Το φαινόμενο του θερμοκηπίου και η τρύπα του όζοντος ελέγχονται συστηματικά και με άμεσες παρεμβάσεις
Το σύμπαν είναι αφιλόξενο και μέχρι τώρα δεν έχει εντοπισθεί κάποιος πλανήτης που να προσφέρει τις αναγκαίες συνθήκες, όπως οι γήινες, ώστε να μπορεί να επιβιώσουν όλα τα πλάσματα του Θεού. Η κοσμική ακτινοβολία είναι δυνατόν να καταστρέψει την ένβια ζωή σε σχετικά γρήγορο χρονικό διάστημα. Για να μη φθάσει ελεύθερα αυτή η τόσο επικίνδυνη κοσμική ακτινοβολία στην επιφάνεια της γης και ασκήσει τις βλαπτικές της επιδράσεις σημαντικό ρόλο παίζει η ατμόσφαιρα που περιβάλλει τη γη.
Πιο συγκεκριμένα στην ανώτερη στιβάδα της βρίσκεται η οζονόσφαιρα, που αν και δεν την δεσμεύει πλήρως, είναι αυτή που ασκεί τον κυρίαρχο ρόλο της εξουδετέρωσης των βλαπτικών επιδράσεων της κοσμικής ακτινοβολίας. Το καλοκαίρι, όταν ο ήλιος βρίσκεται πιο κοντά στη γη και επομένως η ακτινοβολία του είναι πιο ισχυρή, είναι απαραίτητη η επάλειψη του δέματος με αντηλιακά υψηλού δείκτη προστασίας.
Ο προστατευτικός τους ρόλος οδηγεί στην μείωση του κινδύνου ανάπτυξης μελανώματος από την υπεριώδη κοσμική ακτινοβολία, που αποτελεί μια από τις επιθετικότερες μορφές καρκίνου.
Η υπεριώδης ακτινοβολία προκαλεί επίσης ανάπτυξη καταρράκτη στους οφθαλμούς και αναστολή των ανοσοποιητικών αμυντικών μηχανισμών στο σώμα μας. Φαντασθείτε λοιπόν ποια θα ήταν η τύχη μας αν δεν υπήρχε το προστατευτικό στρώμα του όζοντος γύρω από την γη.
Εν τούτοις η ταχύτατη ανάπτυξη των τεχνολογικών επιστημών τις τελευταίες δεκαετίες δεν βελτίωσε μόνο την ποιότητα της ζωής στον πλανήτη μας, αλλά δυστυχώς ανέδειξε παράλληλα και το παγκόσμιο πρόβλημα της έλλειψης σεβασμού στο φυσικό μας περιβάλλον.
Η ενεργειακή κατάχρηση και όχι μόνον, εκτός των άλλων, οδηγεί και σε καταστροφή του όζοντος στην ατμόσφαιρα.
Εντοπίσθηκε λοιπόν μια μεγάλη οπή στην στιβάδα της οζονόσφαιρας πάνω από την Ανταρκτική (ΠΙΝΑΚΑΣ 1) που η δημιουργία της αποδόθηκε στους ατμοσφαιρικούς ρύπους και η έκτασή της παρουσίαζε επεκτατικά χαρακτηριστικά.
Ευτυχώς τα Έθνη αντιλήφθηκαν γρήγορα το πρόβλημα και το 1987 συνυπέγραψαν το Πρωτόκολλο του Montreal με στόχο να προστατευθούν οι ερχόμενες γενεές και πήραν μέτρα ώστε να ελεγχθεί αυτή η αυτοκαταστροφική τάση του ανθρώπινου είδους στο φυσικό μας περιβάλλον με περιορισμούς στην απελευθέρωση των βιομηχανικών ρύπων και μείωση της χρήσης επιβλαβών αερίων.
Τα αποτελέσματα των μέτρων αυτών που στοχεύουν στην προστασία της οζονόσφαιρας παρακολουθεί η NASA με το σύστημα επιτήρησης της γης MLS (Microwave Limb Shoulder) από τον δορυφόρο της με το όνομα Aura που εκτοξεύθηκε στις 15 Ιουλίου 2004.
Ο δορυφόρος μελετά την σύσταση της ατμόσφαιρας, την θερμοκρασία, την υγρασία και τους παγιοποιημένους υδρατμούς της ατμόσφαιρας από την επιφάνεια της γης μέχρι και ύψος 90 χιλιομέτρων γύρω από την γη κάθε περίπου 25 δευτερόλεπτα.
Πρόσφατα η NASA ανακοίνωσε ότι από την μελέτη των χλωριούχων ατμών, που καταστρέφουν το όζον στη στρατόσφαιρα, πάνω από την Ανταρκτική τα τελευταία χρόνια, πιστοποιήθηκε για πρώτη φορά μια σμίκρυνση στην έκταση της «τρύπας του όζοντος».
Τα χλωριούχα μειώθηκαν κατά 20% από το 2005 μέχρι το 2016, γιατί έχει παγκοσμίως απαγορευτεί η κυκλοφορία χημικών που περιέχουν chlorofluorocarbons (CFCs).
Πίσω από αυτή την χημική ονομασία κρύβεται το γνωστό αέριο φρέον που χρησιμοποιείται στα μηχανήματα κλιματισμού, στις ψυκτικές μονάδες, στις συσκευές ψεκασμού (spray) και σαν οργανικός διαλύτης. Αυτή η μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 4 Ιανουαρίου του 2018 στο επιστημονικό περιοδικό Geophysical Research Letters έχει την πρωτοτυπία ότι τα συμπεράσματα της δεν προέκυψαν ως εκτιμήσεις αλλά με ακριβείς μετρήσεις μέσα στην στρατόσφαιρα.
Για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος της καταστροφής που έχει επιφέρει το «χέρι του ανθρώπου» στην οζονόσφαιρα, εάν συνεχιστούν οι προστατευτικές δράσεις η «τρύπα του όζοντος» πάνω από την Ανταρκτική αναμένεται να «κλείσει» γύρω στο 2080.
Η παγκόσμια αυτή επιτυχία ας ευχηθούμε να αποτελέσει οδηγό όλων των πρωτοβουλιών που πρέπει να αναληφθούν ώστε με την υιοθέτηση συμφωνιών και συνθηκών να περιοριστούν οι καταστροφικές δράσεις στο περιβάλλον γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η φύση εκδικείται.
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου για παράδειγμα που ενισχύεται χαρακτηρίζεται από μια δραστική τροποποίηση των κλιματολογικών συνθηκών που συνοδεύονται από μια δραματική επιδείνωση των οξέων καιρικών φαινομένων, αλλά ακόμα και με την επανεμφάνιση κρουσμάτων παλαιών και ξεχασμένων νοσημάτων, όπως ο δάγκειος πυρετός και η ελονοσία ακόμα και στο νομό μας.
Πηγή: S E STRAHAN & A R DOUGLASS DOI: 10.1002/2017GL074830
Ο καθηγητής Παναγιώτης Χαλβατσιώτης
Παναγιώτης Γ. Χαλβατσιώτης
Επίκουρος Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
