Mια πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση με θέμα “Χέρια και λέξεις που πονάνε” η βία στην τρίτη ηλικία, διοργανώθηκε το βράδυ του Σαββάτου στο ξενοδοχείο “Rex” στην Καλαμάτα την οποία οργάνωσαν με μεγάλη επιτυχία, το Περιφερειακό τμήμα Καλαμάτας του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού και ο Σύλλογος Πολιτικών Συνταξιούχων Νομού Μεσσηνίας.
Με συντονίστρια την δημοσιογράφο της ΕΡΑ Καλαμάτας Μαρία Τομαρά, το εξαιρετικό πάνελ των ομιλητών, το οποίο αποτελούσαν ο ομότιμος καθηγητής Εγκληματολογίας και πρώην Υπουργός Γιάννης Πανούσης, ο επίτιμος διευθυντής ΔΟΥ Καλαμάτας και πρόεδρος του Συλλόγου Πολιτικών Συνταξιούχων Φώτης Μαθιόπουλος, η νοσηλεύτρια – εκπαιδεύτρια προϊσταμένη Νοσηλευτικού Τμήματος Καλαμάτας του Ε.Ε.Σ Κατερίνα Τσατά κι ο Κοινωνικός λειτουργός στην Κοινωνική Υπηρεσία του ΚΑΤ, Δημήτρης Βεζυράκης.
Η θεματολογία που κινήθηκαν οι ομιλητές ήταν όλες οι μορφές βίας στην τρίτη ηλικία, είτε αυτή εμφανίζεται ως παραμέληση, κακομεταχείριση ακόμα κι ως εκμετάλλευση των ηλικιωμένων.
Τα άτομα της τρίτης ηλικίας σαφώς κι έχουν όλα τα ενεργά δικαιώματα των υπολοίπων και μάλιστα θα πρέπει να τα απολαμβάνουν και να τα εξασφαλίζουν με την αρωγή του στενού και φιλικού περιβάλλοντός τους, χωρίς διακρίσεις.
Στατιστικά μπορεί να μην προκύπτει ότι τα άτομα της τρίτης ηλικίας εμφανίζουν υψηλό δείκτη κακοποίησης, επιθετικότητας, οικονομικής εκμετάλλευσης ή ακόμα κι εγκληματικότητας εις βάρους τους, όμως είναι μια ομάδα ευάλωτη, ευαίσθητη με πολλές ανάγκες και κυρίως άτομα που χρειάζονται αγάπη και φροντίδα.
Και για τον λόγο αυτό θα πρέπει τα ίδια να λαμβάνουν μέτρα αυτοπροστασίας αλλά και να κάνουν τις καλύτερες επιλογές στα άτομα που επιλέγουν να τα φροντίζουν.
Στον τομέα της Νοσηλείας στο Σπίτι, ο Ε.Ε.Σ. διαθέτει εκπαιδευμένα μέλη τα οποία αντιμετωπίζουν τους ηλικιωμένους με ασφάλεια, φροντίδα και σεβασμό.
Η μεγάλη επιτυχία της εκδήλωσης ήταν εμφανέσταστη αφού η αίθουσα του ξενοδοχείου Rex γέμισε ασφυκτικά μέχρι και τον χώρο έξω από αυτήν!
Γενικές πληροφορίες για το θέμα
Τι εννοούμε όμως όταν μιλάμε για ενδοοικογενειακή βία στη Τρίτη ηλικία;
Ποιες πρακτικές ή και συμπεριφορές μπορούν να χαρακτηριστούν ως βία κατά των ατόμων της Τρίτης Ηλικίας;
Προκειμένου να οριστεί η βία στην Τρίτη Ηλικία, η επιστημονική κοινότητα έχει ορίσει τα πεδία στα οποία παρουσιάζονται οι πρακτικές κακοποίησης των ηλικιωμένων:
Σωματική κακοποίηση
Αφορά οποιαδήποτε πρακτική οδηγεί στο φυσικό τραυματισμό, πρόκληση πόνου ή και αναπηρίας του ατόμου. Μπορεί να ασκείται άμεσα μέσω χτυπημάτων, κουνημάτων ή και με την ακατάλληλη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής ή και με την υποχρεωτική καθήλωση και περιορισμό του ατόμου π.χ με δέσιμο.
Παραμέληση
Η παραμέληση αφορά την αδυναμία των φροντιστών να παρέχουν την κατάλληλη φροντίδα με βάση τις ανάγκες του ατόμου. Αυτό μπορεί να γίνεται είτε σκόπιμα, είτε από έλλειψη γνώσεων ή και δεξιοτήτων για να ανταποκριθούν στις αυξανόμενες ανάγκες των ατόμων. Επιπλέον, το άτομο μπορεί να ζει κάτω από άθλιες συνθήκες όπως βρώμικοι χώροι, χωρίς τις αναγκαίες παροχές σε ρεύμα και νερό.
Ψυχολογική βία
Η ψυχολογική βία ασκείται μέσω προσβολών ή και απειλών προς το άτομο προκαλώντας του έντονο συναισθηματική σύγχυση και στρες. Τέτοιου είδους πρακτικές περιλαμβάνουν: φωνές ή και απειλές κατά του ηλικιωμένου, προσπάθεια ταπείνωση ή και μείωσης του ατόμου, απόρριψή ευθυνών ή και κατηγοριών (για την κατάσταση του ή και για προβλήματα που προκύπτουν).
Σεξουαλική κακοποίηση
Η σεξουαλική κακοποίηση μπορεί να λαμβάνει χώρα είτε υποχρεώνοντας το άτομο σε σεξουαλική επαφή, χάιδεμα, είτε με την έκθεση του σε πορνογραφικό υλικό παρά τη θέληση του. Επιπλέον, πολλές φορές τα άτομα υποχρεώνονται να παραμείνουν γυμνά και εκτεθειμένα για ώρα.
Οικονομική εκμετάλλευση
Η οικονομική εκμετάλλευση των ηλικιωμένων μπορεί να λαμβάνει χώρα εν αγνοία του ατόμου μέσω της εκμετάλλευσης των εισοδημάτων του (π.χ σύνταξης) ή της ακίνητης του περιουσίας του. Επιπλέον, μπορεί το άτομο να δέχεται πιέσεις για να υπογράφει επιταγές ή να παραχωρεί μέρος ή ολόκληρο το εισόδημα του σε συγγενικά πρόσωπα ή στα πρόσωπα που το φροντίζουν.
Εξαπάτηση ιατρικής φροντίδας
Η μορφή εξαπάτησης ιατρικής φροντίδας συναντάται κυρίως σε μονάδες αποκατάστασης, οίκους ευγηρίας ή και σε υπηρεσίες υγείας, όπου το άτομο μπορεί να υπερχρεώνεται για υπηρεσίες, να πληρώνει για υπηρεσίες που δεν έχει λάβει, ή να υποβάλλεται σε θεραπείες που δεν του είναι αναγκαίες.
Αναμφισβήτητα, οι πιο πάνω πρακτικές θέτουν σε κίνδυνο την ευημερία των ατόμων. Πώς όμως είναι δυνατόν να γίνουν αντιληπτές στον εξωτερικό παρατηρητή;
Τα άτομα τρίτης ηλικίας θύματα κακοποίησης μπορεί να παρουσιάζουν συχνά συμπτώματα παρόμοια γεροντικής άνοιας όπως σύγχυση ή αποπροσανατολισμό, τα οποία μπορεί να ξεγελούν τον παρατηρητή. Είναι σημαντικό σε τέτοιες περιπτώσεις να μην αγνοούνται τα σημάδια, αλλά γίνεται παραπομπή σε ειδικούς, οι οποίοι μπορούν να διερευνήσουν αυτή την πιθανότητα.
Παρακάτω δίνονται κάποιες ενδείξεις οι οποίες πιθανόν να φανερώνουν την κακοποίηση των θυμάτων.
Σωματική κακοποίηση
Τα άτομα που κακοποιούνται σωματικά συχνά φέρουν εκδορές, ή μώλωπες για τις οποίες δε δίνουν ξεκάθαρες απαντήσεις για το πώς συνέβησαν. Επιπλέον, μπορούν να παρουσιαστούν σπασίματα, ραγίσματα ή μετατόπιση οστών. Σε περίπτωση, που το άτομο περιορίζεται κινητικά είναι πιθανόν να παρατηρηθούν στα άκρα, την κοιλιά ή το λαιμό σημάδια από σχοινί ή ζώνες. Τέλος, τα άτομα αρνούνται ή δυσφορούν να μείνουν μόνα με το άτομο που τα κακοποιεί.
Παραμέληση
Η παραμέληση στα άτομα τρίτης ηλικίας οδηγεί πολλές φορές στον υποσιτισμό και την αφυδάτωση των ηλικιωμένων με αποτέλεσμα το άτομο να εισάγεται σε επείγουσες νοσηλείες ή και ακόμα να οδηγηθεί στο θάνατο. Βρώμικα ρούχα, δυσοσμία, κακή υγιεινή του σώματος, κακές συνθήκες διαβίωσης, εγκατάλειψη του ατόμου για μεγάλη χρονική περίοδο χωρίς επίβλεψη, ή ακόμα και μεγαλύτερη διάρκεια φαρμακευτικής αγωγής, αποτελούν τους κυριότερους δείκτες παραμέλησης των ηλικιωμένων ατόμων.
Σεξουαλική εκμετάλλευση
Τα θύματα σεξουαλική εκμετάλλευσης πιθανόν να παρουσιάσουν, μώλωπες ή εκδορές στα γεννητικά όργανα ή ακόμα και αιμορραγία από τον πρωκτό ή τον κόλπο. Είναι πιθανόν η αιμορραγία να μην είναι φανερή στα τόσο στα γεννητικά όργανα όσο στα ρούχα ή τα εσώρουχα των θυμάτων.
Οικονομική εκμετάλλευση
Το άτομο πολλές φορές παρουσιάζεται να μην μπορεί να καλύψει τις υποχρεώσεις του, ή να καλύψει τις βασικές του ανάγκες σε διατροφή ή φαρμακοθεραπεία. Παραπονιέται συχνά ότι χάνει χρήματα ή φαίνονται ασυνήθιστες κινήσεις στους προσωπικούς του λογαριασμούς.
Όλα τα παραπάνω στοιχεία αποτελούν ενδείξεις, οι οποίες πολλές φορές μπορεί να συγχέονται με προβλήματα ή διαταραχές της Τρίτης Ηλικίας. Παρ όλα αυτά εάν υπάρχουν υποψίες ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει, είναι σημαντικό να μην αποσιωπάται. Τα άτομα που εντοπίζουν τέτοια περιστατικά μπορούν να δεχθούν βοήθεια ή ν’ αναφέρουν το περιστατικό, καταγγέλοντας στη γραμμή βοήθειας 1440 του Συνδέσμου Πρόληψης και Αντιμετώπισης Βίας στην Οικογένεια.
