Με μεγάλη επιτυχία και με την παρουσία οκτακοσίων ατόμων, πραγματοποιήθηκε, το απόγευμα του Σαββάτου 18 Φεβρουαρίου 2023, η εκδήλωση κοπής της βασιλόπιτας του Γενικού Φιλοπτώχου Ταμείου της Ιεράς μας Μητροπόλεως Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων, στην κατάμεστη αίθουσα του Κέντρου Δεξιώσεων «ΕΠΑΥΛΗ» στο Καλοφώνι Καρδίτσας.
Ομιλητής της όμορφης αυτής πνευματικής οικογένειας του Γ.Φ.Τ. ήταν ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης π. Φίλιππος Χαμαργιάς, Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα : «Εκκλησία – Φιλανθρωπία - Εθελοντισμός . Τρείς έννοιες, ένα έργο», καί εκλήθη για αυτόν τον σκοπό από τον Σεβ. Μητροπολίτη Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων κ. Τιμόθεο, ως κατέχων το θέμα της φιλανθρωπίας, αφού ως γνωστόν ο π. Φίλιππος διετέλεσε, επί μία δεκαετία, Υπεύθυνος του Γενικού Φιλοπτώχου Ταμείου της Ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας, αναπτύσσοντας πλούσια κοινωνική και φιλανθρωπική δράση.
ΕΚΚΛΗΣΙΑ – ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑ – ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ.: Τρεῖς ἔννοιες , ἕνα ἔργο.
Ὁμιλία στήν Ἐτήσια Ἐκδήλωση τοῦ Γ.Φ.Τ. τῆς Ἱ.Μ. Θεσσαλιώτιδος καί Φαναριοφερσάλων, Καρδίτσα, Σάββατο 18 Φεβρουαρίου 2023.
Σεβασμιώτατε,
Κύριε Ὑπουργέ, Κυρία καί Κύριοι Βουλευτές,
Κυρία καί Κύριε Ἀντιπεριφερειάρχες,
Κύριοι Δήμαρχοι Καρδίτσας καί Σοφάδων
Σεβαστοί Πατέρες,
Εὐλαβές καί φιλάνθρωπο ἀκροατήριο,
Κατά πρῶτον θά ἤθελα νά ἐκφράσω τίς θερμές εὐχαριστίες μου πρός τόν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Θεσσαλιώτιδος καί Φαναριοφερσάλων κ. Τιμόθεο γιά τήν τιμητική πρόσκλησή του, ὥστε νά προσέλθω ὡς ὁμιλητής στήν ζεστή καί φιλόξενη πνευματική οἰκογένεια τοῦ Γενικοῦ Φιλοπτώχου Ταμείου τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως σας, καθῶς καί τόν ἰσάδελφον φίλο π. Θεόκλητο Δήμου, τόν ἔχοντα καί κατέχοντα ἐπάξια τήν ἐπιμέλεια τοῦ φιλανθρωπικοῦ ἔργου.
Στην ἐποχή πού ζοῦμε, ἀλλὰ καὶ σὲ κάθε ἐποχή, οἱ ἄνθρωποι ἔχουν τὴν ἀνάγκη τῆς ἀγάπης καὶ τῆς στοργῆς. Πράγματα τὰ ὁποῖα μέχρι πρότινος θεωροῦνταν δεδομένα καὶ ἀδιαμφισβήτητα, σήμερα τεῖνουν νὰ χαθοῦν καὶ νὰ ἐκλείψουν ἀπὸ τὴν ζωὴ μας. Πράγματα ὅπως τὸ χαμόγελο, ἡ χαρὰ, ἡ ἐμπιστοσύνη καὶ ἡ κατανοήσῃ ἔχουν σβήσει ἀπό τὶς καρδιὲς τῶν ἀνθρώπων καὶ ἀντὶ αὐτῶν ἔχει ἐγκατασταθεῖ μέσα σὲ αὐτὲς ὁ φόβος, ἡ ἐμπάθεια καὶ ἡ ἀνασφάλεια. Σὲ μία τέτοια ἐποχή ἡ Ἐκκλησία καλεῖται να δώσει τὴν δικὴ της μαρτυρία καὶ παρουσία ὥστε νὰ διατηρηθεῖ, κατὰ τὸ μέτρον τοῦ δυνατοῦ, ἡ ἀγάπη, ἡ χαρὰ καὶ ἡ ἐμπιστοσύνη καὶ νὰ ἀποβληθοῦν ὁ φόβος, οἱ ἐμπάθειες καὶ ἡ ἀνασφάλεια. Καλεῖται λοιπὸν νὰ γίνει μάνα γιὰ τὰ ὀρφανά, ὁδηγὸς γιὰ τοὺς τυφλούς, φωνὴ γιὰ τοὺς ἄλαλους καὶ προστάτης γιὰ τοὺς ἀδυνάμους. Ὅλα αὐτὰ βέβαια πραγματώνονται μὲ τὴν προσευχή, τὴν ἠθικὴ ὑποστήριξη ἀλλὰ καί με τὴν ὑλικὴ βοήθεια καὶ οἰκονομικὴ ὑποστήριξη.
Ἡ Ἐκκλησία μας, ἀπὸ τὴν ἴδρυση τῆς μέχρι καὶ σήμερα, 2.000 καὶ πλέον χρόνια, καλεῖται πέραν ἀπὸ τὸ λειτουργικό, κηρυκτικὸ καὶ λατρευτικὸ της ἔργο, νὰ ἐπιδείξει καὶ ἔνα μεγάλο κοινωνικὸ καὶ φιλανθρωπικὸ ἔργο. Μέσα ἀπὸ τοὺς αἰῶνες πού πέρασαν διακρίνουμε μία συνεχῆ κοινωνικὴ καὶ φιλανθρωπικὴ δράση τῆς Ἐκκλησίας. Γνωστὸ σὲ ὅλους τὸ φιλανθρωπικὸ ἔργο τοῦ Μεγ. Βασιλείου καὶ τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου. Θὰ μπορούσα νὰ ἀναφέρω παρὰ πολλὰ παραδείγματα ποῦ δείχνουν τὴν φιλανθρωπία, τὴν ὁποία ἀσκοῦσε ἡ Ἐκκλησία διὰ τῶν Ποιμένων της. Ὁ ἕτερος τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καὶ Μεγάλος Θεολόγος Γρηγόριος, ἐρμηνεύοντας τὸν στοίχο τῶν Μακαρισμῶν “Μακάριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται”, λέγει “Ἀς ἀρπάξουμε τὸν μακαρισμὸ, ἄς κληθοῦμε νά βοηθήσουμε, νά γίνουμε χρήσιμοι. Νά μήν σταματήσεις τήν ἐλεημοσύνη οὔτε τή νύκτα. Μήν πεῖς «Ἒλα πάλι αὔριο, γιά νά σοῦ δώσω» γιά νά μήν μπεῖ κάτι ἀνάμεσα σέ σένα καί τήν εὐεργεσία”. Καὶ εὐτυχῶς γιὰ τὴν ἀνθρωπότητα ἡ φιλανθρωπικὴ δράση τῆς Ἐκκλησίας μας δὲν σταμάτησε στοὺς Ἁγίους Πατέρες μας. Μέχρι καὶ σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας στέκεται στὸ ὕψος τῶν περιστάσεων καὶ τῶν ἀναγκῶν. Βρίσκεται πάντα ἀρωγὸς στὸν ἀνθρωπο. Μέσα στοὺς κόλπους τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας σημειώθηκε καὶ σημειώνεται σπουδαιοτάτη φιλανθρωπικὴ κινήσῃ καὶ κοινωνικὴ δραστηριότητα, παρά τις δυσμενεῖς ἐξωτερικὲς συνθῆκες, κάτω ἀπό τις ὁποῖες ἔζησε καί ζῇ ἡ Ἐκκλησία.
Καί μιάς καί μιλᾶμε γιά δύσκολες συνθήκες, ἀς θυμηθοῦμε τό μεγάλο φιλανθρωπικό ἔργο πού ἔκανε, ἐδώ στόν τόπο σας, ἕνας σύγχρονος Ἃγιος τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ Ἃγιος Βησσαρίων ὁ Ἀγαθωνίτης καί ἐκ Μεσσηνίας καταγόμενος. Τά δύσκολα χρόνια τοῦ ἐμφυλίου, ὁ τότε Μητροπολίτης Θεσσαλιώτιδος Ἰεζεκιήλ, τόν ἔστειλε νά διακονήσει στούς Σοφάδες Καρδίτσας. Ἐκεί συνάντησε ἕναν ἐξαθλιωμένο λαό, δοκιμαζόμενο ἀπό τήν πείνα καί τήν ἀνέχεια, τίς ἀρρώστιες καί τά πολιτικά πάθη, πού τόσο κακό ἔκαναν καί κάνουν στήν πατρίδα μας.
Ἡ περίοδος αὐτή, ἀπό τό 1945 μέχρι τό 1950 ἦταν δραματική λόγω τοῦ ἐμφυλίου σπαραγμοῦ. Τή δύσκολη αὐτή περίοδο συμπλήρωσαν οἱ καταστροφικοί σεισμοί τοῦ 1954. Οἱ κάτοικοι φοβισμένοι καί πονεμένοι, γεμάτοι σωματικές καί ψυχικές πληγές, συγκεντρώθηκαν στήν πόλη τῶν Σοφάδων ἀντιμέτωποι μέ ἕνα σωρό προβλήματα. Μέσα σέ αὐτό τό κλίμα ἡ παρουσία τοῦ Γέροντος Βησσαρίωνος ὑπήρξε πραγματικά εὐεργετική. Στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίας ἀναπτύχθηκε πλούσια δράση, τήν ὁποία στήριζαν, μέ τήν προτροπή καί τήν συνεργασία τοῦ Γέροντος Βησσαρίωνος, εὐκατάστατες κυρίες τῆς πόλης. Ἐκεί ὁργάνωσε κατηχητικά σχολεῖα, δημιούργησε χριστιανικές μαθητικές ὁμάδες, κύκλους ἀνδρῶν καί γυναικῶν πού συμμετείχαν στό κήρυγμα καί στίς φιλανθρωπικές δράσεις. Μέ τή χαρισματική προσωπικότητά του καί τόν ἀκάματο ἀνθρωπισμό του κατάφερνε νά ἀνακουφίσει τίς πονεμένες ψυχές.
Νά λοιπόν πού τό Φιλανθρωπικό ἔργο ἐπιτελεῖται ἀπό μία ὁμάδα ἀνθρώπων, τούς Ἐθελοντές, πού ἀπαρτίζεται ἀπὸ τοὺς Κληρικοὺς καὶ τὰ στελέχη τῆς Ἐκκλησίας, «ἐν φόβῳ καὶ τρόμῳ» ἐνώπιόν τοῦ Θεοῦ, μέ γνώμονα τὴν ἀνακούφιση τῶν ἐμπερίστατων ἀδελφῶν. Ἄξιοι κληρικοὶ καὶ ἀκόμη πιὸ ἄξιοι λαϊκοί, ἐπὶ τὸ πλεῖστον γυναῖκες, ὅπως ἡ σήμερα καί αὔριο τιμωμένη ἀπό τήν Ἐκκλησία μας Ἁγία Φιλοθέη, τόν Ναό τῆς ὁποίας διακόνησε ὁ Σεβασμιώτατος Θεσσαλιώτιδος, ἀκολουθοῦν τὸ δρόμο που χάραξε ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς ὅταν θυσιαζόταν ὑπὲρ τῶν ἄλλων. Καὶ εἶναι ἀποδεδειγμένο πως ὅλοι αὐτοὶ οἱ κληρικοὶ καὶ λαϊκοί, που στελεχώνουν τὸ Φιλανθρωπικὸ Ἔργο τῆς Ἐκκλησίας μας, ἔχουν ἕνα καὶ μόνο σκοπὸ στή ζωὴ τούς, τήν προσφορά στὸν συνάνθρωπο καί ἕνα καί μοναδικό κίνητρο τήν ΑΓΑΠΗ. Βάζουν στην ἄκρη ὁποιαδήποτε συμφέροντα καὶ ὅποιες φιλοδοξίες καὶ προσφέρουν ἕνα μέρος τῆς ζωῆς τους, πολλὲς φορὲς τὸ μεγαλύτερο, στην διακονία καὶ τὴν ἐξυπηρέτηση τῶν συνανθρώπων μας, ἐθελοντικὰ καὶ πάντοτε χωρὶς καμία ὑλικὴ ἀμοιβή. Κι αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι διακατέχονται ἀπὸ ἔνα πνεῦμα ἐθελοντισμοὺ πάντοτε. Ὄχι μόνο σὲ ὁρισμένες περιπτώσεις!!! Γιατὶ τὸ λέγω αὐτό; Διότι τὸ πνεῦμα τοῦ Ἐθελοντισμοὺ στην Ἑλλάδα ἀνθησε, δυστυχῶς, μόνο κατὰ τὴν περίοδο τῶν Ὀλυμπιακὼν Ἀγώνων καί λίγο κατά τήν δεκαετία 2010 – 2020 δηλαδή κατά τήν οἰκονομική κρίση τῶν μνημονίων καί τήν μεταναστευτική κρίση.
Ὃμως ἡ ἔννοια τοῦ ἐθελοντισμοὺ δεν εἶναι ξένη πρὸς τὴν Ἐκκλησία. Ἀντιθέτως θὰ λέγαμε ὅτι ἡ Ἐκκλησία ἀνέκαθεν καλλιέργησε τὸν ἐθελοντισμό, εἴτε ὡς διακονία τοῦ πνεύματος, εἴτε ὡς διακονία τῆς δικαιοσύνης καὶ τῆς ἀληθείας, πάντοτε ὅμως ὡς διακονία τοῦ ὅλου ψυχοσωματικοῦ ἀνθρώπου. Ὁ πρῶτος ἐθελοντὴς εἶναι ὁ Θεάνθρωπος Χριστός, ὁ ὁποῖος «ἑαυτὸν ἐκένωσεν μορφὴν δούλου λαβῶν, ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ» (Φιλιπ. β', 7) .
Ἀλλὰ καὶ οἱ μάρτυρες τῆς Ἐκκλησίας ἀκολουθῶντας τὸ παράδειγμα τοῦ Κυρίου, με πρῶτο τὸν πρωτομάρτυρα Στέφανο, προσέφεραν ἐθελουσίως τήν ζωή τους γιά χάρη τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Ἐκκλησίας. Ἐπίσης καὶ ὅλοι οἱ ἅγιοι βίωσαν τὴν ἐθελουσία προσφορὰ τοῦ Χριστοῦ, βίωσαν τὸν Σταυρὸ του μαρτυρώντας πρῶτα μέ τὴν συνείδηση, δηλαδή μέ τὴν πιστή, τὴν ἀγάπη, τὴν ὑπομονὴ καὶ ὕστερα μέ τὴν προσφορὰ τῆς ζωῆς τους ὑπὲρ τῆς ζωῆς καὶ σωτηρίας τοῦ πλησίον. Βεβαίως ὁ ἐθελοντισμὸς γιά τὸ χριστιανὸ πρέπει νά εἶναι πάντοτε χριστοκεντρικός, γιατὶ ἀναφέρεται στο Χριστὸ καὶ γι' αὐτὸ γιά τοὺς χριστιανοὺς δέν ὑπάρχει διάκριση μεταξὺ ἐκκλησιαστικοῦ καὶ κοσμικοῦ ἐθελοντισμοῦ, ἐφ' ὅσον ἡ διακονία τους προσφέρεται σὲ ἀδελφούς πού εἶναι δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ πλασμένα κατ' εἰκόνα καί καθ’ ὁμοίωσή Του.
Ἡ Ἐκκλησία μας δέν διαχειρίζεται ἰδεολογίες, οὔτε διαφημίζει μεθόδους μάρκετινγκ γιά νά προσεγγίσει τὸν ἄνθρωπο πρὸς τὸν ἐθελοντισμό. Μιλὰ γιά κάτι παραπάνω ἀπὸ ἔναν ἁπλὸ ἐθελοντισμό, μιλά γιά θυσία καί προσφορά. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἡ ἐπιλογὴ τῶν ὁποιωνδήποτε ἐθελοντῶν γίνεται ἀνάμεσα σὲ ἀνθρώπους πού θὰ ἀποδεχτοῦν μόνοι τους νά κάνουν αὐτὸ τὸ ὑπέροχο ἔργο ἀλληλεγγύης, ὅποιο καὶ ἂν εἶναι. Δηλαδή, τὸ ἐπιλέγουν με ἐλεύθερη συνείδηση, ἀβίαστα καὶ δίχως κανένα καταναγκασμό. Ὄχι παρασυρμένοι ἀπὸ τὴν προπαγάνδα ἢ τὴν ὑποχρέωση. Καὶ αὐτό, γιατὶ στην πορεία τῆς ἐθελοντικὴς προσφορᾶς, ἐνδέχεται να ἐμφανιστοῦν κίνδυνοι, ἢ ἄκομα να χρειαστεῖ νά γίνουν καὶ θυσίες. Γι' αὐτὸ καί στήν Ἐκκλησία ὁ ἐθελοντισμὸς ἔχει ὡς κινητήρια δύναμη τήν ἀγάπη καί ὅχι τό συμφέρον. Ὁ γνήσιος ἐθελοντισμὸς εἶναι ἔνα φαινόμενο ἢ καλύτερα ἕνα αἴσθημά που πηγάζει ἀπὸ τὸ ἐσωτερικὸ «θέλω» τοῦ κάθε ἀνθρώπου. Ἕνα «θέλω» χωρὶς τὴν προσμονὴ τῆς ἀνταπόδοσης. Ἕνα «θέλω» μέ ἀρχὴ καὶ τέλος τὴν ἀγάπη.
Ἐθελοντισμὸς ὑπῆρχε καὶ θὰ ὑπάρχει πάντα, γιατὶ ὑπάρχει ἀγάπη. Ἂν ἀναλογιστοῦμε λοιπόν, ὅτι ἡ ἀγάπη εἶναι ἡ ῥίζα τοῦ ἐθελοντισμοῦ, τότε θὰ διαπιστώσουμε ὅτι ὁ πιὸ τέλειος ἐθελοντὴς εἶναι ὁ «ἐπὶ σταυροῦ κρεμάμενος», γιά χάρη ὅλης τῆς ἀνθρωπότητας, Κύριος μας.
Μὲ τὸ Χριστὸ λοιπὸν ὡς κεφαλή, τὸ ἐν τῇ Οἰκουμένῃ σῶμα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας στηρίζει καὶ προτρέπει στο ἔργο τοῦ ἐθελοντισμοῦ. Αὐτὸ τὸ ἔργο πού ὡς ἀφετηρία ἔχει τὴν ἀγαπητικὴ θυσιαστικὴ διάθεση πρὸς τὸν συνάνθρωπό μας, «ὑπὲρ οὗ Χριστὸς ἀπέθανε» καὶ τέρμα αὐτὸν τὸν ἴδιο, γιατὶ στο προσωπὸ τοῦ κάθε ἀνθρώπου-ἀδελφοῦ μας ὁ Χριστὸς προβάλλει τὸ δικὸ Του προσωπο.
Ἀναμφίβολα ὅμως στήν κοινωνία μας, ἀκόμη καί σέ Ὀργανισμούς ἐκτός Ἐκκλησίας, ὑπάρχουν δείγματα ἁγνοῦ ἐθελοντισμού, τὰ ὁποῖα δέν ἔχουν σχέση μέ τίς προϋποθέσεις τοῦ διεθνοὺς καὶ ἐγχωρίου μάρκετινγκ καὶ ὡς ἐκ τούτου δέν εἶναι θύματα ἐνὸς “δήθεν” ἐθελοντισμού πού θὰ μπορούσαμε νά τὸν χαρακτηρίσουμε ὡς καταναλωτικὸ καὶ ἐμπορευμα-τοποιημένο. Για τὸ λόγο αὐτὸ ὁ ἁγνὸς ἐθελοντισμὸς, ἡ φιλ-ανθρωπία καί ἡ σχέση ἀγάπης πρός τόν ἄλλον πρέπει νά ἀπέχει ἀπὸ τὰ μέσα μαζικὴς προβολῆς, ἀφοῦ δεν συντελοῦν στο κέρδος καί σίγουρα δέν εἶναι αὐτοσκοπός. Ὁ γνήσιος καὶ ἁγνὸς ἐθελοντισμὸς ξεκινάει πάντα ἀπὸ τὴν ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἔχει πάντα τελικὸ ἀποδέκτῃ τὸν ἀνθρωπο.
