Η αδυναμία απόκτησης πρώτης κατοικίας από μεγάλη μερίδα τoυ πληθυσμού και η αποτυχία του προγράμματος «Σπίτι μου» εξαιτίας του πρόχειρου σχεδιασμού του από την κυβέρνηση, ήταν το αντικείμενο κοινοβουλευτικής ερώτησης που κατέθεσε ο Βουλευτής Μεσσηνίας, Αλέξης Χαρίτσης, προς τους Υπουργούς Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας. Την ερώτηση συνυπογράφουν 29 ακόμη Βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
Οι Βουλευτές υπενθυμίζουν ότι «το πρόγραμμα «Σπίτι μου», ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2022, καλλιεργώντας την προσδοκία ότι θα βοηθούσε νέους και νέα ζευγάρια, να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα στέγασης, με την απόκτηση δικής τους κατοικίας μέσω επιδοτούμενων και χαμηλότοκων δανείων». Εντούτοις, όπως επισημαίνουν στην ερώτησή τους οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, «οι νέοι που θα επωφεληθούν τελικά από το πρόγραμμα προνομιακής χρηματοδότησης πρώτης κατοικίας ανέρχονται σε λιγότερους από 10.000». «Την στιγμή που τα ενοίκια έχουν αυξηθεί κατά 39,6% από το 2018 μέχρι τις αρχές του 2023, το 32,4% του πληθυσμού, περίπου δηλαδή 1 στα 3 νοικοκυριά ξοδεύει περίπου το μισό τους εισόδημα για έξοδα στέγης και χιλιάδες άνθρωποι ζουν τα πιο παραγωγικά χρόνια της ζωής τους σε μια υποχρεωτική συμβίωση με τους γονείς τους», προσθέτουν.
«Πέρα όμως από το γεγονός ότι το πολυδιαφημισμένο πρόγραμμα «Σπίτι μου» αποδεικνύεται ότι εν τέλει αφορά πολύ λίγους δικαιούχους, όπως επισημαίνουν εκπρόσωποι της κτηματομεσιτικής αγοράς αλλά και όπως αποδεικνύεται στην πράξη», τονίζουν οι Βουλευτές, «οι επιμέρους όροι του προγράμματος το καθιστούν δυσλειτουργικό ακόμη και για όσους έχουν λάβει την σχετική προέγκριση από το πιστωτικό ίδρυμα».
«Αποτέλεσμα του πρόχειρου σχεδιασμού της κυβέρνησης και σε αυτή την περίπτωση είναι είτε να καθίσταται αδύνατος ο εντοπισμός κατάλληλου ακινήτου από τους ενδιαφερόμενους καθώς οι ιδιοκτήτες διαπιστώνουν ότι θα πρέπει να δεσμεύσουν τα ακίνητά τους για περίπου 6 μήνες μέχρι την έγκριση του δανείου -και αυτό, στην περίπτωση που η διαδικασία κυλήσει ομαλά- είτε εξαιτίας των αυστηρών προθεσμιών που τίθενται από τους όρους του προγράμματος να μην καταφέρνουν τελικά οι ενδιαφερόμενοι να προχωρήσουν στην αγορά πρώτης κατοικίας ακόμη και στην περίπτωση που έχουν λάβει προέγκριση της αίτησής τους» σημειώνουν χαρακτηριστικά.
Ο Αλ. Χαρίτσης και οι 29 συνυπογράφοντες Βουλευτές καταλήγουν ρωτώντας τους αρμόδιους Υπουργούς:
- Ένα εξάμηνο μετά την εφαρμογή του προγράμματος πόσοι είναι εν τέλει οι ωφελούμενοι που έχουν καταφέρει να προχωρήσουν σε αγορά πρώτης κατοικίας;
- Προτίθεστε να προχωρήσετε σε γενναία αύξηση του προϋπολογισμού του προγράμματος «Σπίτι μου» ώστε να καλυφθεί το μεγαλύτερο δυνατό ποσοστό νέων και νέων ζευγαριών που ενδιαφέρονται να προχωρήσουν στην αγορά πρώτης κατοικίας με τους προνομιακούς όρους δανειοδότησης που προσφέρει το πρόγραμμα;
- Προτίθεστε να αναθεωρήσετε τους όρους του προγράμματος προκειμένου να αρθούν εμπόδια όπως οι ασφυκτικές προθεσμίες που τίθενται και που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και η απαίτηση δέσμευσης του ακινήτου που αποτρέπουν τους ιδιοκτήτες να διαθέσουν το ακίνητο τους προς πώληση;
Παρατίθεται το πλήρες κείμενο της ερώτησης:
Αθήνα, 17 Οκτωβρίου 2023
ΕΡΩΤΗΣΗ
ΠΡΟΣ
Τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών
Την Υπουργό Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας
ΘΕΜΑ: Δυσλειτουργικό και πολύ κατώτερο των προσδοκιών το πρόγραμμα «Σπίτι μου»
Το πρόγραμμα «Σπίτι μου», ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2022, 3 μήνες μετά τις σχετικές εξαγγελίες του πρωθυπουργού, ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2022 στην ΔΕΘ, καλλιεργώντας την προσδοκία ότι θα βοηθούσε νέους και νέα ζευγάρια, να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα στέγασης, με την απόκτηση δικής τους κατοικίας μέσω επιδοτούμενων και χαμηλότοκων δανείων.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της ΔΥΠΑ, του υπεύθυνου για την υλοποίηση του προγράμματος φορέα, από την έναρξή του στις 3 Απριλίου 2023 μέχρι σήμερα, υποβλήθηκαν περισσότερες από 40.000 αιτήσεις, εκ των οποίων 23.875 έλαβαν προέγκριση και 9.378 προχώρησαν στο στάδιο της έγκρισης, δηλαδή ξεκίνησε ο νομικός και ο τεχνικός έλεγχος του ακινήτου, δεσμεύοντας 742 εκατ. ευρώ από τον συνολικό προϋπολογισμό των 750 εκατ. ευρώ της ΔΥΠΑ για το πρόγραμμα. Επιπλέον, ο μέσος όρος δανείου ανέρχεται σε 105.510 ευρώ ενώ οι εγκρίσεις έχουν δεσμεύσει συνολικά 989,5 εκατ. ευρώ, εξαντλώντας ουσιαστικά τον συνολικό προϋπολογισμό του προγράμματος.
Ως εκ τούτου, ακόμη και μετά τον διπλασιασμό του προϋπολογισμού του προγράμματος στο 1 δισ. ευρώ, οι νέοι που θα επωφεληθούν τελικά από το πρόγραμμα προνομιακής χρηματοδότησης πρώτης κατοικίας ανέρχονται σε λιγότερους από 10.000. Την στιγμή που τα ενοίκια έχουν αυξηθεί κατά 39,6% το 2018 μέχρι τις αρχές του 2023, το 32,4% του πληθυσμού, περίπου δηλαδή 1 στα 3 νοικοκυριά ξοδεύει περίπου το μισό τους εισόδημα για έξοδα στέγης και χιλιάδες άνθρωποι ζουν τα πιο παραγωγικά χρόνια της ζωής τους σε μια υποχρεωτική συμβίωση με τους γονείς τους.
Πέρα όμως από το γεγονός ότι το πολυδιαφημισμένο πρόγραμμα «Σπίτι μου» αποδεικνύεται ότι εν τέλει αφορά πολύ λίγους δικαιούχους, όπως επισημαίνουν εκπρόσωποι της κτηματομεσιτικής αγοράς αλλά και όπως αποδεικνύεται στην πράξη, οι επιμέρους όροι του προγράμματος το καθιστούν δυσλειτουργικό ακόμη και για όσους έχουν λάβει την σχετική προέγκριση από το πιστωτικό ίδρυμα.
Πιο συγκεκριμένα, μεταξύ των όρων που τίθενται από το πρόγραμμα προβλέπεται ότι «Ο μέγιστος χρόνος για την υπογραφή της σύμβασης δανείου και την εκταμίευση του δανείου είναι έως έξι (6) μήνες από την ημερομηνία ένταξης της αίτησης στο Πρόγραμμα». Ως ημερομηνία ένταξης θεωρείται η ημερομηνία προέγκρισης της αίτησης από το πιστωτικό ίδρυμα. Από τη στιγμή που δοθεί η προέγκριση οι ενδιαφερόμενοι πρέπει εντός δύο (2) μηνών να δηλώσουν τον Αριθμό Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ) για το ακίνητο που τους ενδιαφέρει καθώς και να προβούν στην κατάθεση των απαιτούμενων συμπληρωματικών δικαιολογητικών. Στη συνέχεια, εντός προθεσμίας δύο (2) μηνών το πιστωτικό ίδρυμα οφείλει να προχωρήσει στον νομικό και τεχνικό έλεγχο και να εγκρίνει το ποσό του δανείου. Ακόμα και αν η παραπάνω διαδικασία ολοκληρωθεί σε διάστημα μικρότερο των τεσσάρων μηνών, σε πολλές περιπτώσεις η έκδοση του πιστοποιητικού μετεγγραφής στα υποθηκοφυλακεία/κτηματολογικά γραφεία δεν ολοκληρώνεται πριν την πάροδο έξι ή ακόμα και εννέα μηνών. Μέχρι πριν δυο μήνες περίπου οι εικόνες με τις ουρές έξω από κτηματολογικά γραφεία (ιδίως αυτό της Αθήνας) έκαναν τον γύρο του διαδικτύου. Η κυβέρνηση έβαλε μεν σε λειτουργία τον ψηφιακό αριθμό προτεραιότητας προκειμένου να εξαλειφθεί η τραγική εικόνα με τις ουρές, που ξεκινούσαν από τα ξημερώματα, αλλά το πρόβλημα παραμένει όσο δεν υφίσταται δυνατότητα ψηφιακής καταχώρησης των πράξεων και ενίσχυση των κτηματολογικών γραφείων με το απαραίτητο προσωπικό. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις καθυστέρησης της διαδικασίας μετεγγραφής του ακινήτου και με την προϋπόθεση ότι η σχετική αίτηση για εγγραφή υποθήκης ή προσημείωσης έχει υποβληθεί εντός της προθεσμίας των έξι (6) μηνών, η ολοκλήρωση της σύμβασης δανείου και της εκταμίευσης, δύναται να παραταθεί για επιπλέον δύο (2) μήνες. Αν παρέλθει και αυτή η προθεσμία, τότε ο ωφελούμενος έχει το δικαίωμα να υποβάλει εκ νέου αίτημα χρηματοδότησης χωρίς καμία όμως διαβεβαίωση εκταμίευσης του δανείου το οποίο έχει αιτηθεί.
Αποτέλεσμα του πρόχειρου σχεδιασμού της κυβέρνησης και σε αυτή την περίπτωση είναι είτε να καθίσταται αδύνατος ο εντοπισμός κατάλληλου ακινήτου από τους ενδιαφερόμενους καθώς οι ιδιοκτήτες διαπιστώνουν ότι θα πρέπει να δεσμεύσουν τα ακίνητά τους για περίπου 6 μήνες μέχρι την έγκριση του δανείου -και αυτό, στην περίπτωση που η διαδικασία κυλήσει ομαλά- είτε εξαιτίας των αυστηρών προθεσμιών που τίθενται από τους όρους του προγράμματος να μην καταφέρνουν τελικά οι ενδιαφερόμενοι να προχωρήσουν στην αγορά πρώτης κατοικίας ακόμη και στην περίπτωση που έχουν λάβει προέγκριση της αίτησής τους.
Επειδή, οι νέοι και τα νέα ζευγάρια επιβαρύνονται με υπέρογκες δαπάνες στέγασης, λόγω της ανόδου των τιμών τόσο στις τιμές πώλησης, όσο και στα ενοίκια κατοικιών
Επειδή, ο προϋπολογισμός του προγράμματος, παρά τον πρόσφατο διπλασιασμό του, δεν καλύπτει σε καμία περίπτωση τις αυξημένες ανάγκες των νέων και των νέων ζευγαριών για προσιτή κατοικία
Επειδή, αποδεικνύεται ότι ο σχεδιασμός του προγράμματος έγινε με προχειρότητα με αποτέλεσμα μεγάλη μερίδα των δυνητικών δικαιούχων να μην καταφέρει τελικά να ωφεληθεί από τους ευεργετικούς όρους δανειοδότησης για την απόκτηση πρώτης κατοικίας
Ερωτώνται οι αρμόδιοι υπουργοί:
- Ένα εξάμηνο μετά την εφαρμογή του προγράμματος πόσοι είναι εν τέλει οι ωφελούμενοι που έχουν καταφέρει να προχωρήσουν σε αγορά πρώτης κατοικίας;
- Προτίθεστε να προχωρήσετε σε γενναία αύξηση του προϋπολογισμού του προγράμματος «Σπίτι μου» ώστε να καλυφθεί το μεγαλύτερο δυνατό ποσοστό νέων και νέων ζευγαριών που ενδιαφέρονται να προχωρήσουν στην αγορά πρώτης κατοικίας με τους προνομιακούς όρους δανειοδότησης που προσφέρει το πρόγραμμα;
- Προτίθεστε να αναθεωρήσετε τους όρους του προγράμματος προκειμένου να αρθούν εμπόδια όπως οι ασφυκτικές προθεσμίες που τίθενται και που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και η απαίτηση δέσμευσης του ακινήτου που αποτρέπουν τους ιδιοκτήτες να διαθέσουν το ακίνητο τους προς πώληση;
