Το μεγάλο ερώτημα λοιπόν είναι: ποιές και που είναι οι επιχειρήσεις (ιδιωτικές εταιρείες και συνεταιρισμοί), που θα πάρουν την παραγωγή (έστω αυτή των 210 χιλ. τόνων) να την τοποθετήσουν στην αγορά με προστιθέμενη αξία;
Η ελληνική αγορά ελαιολάδου σήμερα
Σε γενικές γραμμές η ελληνική αγορά ελαιολάδου βαδίζει έτσι όπως είχαμε εκτιμήσει από την 1η εβδομάδα του Σεπτεμβρίου (Το αίνιγμα των τιμών ελαιολάδου της νέας περιόδου 2020/21 ,7/9, Εικόνα ισορροπίας θα παρουσιάσει ο τομέας ελαιολάδου τη νέα χρονιά, 2/9), δηλαδή μια κατάσταση ισορροπίας, που έχει σαν αποτέλεσμα να έχει ανακοπεί η πτώση των τιμών των τελευταίων 3-4 ετών. Σημαίνει αυτό και άνοδο των τιμών, και σε τι βαθμό; Η απάντηση, όπως εξηγούμε παρακάτω, είναι: εξαρτάται και θα δούμε.
Απότομη υποχώρηση από 3,80 της αθηνοελιάς σε 3,30 €/κιλό
Χαρακτηριστικό είναι αυτό που συμβαίνει με την αθηνοελιά της Νότιας Λακωνίας. Κάποιοι είχαν αρχικά «καλλιεργήσει κλίμα» για τις τιμές άνω των 4,0€/κιλό. Στην πραγματικότητα οι τιμές ξεκίνησαν από το 3,80€/κιλό δηλαδή όσο ακριβώς και πέρυσι, εκεί πουλήθηκαν καμιά 20αριά βυτία που έφυγαν τσιφ για Ιταλία, (δηλαδή 550 τόνοι όλοι κι όλοι), και τώρα η τιμή υποχώρησε, κατρακύλησε απότομα στο 3,30€/κιλό με τη διαβεβαίωση ότι σε αυτό το επίπεδο θα απορροφηθούν κανονικά όλες οι υπόλοιπες ποσότητες.
Μεσσηνία και Κρήτη
Η Μεσσηνία -με μειωμένη παραγωγή, όπως άλλωστε και η Λακωνία- κυμαίνεται περί το 2,60€/κιλό. Αξίζει να σημειώσουμε ότι πίσω από αυτή τη γενίκευση κρύβονται πολλές ειδικές περιπτώσεις. Άλλωστε μιλάμε για ένα φυσικό προϊόν με όλες τις ιδιαιτερότητές του.
Βλέπουμε π.χ. ότι σε ακτίνα λίγων χιλιομέτρων, η ίδια ποικιλία (κορωνέϊκη) μπορεί στα μεν ημιορεινά να αποδίδει εξαιρετικές ποιότητες εξτρίσιμων κάτω κι από το 0,3ο αλλά με πολύ χαμηλές αποδόσεις 15%. Αντιθέτως τα πιο πεδινά που υπέφεραν από τους καύσωνες του Μαΐου και του Οκτωβρίου επιτυγχάνουν μεν υψηλές αποδόσεις έως και 24% αλλά με τίμημα ανεβασμένες οξύτητες με μυκητολογικές προσβολές.
Η Κρήτη, όπως γράψαμε εξ αρχής, φέτος έχει την τύχη να απολαμβάνει πολλά νερά (αν και καταστροφικά για το αστικό της κομμάτι), αυξημένες ποσότητες (πλην Λασιθίου) και ανεβασμένες τιμές.
Και εδώ όμως καραδοκεί ο κίνδυνος των υπεραισιόδοξων απλουστεύσεων γιατί ναι μεν στις αρχικές τιμές του 3,50 πουλήθηκαν μόνο λίγα βυτία, ενώ τώρα οι τιμές έχουν υποχωρήσει γύρω στο 2,70 ή και παραπάνω αναλόγως των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που ψάχνει και μπορεί να πληρώσει ο κάθε αγοραστής.
Από τα υπερπρώϊμα φαρμακόλαδα έως τα αγουρέλαια
Πέρσι, ειδικά στην Κρήτη, η όψιμη γενιά του δάκου κατέστρεψε ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής. Φέτος, ευτυχώς, οι ζέστες δεν του έδωσαν αυτά τα περιθώρια με αποτέλεσμα να έχει η Κρήτη πολύ καλές ποιότητες.
Δυστυχώς, όμως, όπως γράφω και στο Ελιά & Ελαιόλαδο, αρκετοί παραγωγοί παρασύρθηκαν σε υπερβολικά πρώιμη ελαιοποίηση είτε για να αποφύγουν τη φθινοπωρινή δακοπροσβολή, είτε κυνηγώντας (πολυ)φαινόλες για να πουληθούν πανάκριβα όχι σαν ελαιόλαδο αλλά σαν φάρμακο. Κυνηγώντας όμως αγουρέλαια προέκυψαν πυρηνέλαια, με υψηλές ερυθροδιόλες/ουβαόλες, από καρπό τόσο στεγνό, που δεν μπορούσε να αλεστεί, με αποδόσεις περί το 7% και με οργανοληπτικά τελείως απαράδεκτα. Εδώ συνέβη και ένα χαριτωμένο γιατί διάβασα κάπου ότι αυτά τα λάδια είχαν σαν ελάττωμα να είναι πικρά και πικάντικα!!! E, αν ήταν και φρουτώδη τότε, θα ήταν τελείως για τις χωματερές ή τις ραφιναρίες…
Σύνθεση
Προσπάθησα να δώσω τις πιο σημαντικές επιμέρους διαφοροποιήσεις χωρίς να (ξε)πέσω στο σφάλμα της καθημερινής περιπτωσιολογίας του τύπου «ο κ. Α είπε αυτό, ο κ. Β εκείνο κι ο κ. Γ το άλλο».
Πως όμως μπορούμε να συνθέσουμε τα παραπάνω;
Όπως συνήθως, έτσι κι εφέτος ισχύει ο κανόνας:
-βελτιώνουμε την ποιότητα,
-παράγουμε,
-πουλάμε.
Αυτά τα τόσο απλά για τους ελαιοπαραγωγούς. Θα ρωτήσει κάποιος αν οι τιμές θα ανέβουν και πόσο; Απάντηση: ειλικρινά, δεν ξέρω. (Κάνε με μάγο να σε κάνω πλούσιο). Άλλωστε, το ξέρετε, ποτέ δεν χάϊδεψα τα αυτιά κυνηγώντας επισκεψιμότητα στο οlivenews.gr και πωλήσεις του Ελιά & Ελαιόλαδο, τάζοντας ότι οι τιμές θα εκτοξευθούν στα ύψη.
Περίμενα, κι είχα γράψει για φετινή παραγωγή 240 χιλ. τόνους (κάποιοι ακόμη και τώρα επιμένουν στου 270 χιλ. τόνους). Στο Ελιά & Ελαιόλαδο που κυκλοφορεί αναθεωρήσαμε την εκτίμηση στους 210 χιλ. τόνους ή και ακόμη πιο κάτω.
Επίσης περίμενα (και περιμέναμε) να ανοίξει η ψαλίδα (το άνοιγμα) μεταξύ των τιμών των των πολύ καλών ποιοτήτων του έξτρα με τα κατώτερα έξτρα ή και τα βιομηχανικά. Μέχρι τώρα, τουλάχιστον, δεν έχει συμβεί κάτι τέτοιο. Ειδικά στην Ισπανία τα λαμπάντε κάνουν ράλλυ και το ραφινέ ξεπέρασε τα 2 €/κιλό. Τα λαμπάντε είναι αποθηκευμένα στις δεξαμενές και το καθεστώς της αποθεματοποίησης θα παραταθεί και θα απλοποιηθεί, άρα η έλλειψη από την αγορά θα είναι αισθητή.
Η απάντηση στο ερώτημα της ανθεκτικότητας των τιμών είναι:
– Αυτό που χαρακτηρίζει τη φετινή χρονιά είναι πόσο πολύ όψιμη είναι. Τώρα μόλις ξεκινάνε να λαδώνουν πολλά ελαιοτριβεία, ενώ η Ισπανία έκλεισε τον Οκτώβριο με 37 χιλ. τόνους παραγωγή όλη κι όλη.
– Άρα όταν αυξηθεί η παραγωγή (προσφορά), αναπόφευκτα θα πιεστούν οι τιμές. Αυτή ήταν και μία από τις βασικές -λογικές- εκτιμήσεις της παγκόσμιας τηλεδιάσκεψης με τον Juan Vilar.
– Στη Μεσόγειο συνολικά, σήμερα, υπάρχουν συμβόλαια παραγγελιών όμως λάδια δεν υπάρχουν κι αυτό έσπρωξε τις τιμές προς τα πάνω.
Και συμπεράσματα
Στην Ισπανία η βιομηχανία τυποποίησης ελαιολάδου -που διαθέτει και δημοσιεύει πλήρη στατιστικά στοιχεία- κατάφερε να αυξήσει τις πωλήσεις -τον Οκτώβριο πάλι ανέβηκαν στους 135 χιλ τόνους- ξεπερνώντας τα εμπόδια της καραντίνας του κορωνοϊού, όπως και των δασμών 25% από τις ΗΠΑ. Ανάλογα ήταν και τα επιτεύγματα της ισπανικής βιομηχανίας μεταποίησης επιτραπέζιας ελιάς. Το μεγάλο ερώτημα λοιπόν είναι το εξής ένα:
Στην Ελλάδα -που δεν διαθέτει άρα και δεν δημοσιεύει πλήρη στατιστικά στοιχεία- ποιές και που είναι οι επιχειρήσεις (ιδιωτικές εταιρείες και συνεταιρισμοί), που θα πάρουν την παραγωγή (έστω αυτή των 210 χιλ. τόνων) να την τοποθετήσουν στην αγορά με προστιθέμενη αξία;
Και κάτι τελευταίο, επειδή διαβάζω για “συνεταιριστές”, που μάλλον μπέρδεψαν τους ρόλους με (κακούς) συνδικαλιστές, και δίνουν οδηγίες να μην πουλάνε τα λάδια τους οι παραγωγοί γιατί -λέει- αν τα κρατήσουν οι τιμές θα ανέβουν. Εμπειρίες πολλών ετών έχουν αποδείξει πόσο επικίνδυνα επιπόλαιη είναι αυτή η “γραμμή”. Τάχουμε πει τόσες φορές που, ειλικρινά, θεωρώ περιττό να τα επαναλάβουμε. Τα συντρίμμια των συνεταιρισμών της Κρήτης -και όχι μόνο- φαίνεται πως τίποτα δεν δίδαξαν…
Βασίλης Ζαμπούνης
Πηγή https://www.olivenews.gr/el/agora-times/elliniki-agora-elaioladoy-simera
