εξ ορισμού συνεπάγεται η εκτέλεση των εργασιών (διαμορφώσεις και
εργασίες που θα εκτελεστούν στο πλαίσιο κατασκευής των πρόσθετων/συμπληρωματικών υδραυλικών έργων), η αντιμετώπιση των οποίων διασφαλίζεται με την εφαρμογή των προτεινόμενων μέτρων στη «ΜΠΕΑΝΤΠΛ_ΚΑΛ» και τη τήρηση των αντίστοιχων περιβαλλοντικών όρων της ΑΕΠΟ, αφού τα συμπληρωματικά υδραυλικά τεχνικά έργα απορρέουν και από την εφαρμογή των περιβαλλοντικών όρων της ΑΕΠΟ, η οποία (στο σύνολο της) περιλαμβάνει και τους αντίστοιχους όρους και μέτρα για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από διαμορφώσεις και εργασίες που θα εκτελεστούν για την κατασκευή τους. Επιπλέον αποτιμάται ότι η υλοποίηση τους θα έχει θετικό αντίκτυπο ως προς:
- την αντιπληµµυρική προστασία των περιοχών,
- την περαιτέρω µείωση ή ακόμη και αποτροπή/ανάσχεση πλημμυρών, από τα οποία υφίσταται κίνδυνος να προκληθούν, όχι µόνο σοβαρές υλικές και περιβαλλοντικές ζηµιές, αλλά και ανθρώπινα θύµατα,
- τη λήψη μέτρων πολιτικής προστασίας για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και την άµεση διαχείριση των συνεπειών τους
-Την παράταση της χρονικής διάρκειας ισχύος της υπ’ Αριθ. 122004/13.7.2004 Κ.Υ.Α Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων του έργου: «Αυτοκινητόδρομος Τρίπολης – Καλαμάτας: τμήμα Τσακώνα – Καλαμάτα» έως 31-12-2029, προς συμπλήρωση της δεκαπενταετίας, σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 1 του ν.4685/2020 (Α΄92). Ωστόσο παραμένει η απαίτηση πριν από την παρέλευση του χρόνου ισχύος της, ο παραχωρησιούχος του αυτοκινητόδρομου, να εκκινήσει τη διαδικασία του άρθρου 3 του ν.4014/2011 (όπως εκάστοτε ισχύει) για την έκδοση νέας ΑΕΠΟ, κατόπιν εκπόνησης και υποβολής στην αρμόδια περιβαλλοντική αρχή κατάλληλης Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, που να αφορά στην εκτίμηση και αξιολόγηση των επιπτώσεων από τη λειτουργία του συνολικού έργου (Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα), δεδομένου ότι: πρώτον οι εργασίες κατασκευής έχουν πλέον ολοκληρωθεί και βρίσκεται σε κατάσταση πλήρους λειτουργίας ως ενιαίο έργο, και
δεύτερον, του ιδιαίτερα μεγάλου χρόνου που έχει παρέλθει από την αρχική έγκριση περιβαλλοντικών όρων, στη διάρκεια του οποίου το θεσμικό πλαίσιο προστασίας του περιβάλλοντος έχει εξελιχθεί ενώ και οι συνθήκες στη ζώνη του έργου ενδέχεται να έχουν μεταβληθεί σημαντικά, οπότε προκύπτει ανάγκη εκ νέου εκτίμησης, παρακολούθησης και αντιμετώπισης των επιπτώσεων στο περιβάλλον από τη λειτουργία και συντήρηση του συνόλου της σιδηροδρομικής γραμμής κατά ενιαίο τρόπο και υπό επίκαιρες (τρέχουσες και
μελλοντικές) συνθήκες..."
Πρόκειται για τα πρόσθετα υδραυλικά έργα στην περιοχή της Καλαμάτας που μελετήθηκαν και ενσωματώνονται δια της εν λόγω απόφασης στον περιβαλλοντικά εγκεκριμένο σχεδιασμό του έργου και αφορούν:
- Έργο παροχέτευσης απορροών των εξωτερικών λεκανών των ρεμάτων Ελαφογκρέμη και Λαγκάδας στο ρ. Καραμπογιά μέσω υδραυλικής σήραγγας και έργα διαχείρισης υδάτων (λεκάνες συγκράτησης φερτών μετά των αναγκαίων εκατέρωθεν διευθετήσεων ανάντη της Περιμετρικής οδού και μικρής κλίμακας αναβαθμοί για "θραύση" ενέργειας στα ρέματα Ελαφογκρέμη, Λαγκάδας και Καραμπογιά),
- Έργο διευθέτησης του ρέματος Καραμπογιά από την έξοδο υδραυλικής σήραγγας μέχρι την συμβολή στον Νέδοντα,
- Έργο αναδιευθέτησης και εκβάθυνσης του Νέδοντα στο τμήμα από εκβολή έως το ανάντη όριο της σημερινής διευθέτησης (γέφυρα της οδού Σπάρτης),
- Έργο παροχέτευσης απορροών της ανάντη λεκάνης του ρέματος Καλαμίτσι και τμήματος της λεκάνης του Βέλιουρα στον Νέδοντα.
Διαβάστε εδώ αναλυτικά την απόφαση: ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠΕΝ ΓΙΑ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΟ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
