Υπόμνημα με αιτήματα διεκδίκησης επιδόθηκε σήμερα από τον πρόεδρο Κοινότητας Καλαμάτας, Παναγιώτη Λύρα, στον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Εσωτερικών Σάββα Χιονίδη κατά την επίσκεψή του στον Δήμαρχο Καλαμάτας παρουσία των Βουλευτών Μεσσηνίας Μ.Χρυσομάλλη και Π.Μαντά, Δημάρχων Μεσσηνίας και Αντιδημάρχων Καλαμάτας. Στο υπόμνημα εκφράζεται η αγωνία για διατήρηση των Κοινοτήτων έδρας και ενίσχυση του ρόλου των Κοινοτήτων με αφορμή και τη διαμόρφωση του νέου Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
ΥΠΟΜΝΗΜΑ
«Καμία Κοινότητα δεν περισσεύει – Υπέρ της διατήρησης των Κοινοτήτων στις έδρες των Δήμων. Η έδρα του Δήμου δεν είναι απρόσωπο ΚΕΠ – Είναι Κοινότητα με καρδιά, φωνή και ευθύνη!»
Αξιότιμε κύριε Γενικέ,
σε μια εποχή που η Τοπική Αυτοδιοίκηση καλείται να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών, οι αποφάσεις που λαμβάνονται για τον θεσμό των Κοινοτήτων δεν μπορεί να έχουν λογική γραφείου ή μονοδιάστατης διοικητικής σκέψης.
«Η Τοπική Αυτοδιοίκηση χωρίς τις Κοινότητες είναι μισή Αυτοδιοίκηση.»
Δεν είναι σύνθημα – είναι κραυγή ευθύνης. Και σήμερα, περισσότερο από ποτέ, καλούμαστε να υπερασπιστούμε τον θεσμό εκεί ακριβώς που γεννιέται: στην Κοινότητα. Ιδιαίτερα δε, στην Κοινότητα που είναι έδρα του Δήμου – εκεί όπου η ζωή χτυπά δυνατά, όπου το πρόβλημα εμφανίζεται πρώτο, και η λύση οφείλει να είναι πιο άμεση.
Με βαθιά αίσθηση ευθύνης και εκπροσωπώντας τον πρώτο θεσμό εγγύτερα στον πολίτη – την Κοινότητα – καταθέτω το παρόν υπόμνημα–παρέμβαση, με αφορμή τις πληροφορίες και τις συζητήσεις περί κατάργησης των Κοινοτήτων που αποτελούν έδρες (πρωτεύουσες) Δήμων στο υπό διαβούλευση σχέδιο του νέου Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Η πόλη-έδρα δεν μπορεί να είναι “χωρίς Κοινότητα”. Αντίθετα, πρέπει να αποτελεί το πρότυπο εφαρμογής του θεσμού. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση χωρίς τις Κοινότητες είναι μισή Αυτοδιοίκηση. Και μια πόλη χωρίς Κοινότητα είναι μια διοικητική μηχανή χωρίς ψυχή.
1. Κάθε δημότης έχει δικαίωμα εκπροσώπησης – Καμία κοινωνία δεν περισσεύει
Η έδρα ενός Δήμου δεν είναι διοικητικό κουκούλι. Είναι χώρος ζωής, συνοικίες, γειτονιές, άνθρωποι με φωνή και ανάγκες. Συχνά μάλιστα συγκεντρώνει και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού του Δήμου. Αντί, λοιπόν, να ενισχύεται θεσμικά η εκπροσώπηση αυτής της πλειοψηφίας, συζητείται η κατάργηση του μοναδικού οργάνου που εκλέγεται αποκλειστικά από και για τους κατοίκους της πόλης;
«Αν δεν εκπροσωπείς τη γειτονιά σου, μην περιμένεις να σε σεβαστεί η κοινωνία σου.»
Οι δημότες των πόλεων δεν είναι δεύτερης κατηγορίας – Η εκπροσώπησή τους είναι αδιαπραγμάτευτη Οι κάτοικοι της έδρας του Δήμου έχουν το ίδιο δικαίωμα τοπικής εκπροσώπησης με όλους τους άλλους. Δεν μπορεί να υπάρχει Κοινότητα σε χωριό 100 κατοίκων και να απουσιάζει από πόλη 10.000. Δεν μπορεί η δημοκρατία να μετριέται με διοικητικούς χάρτες ή στατιστικά φύλλα.
Η κατάργηση της Κοινότητας της έδρας:
• Στερεί από χιλιάδες πολίτες τη δυνατότητα συμμετοχής.
• Υποβαθμίζει την αντιπροσωπευτικότητα των θεσμών.
• Διαρρηγνύει τη σχέση Δήμου – δημότη στην πιο κρίσιμη γεωγραφική του μονάδα.
Αυτό δεν είναι εξορθολογισμός. Είναι αποκλεισμός. Είναι προσβολή της δημοκρατικής ισοτιμίας.
2. Η Κοινότητα της έδρας δεν είναι πολυτέλεια – Είναι εργαλείο διοίκησης, συμμετοχής και συνοχής
Αν αφαιρέσουμε το Κοινοτικό Συμβούλιο από την έδρα:
• Ποιος θα εισηγείται για τις ανάγκες των συνοικιών;
• Ποιος θα συντονίζει τις επείγουσες μικροπαρεμβάσεις;
• Ποιος θα είναι ο σύνδεσμος μεταξύ τοπικών συλλόγων, επαγγελματιών, νέων και του Δήμου;
Η πόλη δεν είναι ένας ενιαίος διοικητικός όγκος. Είναι κοινωνικός και λειτουργικός οργανισμός με πολλές εσωτερικές διαφοροποιήσεις. Η Κοινότητα της έδρας είναι αυτή που φέρνει τον πολίτη κοντά στη διοίκηση. Η κατάργησή της θα προκαλέσει:
Γραφειοκρατική συμφόρηση.
• Διοικητική αποξένωση.
• Αίσθημα εγκατάλειψης από την πλευρά των πολιτών.
Μια μεταρρύθμιση που υποβαθμίζει τη συμμετοχή, δεν είναι μεταρρύθμιση. Είναι οπισθοδρόμηση.
«Χωρίς Κοινότητα στην έδρα, ο Δήμος κουφαίνεται εκεί που οφείλει να ακούει περισσότερο.»
3. Η Κοινότητα δεν καταργείται επειδή υπάρχει δημαρχείο – Η διοίκηση δεν είναι υποκατάστατο της εκπροσώπησης
Το ότι στην έδρα στεγάζονται τα γραφεία του Δήμου ή ότι ο Δήμαρχος διαμένει στην πόλη δεν σημαίνει ότι οι κάτοικοι της εκπροσωπούνται επαρκώς. Το ένα είναι η διοίκηση – το άλλο είναι η συμμετοχή.
Ο Δήμαρχος δεν είναι Πρόεδρος της Κοινότητας. Ούτε μπορεί να υποκαταστήσει τη φωνή ενός εκλεγμένου τοπικού συμβουλίου.
Η ύπαρξη πολιτικής ζωής σε μια πόλη δεν εξαρτάται από το εάν διαθέτει υπηρεσίες, αλλά από το αν διαθέτει θεσμούς συμμετοχής. Το Κοινοτικό Συμβούλιο είναι ακριβώς αυτός ο θεσμός.
Νομικά ατεκμηρίωτη και συνταγματικά επισφαλής οποιαδήποτε κατάργηση της Κοινότητας της έδρας
Ο ισχύων Κώδικας (ν. 4555/2018, άρθρο 2, παρ. 1) αναγνωρίζει ως Κοινότητα κάθε οικισμό άνω των 300 κατοίκων. Δεν προβλέπεται καμία εξαίρεση για τις πόλεις-έδρες. Καμία νομική βάση δεν δικαιολογεί την κατάργηση των Κοινοτήτων της έδρας.
Η κατάργηση τους:
• Παραβιάζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης.
• Αντίκειται στην αρχή της εγγύτητας που διατρέχει την ευρωπαϊκή και εθνική διοικητική θεωρία.
• Εισάγει διακριτική μεταχείριση χωρίς θεσμική ή επιστημονική τεκμηρίωση.
5. Η μεταρρύθμιση οφείλει να έχει κοινωνικό περιεχόμενο – Όχι λογιστική μονομέρεια
Η μεταρρύθμιση του Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν μπορεί να γίνει στη λογική της εξοικονόμησης κόστους μέσα από κατάργηση θεσμών. Αυτό είναι μικρολογιστική προσέγγιση σε ένα βαθιά πολιτικό και κοινωνικό ζήτημα.
Οι Κοινότητες δεν είναι έξοδα. Είναι επένδυση δημοκρατίας.
Δεν είναι φθορά. Είναι φλόγα.
Αντί να καταργηθούν, πρέπει να ενισχυθούν:
• Με αρμοδιότητες.
• Με πόρους (πάγια προκαταβολή).
• Με ρόλο στον δημοτικό σχεδιασμό.
Η έδρα του Δήμου δεν είναι μόνο ο χώρος των δημοτικών υπηρεσιών. Είναι τόπος με κοινωνικό ιστό, ιστορική ταυτότητα, πολιτισμικό κεφάλαιο και ανθρώπινη καθημερινότητα. Και δεν μπορείς να αφαιρέσεις από την πρωτεύουσα ενός Δήμου, μιας Περιφερειακής Ενότητας τη δομή που «στεγάζει» τη συνύπαρξη για το κοινό καλό, την οντότητα που είναι ένα με το dna των Ελλήνων!
Η μεταρρύθμιση του Κώδικα πρέπει να είναι μεταρρύθμιση ενίσχυσης – όχι αφαίρεσης.
Είμαστε υπέρ της αναμόρφωσης. Αλλά όχι υπέρ της συρρίκνωσης.
Η Κοινότητα πρέπει να γίνει δομικό κύτταρο συμμετοχής, όχι λογιστικό βάρος διοίκησης.
Αντί να καταργήσουμε τις Κοινότητες στις πόλεις, ας τις αναβαθμίσουμε θεσμικά, αναπτυξιακά και πολιτικά.
Με βάση τα παραπάνω, καταθέτω τις εξής σαφείς και εφαρμόσιμες προτάσεις προς ενσωμάτωση στον νέο Κώδικα, υποσημειώνοντας ότι η πόλη δεν είναι μόνο διοίκηση – είναι κοινότητα με πρόσωπο, φωνή και ψυχή.
Καμία Κοινότητα δεν καταργείται με κριτήριο το αν αποτελεί ή όχι έδρα Δήμου.
2. Η Κοινότητα της έδρας διατηρεί πλήρες Κοινοτικό Συμβούλιο και εκλεγμένο Πρόεδρο.
3. Κοινότητες με πληθυσμό άνω των 1.000 κατοίκων αποκτούν εισηγητικό ρόλο στα θέματα που τις αφορούν.
4. Η πάγια προκαταβολή επεκτείνεται αναλογικά με ορθολογισμό και στις Κοινότητες των εδρών, με δυνατότητα άμεσης διαχείρισης τοπικών ζητημάτων.
5. Οι Κοινότητες της έδρας συμμετέχουν υποχρεωτικά στα συμβούλια διαβούλευσης και σχεδιασμού του Δήμου.
Η Ιστορία κρίνει τις τομές, όχι τις σιωπές!
Η εδραίωση της Δημοκρατίας ξεκινά από τα θεμέλιά της. Από τον θεσμό που βλέπει πρώτος τον πολίτη το πρωί και ακούει τελευταίος το πρόβλημά του το βράδυ: την Κοινότητα.
Αν η νέα μεταρρύθμιση δεν αναγνωρίσει την ανάγκη να ενισχυθούν και όχι να καταργηθούν οι Κοινότητες της έδρας, τότε θα έχει αφήσει ένα κρίσιμο κενό αντιπροσώπευσης στο κέντρο της τοπικής ζωής.
Από την καρδιά της Καλαμάτας, μιας πόλης με ιστορία δημοκρατικής συνείδησης, της πόλης της Πρώτης Ελευθερίας, σας καλώ:
"Μην κάνετε την έδρα βουβή. Μην κάνετε την πόλη σιωπηλή. Δώστε φωνή στις Κοινότητες – δώστε φωνή στους ανθρώπους"
Με εκτίμηση,
Παναγιώτης Ι. Λύρας
Πρόεδρος
Συμβουλίου Δημοτικής Κοινότητας Καλαμάτας
Μέλος Δ.Σ. Ένωσης Προέδρων Κοινοτήτων Μεσσηνίας
