Υγεία

Επιπεφυκίτιδα: Τι την προκαλεί-Πως αντιμετωπίζεται

«μάτια που είναι κόκκινα, που κλαίνε και πονάνε ..άμα τους δώσεις την υγειά ποτέ δε σε ξεχνάνε…..»

Η επιπεφυκίτιδα είναι μία φλεγμονή του επιπεφυκότα. Ο επιπεφυκότας είναι η λεπτή, βλεννογόνος μεμβράνη, που καλύπτει εσωτερικά την οπίσθια επιφάνεια των βλεφάρων και την πρόσθια επιφάνεια του σκληρού χιτώνα, (άσπρου τμήμα του βολβού). Είναι μια κατάσταση που εμφανίζεται πολύ συχνά και τις περισσότερες φορές δεν είναι σοβαρή.

Αίτια Επιπεφυκίτιδας

Η επιπεφυκίτιδα μπορεί να προκληθεί από ιούς (ιογενής επιπεφυκίτιδα), βακτήρια (μικροβιακή επιπεφυκίτιδα), ή από αλλεργιογόνα (αλλεργική επιπεφυκίτιδα) ενώ συχνά συναντάμε επιπεφυκίτιδα σε ασθενείς που κάνουν χρήση φακών επαφής, εκτίθενται σε καπνό, καυσαέριο, σκόνη, νερό πισίνας κ.α. ή χρησιμοποιούν κολλύρια για κάποιο άλλο λόγω όπως τα αντιγλαυκωματικά.

Τα συμπτώματα

Τα κύρια συμπτώματα είναι η έντονη ερυθρότητα, ο καύσος (κάψιμο στα μάτια), η δακρύρροια, ο κνησμός και κυρίως οι εκκρίσεις. Ανάλογα την αιτία, της φλεγμονής κάποια από τα παραπάνω είναι πιο έντονα ενώ κάποια ίσως να μην υπάρχουν καθόλου.

Οι ασθενείς πολλές φορές κάνουν χρήση φαρμάκων ή άλλων θεραπειών για την αντιμετώπιση της, που δεν είναι απαραίτητα αλλά αντιθέτως μπορεί να έχουν τελείως αντίθετα αποτελέσματα. Θα δούμε παρακάτω μια σειρά λανθασμένων θεραπευτικών προσεγγίσεων που κάθε άλλο από ευεργετικά αποτελέσματα έχουν.

Η Χρήση κομπρεσών χαμομηλιού

Τα παλαιά χρόνια, όταν η διάθεση και η παραγωγή φαρμάκων ήταν ελλιπής, οι θεραπείες με χρήση φυσικών αντισηπτικών προϊόντων όπως το χαμομήλι ήταν μονόδρομος.

Είναι όμως το χαμομήλι και άλλα τέτοια “γιατροσόφια” μια καλή θεραπεία; Η απάντηση είναι ΟΧΙ. Το χαμομήλι μπορεί να αποτελέσει το βασικό αλλεργιογόνο παράγοντα και να περιπλέξει τα πράγματα. Επίσης θέλει μεγάλη προσοχή γιατί στις κομπρέσες χαμομηλιού μπορεί να καλλιεργηθούν και να αναπτυχθούν μικρόβια και από μια απλή κατάσταση να οδηγηθούμε σε μια σοβαρή λοίμωξη.

Η χρήση Λεμονιού

Όσο περίεργο και να ακούγεται, πολλοί είναι αυτοί που χρησιμοποιούν σταγόνες λεμονιού στα μάτια για τη θεραπεία διαφόρων καταστάσεων. Πιστεύουν ότι τα “καλά φάρμακα” τσούζουν, άρα δουλεύουν. Ασφαλώς τα πράγματα δεν είναι έτσι. Το λεμόνι που είναι ιδιαίτερα όξινο μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές μόνιμες βλάβες της επιφάνειας και κατ’επέκταση της όρασης.

Ιογενής επιπεφυκίτιδα

Είναι πολύ συχνή και ιδιαίτερα επίμονη. Οφείλεται σε ιούς. Συνήθως είναι αδενοϊοί που μπορούν να προκαλέσουν λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού η οποία μπορεί να προηγείται των οφθαλμικών συμπτωμάτων, να είναι ταυτόχρονη ή να ακολουθεί την ιογενή επιπεφυκίτιδα.
Η μετάδοση είναι συνήθως ,από το ένα μάτι στο άλλο όσο και από τον ασθενή στους οικείους του. Οικογένειες με μικρά παιδιά σχολικής και προσχολικής ηλικίας αντιμετωπίζουν συχνότερα τέτοιες λοιμώξεις.

Ιογενής επιπεφυκίτιδα – Συμπτώματα

Η αίσθηση ξένου σώματος, ο πόνος, η έντονη ερυθρότητα καθώς και το οίδημα του βλεφάρου είναι τα συμπτώματα της νόσου.
Οι λεμφαδένες μπροστά από το αυτί (προ-ωτιαίοι) είναι συχνά ψηλαφητοί.
Τα συμπτώματα είναι αρκετά σοβαρά και η πορεία της νόσου μεγάλη (πολλές φορές μπορεί να διαρκέσει ακόμα και ένα μήνα). Η ιογενής επιπεφυκίτιδα σχεδόν ποτέ δεν προκαλεί μόνιμες βλάβες, ούτε απειλεί την όραση.
Εντούτοις, μπορεί κάποιες φορές να προκαλέσει θολερότητες στον κερατοειδή από εναπόθεση υπό-επιθηλιακών ανοσοσυμπλεγμάτων, οι οποίες δύναται να επηρεάσουν την οπτική οξύτητα.
Σπάνια επίσης παρατηρούνται ψευδομεμβράνες οι οποίες αιμορραγούν στα εκκολπώματα του βλεφάρου.
Οι δύο παραπάνω επιπλοκές της ιογενούς επιπεφυκίτιδας πρέπει να θεραπεύονται με χρήση κορτιζόνης τοπικά.

Συχνά λάθη…

Είναι πολύ συχνό φαινόμενο οι ασθενείς να χρησιμοποιούν κάθε είδους κολλύρια για την ιογενή επιπεφυκίτιδα .

Η χρήση κορτιζόνης

Η χρήση κορτιζόνης έχει μόνο ένδειξη στις δυο επιπλοκές της νόσου. Αντιθέτως η κορτιζονοθεραπεία στον οφθαλμό, σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει ιδιαίτερα προβλήματα. Στην απλή ιογενή επιπεφυκίτιδα πχ. Αυξάνει το χρόνο της ιογενούς λοίμωξης και το χρόνο πολλαπλασιασμού του ιού. Σε άλλες περιπτώσεις όπως σε ερπητοϊούς μπορεί να δημιουργήσει σημαντικές επιπλοκές όπως και αναζωπύρωση της λοίμωξης ή ακόμα και κερατικά έλκη.

Η χρήση αντιβιοτικών

Ομοίως με τη χρήση κορτιζόνης, πολλοί ασθενείς χρησιμοποιούν αντιβιοτικά κολλύρια ιδιαίτερα ισχυρά για τη θεραπεία της ιογενούς επιπεφυκίτιδας. Όπως είπαμε πρόκειται για μια ιογενή λοίμωξη, έτσι τα κολλύρια αυτά ΔΕΝ θα βοηθήσουν στην θεραπεία της. Αντιθέτως λόγω της τοξικότητας των συντηρητικών του κολλυρίου μπορεί να προκαλέσουν περαιτέρω ερεθισμούς. Η χρήση κάποιου ήπιου αντιβιοτικού όπως η χλωραμφενικόλης, χωρίς συντηρητικά μπορεί να βοηθήσει από κάποια επιλοίμωξη από μικρόβια.
Τέλος όλοι μας θα πρέπει να γνωρίζουμε πως τα αντιβιοτικά αν δεν χρησιμοποιηθούν σωστά μπορεί να δημιουργήσουν ανθεκτικά στελέχη των μικροβίων τα οποία θα είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αντιμετωπιστούν στο μέλλον αν υπάρξει ανάγκη.

Μικροβιακή επιπεφυκίτιδα

Είναι συχνότερη στα παιδιά λόγω του ασθενέστερου αμυντικού συστήματος τους. Πολλά είναι τα μικρόβια που μπορούν να την προκαλέσουν. Τα συνηθέστερα είναι ο αιμόφιλος της ινφλουέντζας, ο χρυσίζον σταφυλόκοκκος. Ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος, προκαλεί φλεγμονή στις ρίζες των βλεφαρίδων τη γνωστή βλεφαρίτιδα. Ο επιδερμικός σταφυλόκοκκος εμφανίζει παρόμοια κλινική εικόνα αλλά γενικά η φλεγμονή είναι ηπιότερη.
Τέτοιες επιπεφυκίτιδες αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με κολλύρια χλωραμφενικόλης.

Τα τοπικά αντιβιοτικά σε μορφή αλοιφής ή κολλυρίου και τα άφθονα τεχνητά δάκρυα είναι η θεραπεία. Οι μικροβιακές επιπεφυκίτιδες μπορεί να είναι το ίδιο μολυσματικές με τις ιογενείς. Το συχνό πλύσιμο των χεριών, καθώς και η τήρηση των στοιχειωδών κανόνων υγιεινής μπορούν να αποτρέψουν τη μετάδοση της λοίμωξης από το παιδί στους οικείους του.

Μικροβιακή επιπεφυκίτιδα – Συμπτώματα

Στη μικροβιακής αιτιολογίας επιπεφυκίτιδα, έχουμε έντονες βλεννοπυώδεις εκκρίσεις (τσίμπλες) που εμφανίζονται ιδιαίτερα μετά τον ύπνο, οι βλεφαρίδες είναι κολλημένες μεταξύ τους, και παράλληλα ο οφθαλμός είναι ιδιαίτερα ερεθισμένος. Τα βλέφαρα είναι οιδηματώδη (πρησμένα) ενώ υπάρχει και συνοδός δακρύρροια.

Η επιπεφυκίτιδα (μικροβιακή) στα παιδιά

Είναι συχνότερη στους μικρούς μας φίλους λόγω της ανεπαρκούς υγιεινής (τα παιδιά παίζουν συχνά με χώματα ή ακαθαρσίες και τρίβουν τα μάτια τους χωρίς να έχουν καθαριστεί). Το ανοσοποιητικό επίσης σύστημα των παιδιών δεν είναι πλήρως ανεπτυγμένο και αυτό βοηθά τα μικρόβια να αναπτυχθούν.
Τα συμπτώματα είναι ακριβώς ίδια με των ενηλίκων.

Τα μικρόβια μεταδίδονται;

NAI!! Αυτός είναι ο λόγος που θα πρέπει να τηρούνται οι κανόνες υγιεινής όπως να έχει την προσωπική του πετσέτα, το δικό του μαξιλάρι κλπ. Θα πρέπει να συμβουλέψουμε επίσης το νεαρό άτομο να μην τρίβει τα μάτια του γιατί με τα χέρια του μπορεί να τα ερεθίσει κατά πρώτο λόγο και επίσης να μεταφέρει το μικροβιακό φορτίο σε άλλους ανθρώπους.

Αλλεργική επιπεφυκίτιδα

Η γύρη, τα καλλυντικά, τα οικιακά απορρυπαντικά, τα διάφορα υλικά των ρούχων και τα κατοικίδια ζώα είναι λίγα μόνο από τα μέλη της τεράστιας λίστας των πιθανών αλλεργιογόνων.

Συμπτώματα αλλεργικής επιπεφυκίτιδας

Το κύριο σύμπτωμα είναι ο κνησμός. Πολλές φορές μπορεί να συνυπάρχει και αίσθημα ξένου σώματος, φωτοφοβία και εκκρίσεις. Οι εκκρίσεις εδώ είναι νηματοειδής (σαν μικρές ταινίες ή τριχούλες)

Εαρινή επιπεφυκίτιδα

Ονομάζεται έτσι γιατί συνήθως εμφανίζεται την άνοιξη και το φθινόπωρο. Το βασικό σύμπτωμα και εδώ είναι ο ιδιαίτερα έντονος κνησμός. Συχνά να μπορεί προσβάλλει και τον κερατοειδή οπότε μιλάμε για εαρινή κεράτο-επιπεφυκίτιδα.

Η επιπεφυκίτιδα με γιγαντιαίες θηλές

Είναι μια άλλη μορφή επιπεφυκίτιδας, που εμφανίζεται σε χρήστες ΦΑΚΩΝ ΕΠΑΦΗΣ και υποχωρεί με τη διακοπή της χρήσης τους. Το σημαντικότερο στη θεραπεία κάθε αλλεργίας όπως και στη θεραπεία της αλλεργικής επιπεφυκίτιδας είναι η απομάκρυνση του παράγοντα που την προκαλεί (αλλεργιογόνο) άρα …διακοπή χρήσης των φακών επαφής.

Εκτός από αυτό υπάρχουν και αρκετά φάρμακα, που μπορούν να περιορίσουν τα αλλεργικά επεισόδια και να κάνουν τα συμπτώματα της αλλεργίας ηπιότερα. Οι σταθεροποιητές των μαστοκυττάρων, μπορούν να βελτιώσουν ή ακόμα και να ελέγξουν την έναρξη μιας αλλεργίας. Οι παράγοντες αυτοί δεν δημιουργούν τοξικότητα στην επιφάνεια του οφθαλμού και είναι ακίνδυνοι. Τα κλασσικά αντι-ισταμινικά ΔΕΝ πρέπει να χρησιμοποιούνται.

Ενοχοποιούνται για την πρόκληση αλλεργικής αντίδρασης στα βλέφαρα και στον επιπεφυκότα. Νεότερα αντι-ισταμινικά, όπως η ολοπαταδίνη, έχουν παρατεταμένη αντι-ισταμινική δράση και χορηγούνται σε αλλεργικές επιπεφυκίτιδες κάθε αιτιολογίας. Σε πολλές περιπτώσεις η χρήση στεροειδών είναι απαραίτητη για την καταστολή της φλεγμονής αλλά θα πρέπει να είναι όσο τον δυνατό πιο περιορισμένη.

Γενικές Οδηγίες για την επιπεφυκίτιδα

Όταν υπάρχουν κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα θα πρέπει να απευθυνθούμε στον οφθαλμίατρό μας.

Στην Ιογενή και τη μικροβιακή μορφή, θα πρέπει να:

  • Αποφεύγεται η χρήση φακών επαφής.
  • Απολυμαίνονται τα προσωπικά είδη του πάσχοντος.
  • Να αποφεύγεται η επαναχρησιμοποίηση χαρτομάντηλων ή πετσετών.
  • Να αποφεύγεται η κολύμβηση (πολλά μικρόβια μπορούν μεταφερθούν σε άλλους μέσω του νερού).
  • Να μη γίνεται κοινή χρήση προσωπικών ειδών όπως πετσέτες μαξιλάρια κλπ.
  • Αποφυγή επαφής του προσώπου και τριψίματος των ματιών.

Η έγκαιρη διάγνωση και η άρτια θεραπεία θα μας οδηγήσει σε μια ασφαλή και γρήγορη αποκατάσταση του προβλήματος.

Xειρουργός Οφθαλμίατρος | Ανδρέας Καρύδης

Επιπεφυκίτιδα: Τι την προκαλεί-Πως αντιμετωπίζεται
To Top