Η νέα εμπορική συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε., που τίθεται σε ισχύ την 1η Αυγούστου, περιλαμβάνει την επιβολή ενιαίων δασμών 15% στα περισσότερα ευρωπαϊκά προϊόντα. Αν και αυτό το ποσοστό είναι σημαντικά χαμηλότερο από τον αρχικά απειλούμενο δασμό του 30%, η συμφωνία εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχίες, αστάθεια και αβεβαιότητα ιδιαίτερα στην Ελλάδα.
Κύρια σημεία της συμφωνίας:
Ενιαίοι δασμοί 15%: Επηρεάζουν τα περισσότερα εξαγόμενα ευρωπαϊκά προϊόντα προς τις ΗΠΑ.
Αποτροπή εμπορικού πολέμου: Αποφεύχθηκε η κλιμάκωση των εμπορικών εντάσεων, που θα είχε χειρότερες επιπτώσεις για την Ε.Ε.
Αντίκτυπος στην Ελλάδα:
Οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ αυξήθηκαν σημαντικά την τελευταία τετραετία (από 1,1 δισ. ευρώ το 2020 σε 2,4 δισ. ευρώ το 2024).
Το μερίδιο των ΗΠΑ στις συνολικές ελληνικές εξαγωγές ανέρχεται πλέον σε σχεδόν 5%.
Οι αυξημένοι δασμοί θέτουν σε κίνδυνο την ανταγωνιστικότητα βασικών ελληνικών προϊόντων (π.χ. τρόφιμα, ποτά, φαρμακευτικά, βιομηχανικά είδη).
Πιθανές επιπτώσεις για την Ελλάδα:
Αύξηση του κόστους ελληνικών προϊόντων στην αμερικανική αγορά.
Πίεση σε εξαγωγικές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα μικρές και μεσαίες, που δεν έχουν ισχυρό περιθώριο κέρδους.
Αναζήτηση εναλλακτικών αγορών ή αναπροσαρμογή τιμολογιακής πολιτικής.
Η επιβολή ενιαίων δασμών 15% στις εξαγωγές της Ε.Ε. προς τις ΗΠΑ, που θα ισχύσει από την 1η Αυγούστου, επηρεάζει αρκετά ελληνικά αγροδιατροφικά προϊόντα — μεταξύ αυτών ελαιόλαδο, επιτραπέζιες ελιές και κονσερβοποιημένα ροδάκινα, που είναι από τα πιο σημαντικά εξαγώγιμα προϊόντα της Ελλάδας στις ΗΠΑ.
Ελιές
Οι επιτραπέζιες ελιές, κυρίως ποικιλίες όπως Καλαμών, εξάγονται σε μεγάλες ποσότητες στις ΗΠΑ.
Μέχρι τώρα, ορισμένες αποστολές απολάμβαναν χαμηλούς ή μηδενικούς δασμούς, ειδικά όταν υπήρχαν εμπορικές συμφωνίες ή εξαιρέσεις.
Με τον ενιαίο δασμό 15%, το κόστος για τους Αμερικανούς εισαγωγείς θα αυξηθεί, καθιστώντας τις ελληνικές ελιές λιγότερο ανταγωνιστικές σε σχέση με προϊόντα από χώρες χωρίς δασμούς (π.χ. Χιλή, Μαρόκο).
Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι πιθανή μείωση των παραγγελιών ή πίεση για χαμηλότερες τιμές παραγωγού.
Ελαιόλαδο
Το ελληνικό ελαιόλαδο έχει αυξανόμενη ζήτηση στις ΗΠΑ, κυρίως για την ποιότητα και την αυθεντικότητα του προϊόντος.
Οι επιπλέον δασμοί 15% ενδέχεται να πλήξουν ιδιαίτερα τους μικρούς και μεσαίους εξαγωγείς, που δεν έχουν τη δυνατότητα να απορροφήσουν το κόστος ή να μετακυλήσουν πλήρως την αύξηση στον τελικό καταναλωτή.
Οι ετικέτες ιδιωτικής ετικέτας (private label) θα είναι πιο ευάλωτες από τα premium brands.
Εξαγωγές 2024 προς ΗΠΑ: ~€80–100 εκατ.
Οι ΗΠΑ είναι 2η αγορά μετά την Ιταλία για το ελληνικό ελαιόλαδο.
Η Ελλάδα εξάγει κυρίως εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο (premium κατηγορία), ευάλωτο σε τιμολογιακό ανταγωνισμό.
Με δασμό 15 %, το κόστος αυξάνει σημαντικά — ειδικά όταν ανταγωνιστές (π.χ. Ισπανία, Τυνησία) προσαρμόζουν τιμές.
Κίνδυνος: Μείωση ζήτησης ή στροφή Αμερικανών εισαγωγέων σε πιο φθηνές εναλλακτικές.
Ροδάκινα (κονσέρβες)
Η Ελλάδα είναι από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς κονσερβοποιημένων ροδάκινων παγκοσμίως. Οι ΗΠΑ είναι σημαντική αγορά, αν και όχι η πρώτη.
Ο ενιαίος δασμός καθιστά τα ελληνικά κονσερβοποιημένα φρούτα λιγότερο ανταγωνιστικά έναντι χωρών όπως η Κίνα ή οι ΗΠΑ (τοπική παραγωγή).
Πιθανό να υπάρξει πίεση στις τιμές, ενώ κάποιες συμφωνίες μπορεί να αναθεωρηθούν ή ακυρωθούν.
Ανασυντάσσονται οι επιχειρήσεις
Η νέα συμφωνία αποφεύγει τα χειρότερα (30% δασμοί), αλλά το 15% πλήττει την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών εξαγωγών. Αν οι επιχειρήσεις δεν λάβουν μέτρα αντιστάθμισης (βελτίωση branding, διαφοροποίηση προϊόντος, μείωση κόστους ή μεταφορά βάσης), ενδέχεται να μειωθούν οι εξαγωγές ή τα περιθώρια κέρδους.
Πλέον οι εξαγωγικές εταιρίες πιθανόν να προχωρήσουν σε διαπραγμάτευση τιμολογιακής απορρόφησης
Μερική απορρόφηση του κόστους: Μείωση περιθωρίου κέρδους ώστε να παραμείνει η τελική τιμή ελκυστική για τους εισαγωγείς στις ΗΠΑ.
Επιπλέον θα θωρακίσουν το προιόν τους με Πιστοποιήσεις & storytelling
Επένδυση σε πιστοποιήσεις (BIO, PDO, PGI, USDA Organic) ώστε να αυξηθεί η “προστιθέμενη αξία” και να δικαιολογηθεί υψηλότερη τελική τιμή.
Αφήγηση γύρω από το προϊόν: ελαιώνας, οικογενειακή παράδοση, terroir, ιστορία. Οι Αμερικανοί καταναλωτές αγοράζουν “ιστορία”, όχι μόνο λάδι.
Τέλος αναμενόμενο είναι να γίνει μια επαναστόχευση σε άλλες αγορές (π.χ. Μέση Ανατολή, Καναδάς, Ιαπωνία) και σαφώς η ενίσχυση branding και καμπάνιες “origin-based” (Greek origin marketing).
