ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ: ΠΡΟΣΕΓΓΙΖΟΥΜΕ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΑΜΕ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ – ΤΟ 2023 ΣΚΟΠΕΥΟΥΜΕ ΝΑ ΜΕΛΕΤΗΣΟΥΜΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΣΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΝ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΛΩΖΑΝΗΣ
Ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του Διεθνούς Συνεδρίου: «Η εποχή της καταστροφής και το τέλος της συνύπαρξης: απελάσεις, εκτοπισμοί και γενοκτονίες, 1912-1924», το οποίο πραγματοποιήθηκε από το απόγευμα της Πέμπτης 1ης Δεκεμβρίου ως και το βράδυ του Σαββάτου 3ης Δεκεμβρίου ε.έ. και διοργανώθηκε από την Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας και τη Γενική Γραμματεία Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, με τη συνεργασία του Ερευνητικού Προγράμματος για την Αρμενική Γενοκτονία (The Promise Armenian Institute) του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια Η.Π.Α. (UCLA) και της Έδρας Ποντιακών Σπουδών του Τμήματος Ιστορίας Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Κατά τις εργασίες του Συνεδρίου ξεχωριστές ήταν οι ομιλίες, τόσο του Σεβ. Μητροπολίτου Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου, κατά την κήρυξη της έναρξης των εργασιών, όσο και του Εισηγητή, εκ μέρους της Ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας, Καθηγητού – Θεολόγου κ. Ιω. Μπουγά, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα : Το «γιατί» της μαρτυρικής θυσίας των Χριστιανών στη Μικρά Ασία το 1922 και ακολούθησε συζήτηση με τους κ. Αλέξη Αλεξανδρή, Πρέσβη ε.τ. και κ. Θεοδόσιο Κυριακίδη, Καθηγητή.
Περατωθέντων των εργασιών του Συνεδρίου, οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να περιηγηθούν, το πρωί της Κυριακής 4 Δεκεμβρίου, στην πόλη της Καλαμάτας και ιδιαίτερα σις εγκαταστάσεις των Γ.Α.Κ. Μεσσηνίας, όπου η προϊσταμένη κ. Αναστασία Μηλίτση – Νίκα τους ξενάγησε στην Έκθεση για τους πρόσφυγες της Αρμενίας που έφτασαν στην Καλαμάτα κατά την περίοδο 1914 – 1924.
Χαιρετισμός τοῦ Μητροπολίτου Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου στο: Διεθνές Συνέδριο: «Ἡ ἐποχή τῆς καταστροφῆς καί τό τέλος τῆς συνύπαρξης: ἀπελάσεις, ἐκτοπισμοί καί γενοκτονίες, 1912-1924»
Ἀποτελεῖ ἰδιαίτερη τιμή γιά τήν πόλη μας, ἡ διοργάνωση τοῦ παρόντος διεθνοῦς συνεδρίου, μέ θέμα: «Ἡ ἐποχή τῆς καταστροφῆς καί τό τέλος τῆς συνύπαρξης: ἀπελάσεις, ἐκτοπισμοί καί γενοκτονίες, 1912-1924», ἕνα θέμα πάντα ἐπίκαιρο καί σύγχρονο.
Πρωτίστως θά ἤθελα νά ἐκφράσω τίς ἐγκάρδιες εὐχαριστίες μου πρός τόν Γενικό Γραμματέα Θρησκευμάτων τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας καί Θρησκευμάτων κ. Γεώργιο Καλαντζῆ, μέ τόν ὁποῖο ἡ συνεργασία τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως ἔχει ἀποβεῖ πάντοτε ἐποικοδομητική σέ πολλά ἐπίπεδα. Εὐχαριστίες ὀφείλονται καί στά ἀξιότιμα μέλη τῆς ἕδρας Ποντιακῶν Σπουδῶν τοῦ τμήματος Ἱστορίας καί Ἀρχαιολογίας τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, καθώς καί τοῦ Ἐρευνητικοῦ Προγράμματος γιά τήν Ἀρμενική Γενοκτονία τοῦ Πανεπιστημίου τῆς Καλιφόρνια Η.Π.Α (Promise Armenian Institute UCLA), γιά τήν συνδιοργάνωση τῆς παρούσης ἐπιστημονικῆς συναντήσεως. Καλωσορίζω ἐπίσης ὅλα τά ἐκλεκτά μέλη τῆς ἐπιστημονικῆς κοινότητας, τά ὁποῖα συμμετέχουν ὡς ὁμιλητές ἀλλά καί ὅλους ἐσᾶς πού προσήλθατε γιά νά παρακολουθήσετε τίς σχετικές εἰσηγήσεις καί σᾶς ἐκφράζω τίς εὐχαριστίες μου γιά τή συμμετοχή σας.
Μέ τήν θεματολογία του τό παρόν συνέδριο σημερινό συνέδριο γιά τήν γενοκτονία τῶν Ἑλλήνων, τῶν Ἀρμενίων καί ἄλλων λαῶν στόν Πόντο καί στήν Μικρά Ἀσία ἐπιδιώκει νά καταδείξει ὅτι ἡ ἱστορία δέν ξεχνιέται, δέν ξαναγράφεται ἀλλά πρέπει νά ξαναδιαβάζεται. Ὅταν ἕνας λαός ἀπεμπολεῖ τήν ἱστορία του καί τά δεινά πού ὑπέστῃ στό παρελθόν δέν ἔχει προοπτική ἐπιβιώσεως, ἰδίως σήμερα τήν ἐποχή τῆς μετανεωτερικότηκας, τοῦ ἐπεκτατικοῦ ἀναθεωρητισμοῦ καί τῆς ἀποδομήσεως τῆς ἱστορίας. Γιαυτό καί στόχος τοῦ παρόντος συνεδρίου εἶναι νά ἐξετάσει καί νά προβάλλει τήν περίοδο 1912-1924, μέ ἀφορμή τήν συμπλήρωση 100 ἐτῶν ἀπό τήν καταστροφή τῆς Σμύρνης καί τόν ὁλοκληρωτικό ξεριζωμό τοῦ Μικρασιατικοῦ, Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ καί τῶν Ἀρμενίων ἀδελφῶν μας.
Ὁ μαρτυρικός λαός τῆς Μικρᾶς Ἀσίας τό 1922 ἀκολούθησε τόν δρόμο τοῦ μαρτυρίου, ἐκδιώχθηκε, ὑπέστῃ τά πάνδεινα. Πρωτεργάτες σέ αὐτήν τήν θυσία ὑπῆρξαν οἱ Ἀρχιερεῖς καί ὅλοι οἱ κληρικοί, ὅπως οἱ Μητροπολῖτες Σμύρνης Χρυσόστομος, Κυδωνιῶν Γρηγόριος, Ἰκονίου Προκόπιος, Μοσχονησίων Ἀμβρόσιος καί πολλοί ἄλλοι. Ὁ ρόλος τῆς Ἐκκλησίας δέν ἦταν ἁπλᾶ ὑποστηρικτικός ἀλλά καθοριστικός διότι ἦταν ἡ τροφός τῶν καταδιωγμένων χριστιανῶν, οἱ ὁποῖοι ἐξαιτίας τῆς συμμέτοχής τους στό ἐκκλησιαστικό σῶμα ὑπέστησαν κάθε εἴδους ἀτίμωση καί τέλος πολλές φορές τόν ἀποτρόπαιο θάνατο.
Ἡ Ἐκκλησία, ὡς πρωτεργάτης, στόν ἀγῶνα γιά τήν ελεύθερη βιωτή στην Μικρά Ασία προσέφερε ἀγωνιστές κληρικούς ὅλων τῶν βαθµῶν, ἀρχιερεῖς, πρεσβυτέρους, διακόνους καί µοναχούς. Ἔδωσε χρήµατα καί κάθε πολύτιµο εἶδος καί ἀγαθό γιά τήν οἰκονοµική στήριξη καί ἐνίσχυση τοῦ ἀγῶνα. Πρωταγωνίστησε, ὥστε νά διασωθεῖ ἡ ἑλληνική γλῶσσα καί ἡ παιδεία διά µέσου τῶν σχολείων, τά ὁποῖα λειτουργοῦσαν ὑπό τήν ἐποπτεία της καί τήν οἰκονοµική στήριξή της, καί µέ τά ὁποῖα διετήρησε ἀναλλοίωτα τά ἤθη, τά ἔθιµα καί τίς τοπικές χριστιανικές παραδόσεις, ἐπειδή θεωροῦσε, καί συνεχίζει νά θεωρεῖ, ὅτι αὐτά ἀποτελοῦν δοµικά στοιχεῖα τῆς ἰδιοπροσωπίας κάθε λαοῦ καί τοῦ Ἑλληνισµοῦ, ἐπιβεβαιώνοντας ὅτι ἡ βάση συγκρότησης τῆς ἑλληνικῆς ταυτότητας στό λαό µας εἶναι πρώτιστα ἡ ἄρρηκτη σχέση ἀνάµεσα στήν ἐθνική καί τή χριστιανική μας ταυτότητα.
Ἡ πιό μεγάλη ἐθνική συμφορά μετά τήν πτώση τῆς Κωνσταντινουπόλεως τό 1453, κατά τήν Ἑλένη Ἀρβελέρ, εἶναι ἀναμφισβήτητα ἡ Μικρασιατική καταστροφή τοῦ 1922 καί ἡ συνακόλουθη ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν τοῦ 1924.
Μποροῦμε νά τό ὁρίσουμε καί ὡς τό ὁριστικό τέλος τῆς Ἀνατολικῆς Ἑλληνορωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας, ὁ θάνατος δηλαδή τῆς Μεγάλης ἰδέας.
Χάθηκε ἡ Μικρασία μέ τό ἀνθρώπινο δυναμικό της, τόν πλοῦτο τοῦ ἐδάφους της ἀλλά καί τήν ἱστορία καί τόν πολιτισμό της ὡς προπύργιο ἑλληνικότητας καί εἰρηνικῆς συνύπαρξης μεταξύ τῶν κατοικούντων ἐκεῖ λαῶν, ἔναντι τῆς Ἀνατολῆς.
Τό παρόν συνέδριο, στό ὁποῖο συμμετέχουν ἐκλεκτοί ἐπιστήμονες ἀπό τήν Ἑλλάδα καί τό ἐξωτερικό θά ἀναφερθεῖ στά ἀνθρώπινα δικαιώματα, θά μελετήσει τίς μαζικές θηριωδίες, τίς συνέπειες τῶν βαλκανικῶν πολέμων, τόν Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τούς ἐκτοπισμούς τῶν χριστιανῶν, τήν στάση τῆς Ἐκκλησίας ἀπέναντι στήν μαρτυρική θυσία τῶν κατοίκων τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, θά φωτίσει τά αἴτια τῆς γενοκτονίας τῶν Ἑλλήνων, τῶν ποντίων καί τῶν Ἀρμενίων τήν περίοδο 1912-1924 καί θά καταδείξει τό γιατί τῆς θυσίας τῶν σήμερα, ἐποχή, ἡ ὁποία εἶναι ἐπαναστατική σέ κάθε διάσταση τῆς ζωῆς ἐνῶ γιά νά ἐπιβιώσουµε εἶναι ἀνάγκη νά διδαχθοῦµε ἀπό τήν ἱστορία «πῶς δεῖ καί ὑπέρ ὧν δεῖ» νά ἀγωνιζόµαστε. Παραδειγµατιζόµενοι ἀπό τόν ὑγιῆ πατριωτισµό µας, πρέπει νά διαφυλάξουµε τά πρωτοτόκια τῆς ἰδιοπροσωπίας µας καί τῆς ἐθνικῆς µας ταυτότητας, καί συγχρόνως νά µεταλαµπαδεύσουµε τά πολύτιµα ἀγαθά τοῦ Ἑλληνοχριστιανικοῦ Πολιτισµοῦ µας στήν Εὐρώπη τῶν λαῶν, ὥστε τελικά νά ἀποτελέσουν αὐτά τήν «ψυχή τῆς Εὐρώπης» ἀλλά καί σύµπασας τῆς Οἰκουµένης, κάτι τό ὁποῖο καί οἱ θυσιαζόμενοι στήν Μικρά Ἀσία τό 1922 λίγο πρίν τήν μεγάλη καταστροφή τοῦ 1922 πίστευαν καί διετράνωναν διά στόματος τοῦ Ἐθνομάρτυρος Μητροπολίτου Σμύρνης Χρυσοστόμου: «νά καλλιεργήσωμε ἐπειγόντως, μέ ἐντατική προσπάθεια τά αἰσθήματα τῆς ἀλληλεγγύης μας μεταξύ τῶν ἐν Σμύρνῃ χριστιανικῶν στοιχείων…».
Τά ἱστορικά αὐτά διδάγματα μακάρι νά ὁδηγήσουν στόν σωφρονισμό τῶν ἐπερχόμενων γιά τή συγκρότηση ἑνός ἱστορικοῦ μέλλοντος ἀντάξιου τοῦ ἐνδόξου ἱστορικοῦ παρελθόντος του.
Πρίν τήν κήρυξη τῶν ἐργασιῶν τοῦ συνεδρίου θά ἤθελα νά ἐκφράσω τίς εὐχαριστίες μου στόν Πρωτοσύγκελλο τῆς Μητροπόλεως καί στούς διοικητικούς συνεργάτες τῆς Γενικῆς Γραμματείας Θρησκευμάτων τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας καί Θρησκευμάτων γιά τήν ὅλη ὀργάνωση καί ἐπίλυση διάφορων διαδικαστικῶν προβλημάτων.
Κηρύσσω λοιπόν τήν ἔναρξη τοῦ συνεδρίου καί εὔχομαι καλή ἐπιτυχία.
Σᾶς εὐχαριστῶ πολύ.
