Ο Φιλοκτήτης καταγράφεται ως περίφημος τοξότης. Πρόκειται για εκείνον τον πολεμιστή στον οποίο ο Ηρακλής άφησε το τόξο και τα βέλη του, για να τον ευχαριστήσει που τον βοήθησε στην αφή της νεκρικής πυράς του.
Ως ένας από τους μνηστήρες της Ελένης πήρε μέρος στην μεγάλη εκστρατεία εναντίον της Τροίας, αρχηγός ενός αγήματος 7 πλοίων με δύναμη 50 τοξοτών, που ήταν οι ίδιοι κωπηλάτες και πολεμιστές. Όμως ο Φιλοκτήτης δεν κατόρθωσε να φτάσει στην Τροία μαζί με τους άλλους αρχηγούς, γιατί στη διάρκεια θυσίας που έκαναν, πιθανόν στο νησί Χρυσή κοντά στη Λήμνο, τον δάγκωσε στο πόδι ένα φίδι. Μετά από πρόταση του Οδυσσέα και με απόφαση του Αγαμέμνονα, εγκαταλείπεται αβοήθητος, για 10 χρόνια, όσο καιρό δηλαδή οι Έλληνες πολιορκούσαν την Τροία.
Από τις τραγωδίες των 3 τραγικών ποιητών με θέμα το μύθο του τοξότη Φιλοκτήτη, διεσώθη ολόκληρη μόνο αυτή του Σοφοκλή (409 π.Χ), λιγότερο από τρία χρόνια πριν ο ποιητής πεθάνει και ενώ ο Πελοποννησιακός πόλεμος βρισκόταν σε εξέλιξη.
Στον 20ο αιώνα , ο ήρωας Φιλοκτήτης γίνεται αντικείμενο ενασχό-λησης της σύγχρονής λογοτεχνίας με έργα όπως : Philoctetes του Αντρέ Ζίντ και Philoktet του Χαίνερ Μίλερ.
Σε συνδυασμό με την περιπλοκότητα του έργου, γεγονός που καταγράφεται και στην δραματική του δομή, αλλά και μια σειρά από απα-τηλές ενάρξεις και απολήξεις οδηγώντας τον αναγνώστη σε κατάσταση αβεβαιότητας, ως προς το τι πρόκειται να πράξουν οι χαρακτήρες του δρά-ματος ο Ρίτσος διάλεξε ένα θέμα πρόσφορο για τις προσωπικές του ανάγκες που, ταυτόχρονα του επέτρεψε να εκφράσει κάποιες βαθύτερες αλήθειες γύρω από την εθνική ζωή της Ελλάδος και τη ζωή γενικά «( Πήτερ Μπήαν, Αντίθεση και σύνθεση στην ποίηση του Γιάννη Ρίτσου μτφρ Γ.Κρητικός, επιμ. Ακ. Μακρυνικόλα, Κέδρος, Αθήνα 1980,σ.70).
Ο Φιλοκτήτης είναι το πιο απολιτικό ή ίσως μη μαρξιστικό έργο της Τέταρτης Διάστασης.
Το θέμα που κυριαρχεί είναι η ανάγκη το άτομο να διαδραματίζει ενεργό ρόλο, ακόμα και ενάντια στην προσωπική του διάθεση ( M.J.Jeffreys, Reading in the Forth Dimension, Modern,Greek Studies, τ.χ2, 1994,σ.81).
Ο Γιάννης Ρίτσος χρησιμοποιεί το μύθο του Φιλοκτήτη για να μελετήσει την επιλογή ανάμεσα στη στράτευση και τη μη δράση, την κοινωνική ευθύνη της Τέχνης και την αντίθεση ανάμεσα στην ανάγκη για απομόνωση και περισυλλογή και στο χρέος της συμμετοχής.
Στηρίζεται στο συνειδησιακό – συνειρμικό παραλληλισμό της μυθικής δεκαετίας των Τρωικών με τις ιστορικές δεκαετίες 1936-46 και 1946-56, όπου συναντώνται οι τραγικές εμπειρίες 2 γενεών, αυτές της γενιάς της Αντίστασης και του Εμφυλίου και αυτές της πρώτης Μεταπολεμικής γενιάς.
Βασικά χαρακτηριστικά των δεκαετιών αυτών είναι όσα στον Φιλοκτήτη μπορεί κάποιος να διακρίνει: θάνατοι, φθορά, λάθη, λογοδοσίες, προδοσίες αλλά και νέα στράτευση για την εκπλήρωση του παλιού χρέους.
Μέσα από τα λόγια του Νεοπτόλεμου ξετυλίγεται η εποχή της παιδικής ηλικίας του ποιητή , της προσωπικής μνήμης. Πρόσωπα ο νεαρός πολεμιστής Νεοπτόλεμος και αποδέκτης ένας βουβός συνομιλητής, ο τοξότης Φιλοκτήτης. Συνομιλητής, ακριβώς, γιατί η συμπεριφορά του, οι σκέψεις και τα λόγια του, πυροδοτούν το μονόλογο και καταγράφονται μέσα του σε τέτοιο βαθμό, ώστε αυτός να αποκτά σχεδόν, διαλογικό χαρακτήρα.
Ο ποιητής πλάθει έναν ήρωα με έκδηλη πνευματικότητα ο οποίος αναζητά την ηρεμία της ψυχής του ώστε να γιατρέψει την βαριά του θλίψη για τα ανθρώπινα λάθη και πάθη. Διακατέχεται από έναν έντονο σκεπτικισμό γύρω από την ματαιότητα των ανέφικτων φιλοδοξιών και των άσκοπων επιδιώξεων , νιώθει έντονη πικρία, σχεδόν φόβο απ΄την άσκοπη, την αδικαι-ολόγητη βία, που ποτέ δεν καταφέρνει να πραγματώσει τους όποιους στόχους της, και το μόνο που ίσως επιτυγχάνει, είναι η επιβεβαίωση της ματαιότητας της ανθρώπινης προσπάθειας.
Αισθάνεται βαθειά κορεσμένος από τις πολιτικές ραδιουργίες, από τις μικροπρεπείς διχόνοιες, τις προσδοκίες, τους φατριασμούς που έζησε στο παρελθόν και τώρα βλέπει εφιαλτικά να ζωντανεύουν μέσα από τα λόγια του ήρωα . Μετουσιώνεται σε μια διάφανη ύπαρξη συσχετίζοντάς τον με τη μητέρα του. Προσπαθεί να αποσπασθεί από τα δεσμά ενός προβληματικού κόσμου, στηριγμένου σε χρεοκοπημένους μύθους και ψεύτικα συνθήματα. Αποζητά να απελευθερωθεί από εξαρτήσεις και μηχανιστικές συμπεριφορές διεκδικώντας την δυνατότητα της απόλυτης ελευθερίας του πνεύματος.
Θα αναδειχθεί τελικά σε μια πνευματική μορφή σ΄έναν «σεβάσμιο φίλο» γεμάτο «βαθειά κατανόηση».
Το δίλημμα του εξόριστου Φιλοκτήτη είναι ... να παραμείνει σταθερός στην απόφασή του να κρατηθεί μακριά από τις οδυνηρές συνέπειες ενός παράλογου, αδυσώπητου και κάθε άλλο παρά δίκαιου πολέμου ή να γυρίσει στη φωτιά του, με στόχο να τον οδηγήσει επιτέλους στο τέρμα του, δικαιώνοντας έτσι τους αγώνες όλων όσων χάθηκα , τόσο άδικα, στην δίνη του;
του Γιώργου Φερετζάκη
Γιάννη Ρίτσου - Φιλοκτήτης
Καλλιτεχνική Επιμέλεια: Γιώργος Φερετζάκης
Κοστουμια: Λεωνίδας Γιαννόπουλος
16-17-18 Δεκεμβρίου - Ώρα:20.30
Τιμή εισιτηρίου: 8 ευρώ
Κρατήσεις: 6908676277
Για κρατήσεις ηλεκτρονικά κάντε κλικ στο παρακάτω link:https://goo.gl/forms/Zgvi
Tα έσοδα θα διατεθούν για την ενίσχυση των παρουσιάσεων των εργαστηρίων εφήβων και ενηλίκων της αυτοσχέδιας σκηνής.
Xώρος Αυτοσχέδιας Σκηνής
Αγίου Παντελεήμονος 13
Ιστορικό Κέντρο Καλαμάτας
