5 ΔΟΜΕΣ ΣΕ ΑΘΗΝΑ-ΠΕΙΡΑΙΑ-ΠΑΤΡΑ-ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ-ΗΡΑΚΛΕΙΟ
θΕΣΠΙΣΗ ΦΙΛΙΚΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ-ΘΥΜΑΤΑ
Με ευρεία πλειοψηφία ψηφίστηκε το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης που εισηγήθηκε η Βουλευτής Μεσσηνίας του ΣΥΡΙΖΑ Παναγιώτα Κοζομπόλη.
Με το συγκεκριμένο νομοθέτημα, θεσπίζονται ελάχιστοι κανόνες σχετικά με τα δικαιώματα, την υποστήριξη και την προστασία θυμάτων εγκληματικότητας, με ιδιαίτερη έμφαση στο ανήλικο θύμα και για σκοπό αυτό δημιουργείται η φιλική δικαιοσύνη για τα παιδιά.
Συγκεκριμένα δημιουργούνται σε πέντε εφετειακές περιφέρειες, αυτοτελείς δομές, που εντάσσονται στην Υπηρεσία Επιμελητών Ανηλίκων, με ανεξάρτητη όμως από αυτήν στελέχωση, για τα ανήλικα θύματα, και ονομάζονται «Σπίτι του παιδιού».
Τα 5 αυτά αυτόνομα Γραφεία Προστασίας Ανήλικων Θυμάτων συστήνονται καταρχάς στις 5 μεγαλύτερες πόλεις (Αθήνα, Πειραιάς, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Ηράκλειο)και ασκούν αρμοδιότητες σε όλη την Εφετειακή τους Περιφέρεια με αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη δυνατή γεωγραφική κάλυψη των δικαστηρίων της χώρας. Για παράδειγμα το Αυτοτελές Γραφείο της Πάτρας θα καλύπτει και τις Εισαγγελίες Κεφαλλονιάς, Ζακύνθου, Αιγίου,Ηλείας, Αμαλιάδας, Καλαβρύτων).
Στις αυτοτελείς αυτές υπηρεσίες, τα ανήλικα θύματα θα έχουν εξειδικευμένη φροντίδα από την ώρα της καταγγελίας της εγκληματικής ενέργειας σε βάρος τους, μέχρι και την ολοκλήρωση της ποινικής διαδικασίας, για την προστασία τους και την επανόρθωση του τραύματος που έχουν υποστεί ως θύματα.
Έρευνες έχουν καταδείξει, ότι εάν το ανήλικο θύμα δεν δεχθεί έγκαιρα την προβλεπόμενη από τις ψυχιατρικές υπηρεσίες φροντίδα, κακοποιείται δευτερογενώς και επανειλημμένα, από τις προανακριτικές και δικαστικές διαδικασίες.
Στη χώρα μας έχουμε καθυστερήσει δεκαετίες να δημιουργήσουμε εκείνες τις δομές, που θα παράσχουν έγκυρη και έγκαιρη φροντίδα στο ανήλικο θύμα, σε αντίθεση με γείτονες χώρες.
Μετά από 10 χρόνια που διατάξεις παρέμεναν κενό γράμμα, καθώς το 2007, με την Κύρωση Προαιρετικού Πρωτοκόλλου της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού αλλά και το 2008 με την Κύρωση Σύμβασης για την Προστασία Παιδιών από τη σεξουαλική εκμετάλλευση και κακοποίηση είχαν θεσπιστεί ειδικές διατάξεις για την εξέταση παιδιών θυμάτων σεξουαλικής κακοποίησης ως μαρτύρων, που προέβλεπαν δημιουργία ειδικών δομών (χώροι με εξειδικευμένο προσωπικό) για την εξέταση αυτών των παιδιών κατά την ποινική διαδικασία, αλλά δεν είχε γίνει τίποτα μέχρι σήμερα. Πλέον,θεσμοθετούνται με την ψήφιση του νομοσχεδίου για την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2012/29/ΕΕ για την προστασία των θυμάτων, τα «Σπίτια του Παιδιού». Στην Αμερική αυτές οι δομές λειτουργούν από το 1985, στην Ευρώπη σχεδόν όλα τα κράτη διαθέτουν τέτοιες δομές, ενώ η γειτονική μας Βουλγαρία διαθέτει 20 (!) τέτοιες δομές, όπως και η Τουρκία.
Σε δύσκολη οικονομική συγκυρία για τη χώρα γίνονται πια τα πρώτα βήματα.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ “ΣΠΙΤΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ”
Οι ειδικές δομές, τα λεγόμενα «Σπίτια του Παιδιού» δημιουργούνται σε ειδικούς χώρους με εξειδικευμένο προσωπικό, όπου θα διενεργείται η εξέταση του παιδιού κατόπιν διεπιστημονικής συνεργασίας των προανακριτικών, ανακριτικών και δικαστικών αρχών, με ψυχολόγους, ψυχιάτρους και κοινωνικούς λειτουργούς (όχι από τους επιμελητές ανηλίκων).
ΠΩΣ ΘΑ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ- ΘΥΜΑΤΟΣ
Σε πρώτη φάση ορίζεται, ως πραγματογνώμονας, παιδοψυχολόγος ή παιδοψυχίατρος που υπηρετεί στα Σπίτια του Παιδιού ή, όπου δεν υπάρχουν, ειδικά εκπαιδευμένος παιδοψυχολόγος ή παιδοψυχίατρος από τον ειδικό πίνακα πραγματογνωμόνων, ο οποίος μέσα από έγγραφη έκθεσή του θα αποφαίνεται για την αντιληπτική ικανότητα και την ψυχική κατάσταση του ανήλικου, ενώ παράλληλα θα προετοιμάζει τον ανήλικο για την εξέταση που θα ακολουθήσει. Στη συνέχεια, ο προανακριτικός υπάλληλος, ο ανακριτής κλπ θα εξετάζει τον ανήλικο στο Σπίτι του Παιδιού, όπου ο παιδοψυχολόγος θα απευθύνει τις ερωτήσεις που θα θέτει ο προανακριτικός υπάλληλος, ο ανακριτής κλπ με σύστημα ενδοεπικοινωνίας και ο οποίος θα κατευθύνει την εξέταση, παρακολουθώντας πίσω από διπλό καθρέπτη. Η κατάθεση του παιδιού θα βιντεοσκοπείται υποχρεωτικά και έτσι το παιδί δεν θα χρειάζεται πλέον να παρίσταται στα επόμενα στάδια της διαδικασίας. Στόχος είναι η αποφυγή πολλαπλών καταθέσεων απο το παιδί-έχουν φτάσει ακόμα και τις 18(!) σε κάποιες περιπτώσεις-που ταλαιπωρούν τα παιδιά,και να προσεγγίσουν την αλήθεια μέσα απο πιο φιλικό τρόπο. Προβλεπόταν ήδη από το 2007, αλλά δεν είχε εφαρμοστεί ποτέ.
Ταυτόχρονα, βελτιώνεται η απονομή της δικαιοσύνης και η προστασία του κατηγορουμένου, καθώς μπορεί να εκτιμηθεί καλύτερα η κατάθεση του παιδιού και η αλήθεια των λεγομένων του. Εκπαιδεύονται και αξιοποιούνται δημόσιοι λειτουργοί, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιούνται λιγότερο οι ιδιώτες πραγματογνώμονες που δεν είναι πάντα αμερόληπτοι και ανεξάρτητοι.
ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΥ ΣΕ ΔΙΚΗΓΟΡΟ ΚΑΙ ΑΠΟΡΡΗΤΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
Με το ίδιο νομοσχέδιο συμπληρώθηκε το νομοθετικό πλαίσιο της χώρας μας, ώστε να αντιμετωπιστεί πιο αποτελεσματικά η νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.
Θεσπίστηκαν διατάξεις, που ενισχύουν τα δικονομικά δικαιώματα του υπόπτου ή του κατηγορουμένου στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας και της διαδικασίας εκτέλεσης του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης. Πρόκειται για το δικαίωμα πρόσβασης του υπόπτου ή κατηγορουμένου, σε δικηγόρο και η διασφάλιση του απορρήτου της επικοινωνίας τους, καθώς και το δικαίωμα επικοινωνίας του με πρόσωπο που θα υποδείξει ο ύποπτος ή ο κατηγορούμενος, με διασφαλισμένο επίσης το απόρρητο της επικοινωνίας τους.
ΑΝΗΛΙΚΟΙ ΣΕ ΙΔΡΥΜΑ Ή ΑΝΑΔΟΧΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΕ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε.
Τέλος με το ίδιο σχέδιο νόμου τέθηκαν οι προϋποθέσεις και θεσμοθετήθηκε η διαδικασία τοποθέτησης ανηλίκων σε ίδρυμα ή ανάδοχη οικογένεια, από και προς τα κράτη μέλη της ΕΕ. Πρόκειται για ανηλίκους (όχι παραβατικούς), που κρίνεται, από τις αρμόδιες αρχές, ότι η συνέχιση της διαβίωσής τους στις συνθήκες που ήδη διαβιούν, θα έχει δυσμενείς επιπτώσεις στη γενικότερη εξέλιξή τους και υποδεικνύεται η μετεγκατάστασή τους σε ίδρυμα ή ανάδοχη οικογένεια σε άλλο κράτος-μέλος της ΕΕ.
Η αναδοχή σε ιδιωτικές δομές ή οικογένειες κατόπιν αιτήματος άλλων κρατών , γίνεται μέχρι τώρα στη χώρα μας άτυπα, χωρίς την εποπτεία της πολιτείας, γιατί δεν υπάρχει σχετική διαδικασία. Αυτή την παρατυπία έρχονται να καλύψουν οι συγκεκριμένες διατάξεις.
