Τι δείχνει νέα έρευνα – Τεράστιο το κόστος των ζημιών
Η κλιματική αλλαγή έχει μεταβάλει σημαντικά -σε μερικές περιπτώσεις δραματικά- κατά τα τελευταία 50 χρόνια το πότε προκαλούνται πλημμύρες στην Ευρώπη, σύμφωνα με νέα διεθνή επιστημονική έρευνα.
Οι αλλαγές δεν είναι ομοιόμορφες, αλλά διαφορετικές στοn Βορρά και στοn Νότο της Ευρώπης. Σε γενικές γραμμές, σε πολλές χώρες (αλλά όχι όλες) χώρες της βόρειας Ευρώπης συμβαίνουν νωρίτερα, ενώ στις χώρες της νότιας Ευρώπης συμβαίνουν πιο αργά από ό,τι παλαιότερα.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Γκίντερ Μπλεσλ του Ινστιτούτου Υδραυλικής Μηχανικής και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων του Τεχνικού Πανεπιστημίου της Βιέννης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science», ανέλυσαν στοιχεία 50 ετών από περίπου 4.300 υδρομετρικούς σταθμούς σε 38 ευρωπαϊκές χώρες.
Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κλιματική αλλαγή επιδρά σημαντικά στα πλημμυρικά συμβάντα.
Στη Μεσόγειο και στη βορειοδυτική Ευρώπη οι πλημμύρες συμβαίνουν κυρίως το χειμώνα που υπάρχουν πιο πολλές βροχές, ενώ στη βορειοανατολική Ευρώπη την άνοιξη που λιώνουν τα χιόνια.
Λόγω της κλιματικής αλλαγής, στην Αν. Ευρώπη, Σουηδία, Φινλανδία, νότια Αγγλία και στις Βαλτικές χώρες οι πλημμύρες συμβαίνουν πλέον ένα περίπου μήνα νωρίτερα από ό,τι στις δεκαετίες του 1960 και 1970, δηλαδή τον Μάρτιο πια αντί του Απριλίου, καθώς τα χιόνια λιώνουν νωρίτερα λόγω της ανόδου της θερμοκρασίας.
Όμως στη βόρεια Αγγλία και Σκωτία, δυτική Ιρλανδία, δυτική Σκανδιναβία, Δανία, Ολλανδία και βόρεια Γερμανία οι πλημμύρες συμβαίνουν περίπου δύο εβδομάδες αργότερα. Το ίδιο συμβαίνει και στις ευρωπαϊκές ακτές της Μεσογείου.
Σύμφωνα με τη μελέτη, το πλημμύρισμα των ποταμών έχει επιπτώσεις κατά μέσο όρο σε μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων από κάθε άλλη φυσική καταστροφή. Οι συνολικές ετήσιες ζημιές παγκοσμίως υπερβαίνουν τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια.
Εκτός από την κλιματική αλλαγή, και άλλοι παράγοντες παίζουν ρόλο στις πλημμύρες, όπως η αλλαγή των χρήσεων γης.
Με δεδομένο ότι σχεδόν κάθε μεγάλη πόλη της Ευρώπης είναι χτισμένη πάνω σε ποτάμι, οι ερευνητές προειδοποποιούν ότι στο μέλλον η απειλή των πλημμυρών θα είναι μεγαλύτερη, αν η κλιματική αλλαγή δεν τεθεί υπό έλεγχο…
Τι είναι η Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή και πώς η απόσυρση των ΗΠΑ επηρεάζει το μέλλον της ανθρωπότητας
Η πρόσφατη απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ να αποχωρήσει η χώρα από τη Συμφωνία των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή έχει προκαλέσει πλήθος αντιδράσεων από τις ηγεσίες πολλών των 194 χωρών που συνυπέγραψαν αυτή μαζί με τις ΗΠΑ και φυσικά έχει προκαλέσει το μένος των περιβαλλοντικών οργανώσεων. Οι ΗΠΑ είναι ένας από τους μεγαλύτερους ρυπαντές και μια παγκόσμια υπερδύναμη οι αποφάσεις της οποίας επηρεάζουν τους ίδιους στους στόχους της Συμφωνίας αλλά παράλληλα μπορεί να επηρεάσουν και τη στάση άλλων χωρών στο εγγύς μέλλον θέτοντας σε κίνδυνο μια συμφωνία που επιτεύχθηκε μετά από μακράς διάρκειας διαβουλεύσεις, εντάσεις, πιέσεις, συμβιβασμούς και εν τέλει αμοιβαίες υποχωρήσεις.
Τι προβλέπει όμως η Συμφωνία των Παρισίων, γιατί είναι τόσο σημαντική για το ίδιο το μέλλον της ανθρωπότητας και τι άλλο πρέπει να γνωρίζουμε για την κλιματική αλλαγή για να κατανοήσουμε τη σπουδαιότητα αυτής της Συμφωνίας αλλά και τον αντίκτυπο που έχει η απόσυρση των ΗΠΑ από αυτή;
1. Τι είναι η συμφωνία των Παρισίων για την Κλιματική Αλλαγή;
Πρόκειται για μια παγκόσμια συμφωνία που επιτεύχθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2015 στο Παρίσι. Η συμφωνία αποτελεί ένα σχέδιο δράσης για τη συγκράτηση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη «αρκετά κάτω» από τους 2°C και καλύπτει την περίοδο από το 2020. Tέθηκε σε εφαρμογή στις 4 Νοεμβρίου του 2016 και φέρει τις υπογραφές 195 χωρών.
Τα κύρια στοιχεία της Συμφωνίας των Παρισίων είναι τα εξής:
μακροπρόθεσμος στόχος: οι κυβερνήσεις συμφώνησαν να συγκρατήσουν την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη αρκετά κάτω από τους 2°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα και να συνεχίσουν τις προσπάθειες να την περιορίσουν στον 1,5°C
συνεισφορές: πριν και κατά τη διάσκεψη των Παρισίων, οι χώρες υπέβαλαν ολοκληρωμένα εθνικά σχέδια δράσης για το κλίμα με στόχο τη μείωση των εκπομπών τους
φιλοδοξία: οι κυβερνήσεις συμφώνησαν να γνωστοποιούν ανά 5ετία τις συνεισφορές τους με σκοπό τον καθορισμό πιο φιλόδοξων στόχων
διαφάνεια: δέχθηκαν επίσης να γνωστοποιούν μεταξύ τους και στο κοινό την πρόοδό τους προς την επίτευξη των στόχων τους, με σκοπό την εξασφάλιση διαφάνειας και εποπτείας
αλληλεγγύη: η ΕΕ και άλλες ανεπτυγμένες χώρες θα εξακολουθήσουν να παρέχουν χρηματοδότηση για το κλίμα, προκειμένου να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες τόσο να μειώσουν τις εκπομπές όσο και να θωρακιστούν έναντι των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής
2. Τι είναι το φαινόμενο του θερμοκηπίου;
Είναι η διαδικασία κατά την οποία η ατμόσφαιρα ενός πλανήτη συγκρατεί θερμότητα και έτσι προκαλείται αύξηση της θερμοκρασίας στη επιφάνεια του. Είναι μια φυσική διαδικασία η οποία όμως ενισχύεται από την ανθρώπινη δραστηριότητα η οποία συμβάλει στην αύξηση της συγκέντρωσης των αερίων του θερμοκηπίου, κυρίως διοξέιδιο του άνθρακα . Σήμερα ο όρος πλέον έχει συνδεθεί με την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της επιφάνειας της Γης, δηλ. τη λεγόμενη υπερθέρμανση του πλανήτη.
3. Πού οφείλετε η υπερθέρμανση;
Πριν τη Βιομηχανική Επανάσταση, το κλίμα ρυθμιζόταν φυσιολογικά αφού δεν υπήρχαν βίαιες εξωγενείς παρεμβάσεις. Στην μετά-βιομηχανική όμως εποχή παρατηρήθηκε αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη εξαιτίας κυρίως της υπερβολικής έκλυσης διοξειδίου του άνθρακα από την εκτεταμένη χρήση ορυκτών καυσίμων αλλά και της παράλληλης αποδάσωσης.
4. Σε ποιο στάδιο είμαστε σήμερα;
Σύμφωνα με την επιστημονική κοινότητα δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση η υπερθέρμανση να ξεπεράσει τους 2 βαθμούς Κελσίου, συγκριτικά με την προβιομηχανική εποχή. Οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου -πχ από την καύση ορυκτών καυσίμων-κυρίως τις τελευταίες δεκαετίες προκαλεί τεράστιο πρόβλημα. Σήμερα η αύξηση της πλανητικής θερμοκρασίας είναι περίπου στους 0,8 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη, συγκριτικά πάντα με την προ-βιομηχανική εποχή.
Hrensko, CZECH REPUBLIC: Firefighters paddle on Kamenice creek over the flooded Labe (Elbe) river banks, 04 April 2006, in Hrensko village located on the Czech-German border, 150 kilometers northwest of Prague. In spite of the improving situation, the situation remained critical in many parts of the country. The national government has declared an emergency situation in half of the country’s 14 regions. AFP PHOTO MICHAL CIZEK (Photo credit should read MICHAL CIZEK/AFP/Getty Images)
5. Τι σημαίνει αυτό για τους κατοίκους της γης;
Πιθανότατα ακόμη και μέσα στα επόμενα 30 χρόνια η υπερθέρμανση μπορεί να φτάσει τους 1,5 με 2 βαθμούς Κελσίου. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως εάν φτάσουμε, ή πολύ περισσότερο ξεπεράσουμε, αυτά τα «μεγέθη», τίθενται πλέον σε λειτουργία μηχανισμοί που ουσιαστικά θα επιφέρουν μεγαλύτερη υπερθέρμανση και δεν θα έχουμε πια τη δυνατότητα να την ελέγξουμε (π.χ. μειώνεται η ικανότητα των ωκεανών να απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα). Πρόκειται για τις ανεξέλεγκτες κλιματικές αλλαγές (runaway climate change) και σύμφωνα με τον ΟΗΕ, ένα τέτοιο σενάριο μπορεί να οδηγήσει αύξηση της θερμοκρασίας ακόμα και μέχρι τους 6°C ως το τέλος του αιώνα. Για να γίνει καλύτερα κατανοητό, ήδη σήμερα με την αύξηση στους 0,8°C παρατηρείται ραγδαία αύξηση της συχνότητας και της έντασης των ακραίων καιρικών φαινομένων σε όλο τον πλανήτη και διακριτή αλλαγή στις εποχές. Σε μία αύξηση άνω των 4°C πλέον μέσα στον αιώνα που ζούμε θα τίθεται θέμα επιβίωσης για όλους τους έμβιους οργανισμούς εξαιτίας της ταχύτατης και βίαιης υπερθέρμανσης για τα δεδομένα του πλανήτη.
6. Γιατί επείγει να κάνουμε κάτι τώρα;
Γιατί όταν εκλύεται διοξείδιο του άνθρακα, χρειάζονται περίπου 20-30 για να αντιδράσει το ατμοσφαιρικό σύστημα. Δηλαδή αν με κάποιο μαγικό τρόπο σταματούσαμε σήμερα όλες τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, η πλανητική θερμοκρασία θα συνέχιζε να ανέβαινε για περίπου 20 χρόνια εξαιτίας των εκπομπών που έχουμε εκλύσει τις τελευταίες δεκαετίες. Εάν συνεχίσουμε, χωρίς περιορισμούς, τις δραστηριότητες που προκαλούν την υπερθέρμανση τότε θα επέλθει υπέρβαση του «ανεκτού ορίου» και δεν θα υπάρχει πλέον δυνατότητα άμεσης επιστροφής σε φυσιολογικά επίπεδα.
7. Τι προτείνει η επιστημονική κοινότητα;
Το βασικότερο όλων σε πρώτη φάση είναι να μην ξεπεράσουμε τους 2 βαθμούς. Για να έχουμε σημαντικές πιθανότητες να μην συμβεί αυτό, οι παγκόσμιες εκπομπές εκτιμάται πως θα πρέπει να κορυφωθούν το αργότερο ως 2020, και στη συνέχεια θα πρέπει να αρχίσουν να μειώνονται ταχύτατα με επιθυμητό στόχο να φτάσουν και πάλι στο μηδέν, δηλ. στα προ-βιομηχανικής εποχής επίπεδα, εάν βέβαια θέλουμε να σώσουμε τον πλανήτη και να διασφαλίσουμε την ύπαρξή μας. Σύμφωνα με την 5η έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για τις Κλιματικές Αλλαγές (IPCC), οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από ορυκτά καύσιμα θα πρέπει να φτάσουν στο απόλυτο μηδέν το διάστημα 2050-2070. Προφανώς – και εδώ βρίσκεται η ουσία της υπόθεσης – αυτό προϋποθέτει την εγκατάλειψη νέων επενδύσεων σε ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο, λιγνίτη, άνθρακα, φυσικό αέριο) και την προώθηση επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και εξοικονόμηση ενέργειας.
