Από τις 6 έως τις 8 Μαΐου 2025, η πόλη του Βίλνιους –πρωτεύουσα της Λιθουανίας και Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα της Κλιματικής Ουδετερότητας για το 2023– φιλοξένησε το σημαντικό συνέδριο με τίτλο «Αξιοποιώντας τις Επιτυχίες των Πόλεων: Προώθηση της Δράσης για το Κλίμα για το 2030». Το συνέδριο αποτέλεσε σημείο συνάντησης για τις 100 ευρωπαϊκές πόλεις που συμμετέχουν στην Ευρωπαϊκή Αποστολή για τις Κλιματικά Ουδέτερες και Έξυπνες Πόλεις έως το 2030, γνωστή και ως EU Mission: Climate-Neutral and Smart Cities.
Στόχος και Ατζέντα του Συνεδρίου
Η τριήμερη εκδήλωση συγκέντρωσε αιρετούς εκπροσώπους, δημοτικές αρχές, ερευνητές, στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και κοινωνικούς φορείς από ολόκληρη την Ευρώπη, με στόχο:
• Την ανταλλαγή καλών πρακτικών και επιτυχημένων παραδειγμάτων από τις πόλεις που έχουν ήδη σημειώσει πρόοδο στη μετάβασή τους προς την κλιματική ουδετερότητα.
• Την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ πόλεων και θεσμών.
• Την αξιολόγηση των μέχρι στιγμής επιδόσεων και των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι συμμετέχουσες πόλεις.
• Την εμβάθυνση στα χρηματοδοτικά εργαλεία, στα τοπικά «Συμβόλαια Πόλης για το Κλίμα» (Climate City Contracts) και στις έξυπνες τεχνολογίες.
Στο Συνέδριο συμμετείχαν, ο Δήμαρχος Τρικκαίων κ. Σακκάς, οι Δήμαρχοι Ιωαννιτών και Λεμεσού Θωμάς Μπέγκας και Γιάννης Αρμεύτης, ο αντιδήμαρχος Δ. Αθηναίων Νίκος Χρυσόγελος, ο αντιδήμαρχος Δ. Καλαμάτας Βασίλης Παπαευσταθίου, ο σύμβουλος του Δημάρου θεσσαλονίκης κ. Χρυσόστομος Καλογήρου, ο εκπρόσωπος του Δήμου Κοζάνης κ. Γιάννης Φάλλας και οι Ελληνες εκπρόσωποι του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Αποστολής κ.κ. Μαρία Βασιλάκου και Χρύσης Νικολαΐδης.
Οι Πόλεις στο Επίκεντρο της Πράσινης Μετάβασης
Η Αποστολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις Κλιματικά Ουδέτερες και Έξυπνες Πόλεις αποτελεί έναν από τους βασικούς μηχανισμούς υλοποίησης της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Οι 100 επιλεγμένες πόλεις δεσμεύονται να λειτουργήσουν ως ζωντανά εργαστήρια και πρότυπα για το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιδιώκοντας να επιτύχουν καθαρό μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα έως το 2030 – είκοσι χρόνια νωρίτερα από τον στόχο του 2050 για την υπόλοιπη Ευρώπη.
Οι Θεματικές του Συνεδρίου
Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου αναπτύχθηκαν ενότητες σχετικές με:
• Κυκλική οικονομία και βιώσιμη αστική κινητικότητα.
• Ενεργειακή απόδοση στα δημόσια κτίρια και έξυπνες ενεργειακές κοινότητες.
• Εμπλοκή των πολιτών στον σχεδιασμό και την παρακολούθηση της προόδου.
• Καινοτόμες μεθοδολογίες χρηματοδότησης και επενδύσεων μέσω του προγράμματος Horizon Europe και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
Η Συμμετοχή των Πολιτών και η Ψηφιακή Διάσταση
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη συμμετοχική διακυβέρνηση και στη χρήση ψηφιακών εργαλείων που ενισχύουν τη διαφάνεια και τη λογοδοσία. Πολλές πόλεις παρουσίασαν πλατφόρμες συν-δημιουργίας πολιτικών, εργαλεία ανοιχτών δεδομένων και καινοτόμες εφαρμογές πρόβλεψης κλιματικών επιπτώσεων.
Βίλνιους: Η Πόλη-Υποδοχέας
Το Βίλνιους επιλέχθηκε ως πόλη-οικοδεσπότης λόγω της ταχείας προόδου που έχει επιτύχει στη βιώσιμη μετακίνηση, στις έξυπνες υποδομές και στην ενεργειακή αυτονομία. Η πόλη παρουσίασε το δικό της Climate City Contract, θέτοντας φιλόδοξους στόχους για τις δημόσιες μεταφορές, την ενεργειακή ανακαίνιση κατοικιών και τη χρήση ΑΠΕ σε δημοτικά κτίρια.
Επόμενα Βήματα
Στο κλείσιμο του συνεδρίου, ανακοινώθηκαν τα επόμενα βήματα για την ενίσχυση των δυνατοτήτων των πόλεων:
• Δημιουργία θεματικών κοινοτήτων μάθησης.
• Διεύρυνση της χρήσης των “Mission Hubs” σε κάθε χώρα.
• Συστηματική παρακολούθηση μέσω KPI και dashboards.
• Στήριξη νέων αιτήσεων για συμμετοχή στη δεύτερη φάση της αποστολής.
Το συνέδριο αποτέλεσε ένα ορόσημο για τη συνεργασία των πόλεων και επιβεβαίωσε τη σημασία της τοπικής δράσης για την παγκόσμια πρόκληση της κλιματικής κρίσης.
ΤΙ ΑΝΑΦΕΡΕΙ Ο ΔΗΜΟΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
Με ισχυρή παρουσία και ξεκάθαρες παρεμβάσεις, ο Δήμος Καλαμάτας συμμετείχε στο Συνέδριο των Πόλεων της Αποστολής (Mission Cities) που πραγματοποιήθηκε στις 6-7-8 Μαΐου 2025 στο Βίλνιους της Λιθουανίας, με τη συμμετοχή περισσότερων από 100 ευρωπαϊκών πόλεων που ηγούνται στην πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα έως το 2030.
Στο πλαίσιο του Συνεδρίου, ανακοινώθηκε η ένταξη 39 νέων πόλεων –συμπεριλαμβανομένης της Αθήνας ως τελευταία από τις ελληνικές – στο δίκτυο των Mission Labeled Cities, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των πιστοποιημένων στις 90 πόλεις σε όλη την Ευρώπη. Πρόκειται για μια σημαντική διεύρυνση της Αποστολής, ενισχύοντας τη δυναμική των συνεργασιών μεταξύ των πόλεων.
Ως εκπρόσωπος της πόλης της Καλαμάτας, μεταφέροντας το μήνυμα του Δημάρχου Καλαμάτας Θανάση Βασιλόπουλου, παρευρέθηκε ο Αντιδήμαρχος Στρατηγικού Σχεδιασμού και Κλιματικής Ουδετερότητας Βασίλης Παπαευσταθίου, που μίλησε εκ μέρους των βραβευμένων ευρωπαϊκών πόλεων του Intelligent Cities Challenge (ICC) σε κοινό πάνελ με την πόλη του Cork και του Ντόρτμουντ (From Challenge to Change – ICC outcomes), παρουσιάζοντας τις συνεργασίες πόλης-επιχειρήσεων που συνέβαλαν στην ενίσχυση της βιώσιμης τοπικής ανάπτυξης και τις Τοπικές Πράσινες Συμφωνίες της πόλης.
Ο κ. Παπαευσταθίου συμμετείχε επίσης σε θεματικά εργαστήρια και στρογγυλά τραπέζια, ενώ βρέθηκε με τις υπόλοιπες ελληνικές αποστολές του δικτύου ClimaNet – του νέου Ευρωπαϊκού Ομίλου Εδαφικής Συνεργασίας (EGTC) Ελλάδας-Κύπρου για την Κλιματική Ουδετερότητας, για την επεξεργασία και την παρουσίαση μιας κοινής δήλωσης προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με αιτήματα για:
- ενίσχυση της τεχνικής και χρηματοδοτικής στήριξης μέσω του ClimaNet (του δικτύου των 6 ελληνικών και της 1 κυπριακής πολης της Αποστολής),
- θεσμική αναγνώριση και προτεραιότητα των Mission Cities σε εθνικά προγράμματα (όπως το «Εξοικονομώ», τα Σχέδια Δίκαιης Μετάβασης, υποδομές για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή),
- δημιουργία Μηχανισμού Ενιαίας Εξυπηρέτησης τύπου One-Stop-Shop στα πρότυπα του CESF για την απευθείας χρηματοδότηση και την υποστήριξη ωριμότητας μελετών στους Δήμους μας
- στοχευμένες χρηματοδοτικές προσκλήσεις για τις Mission Cities, με δυνατότητα διαδημοτικών συνεργασιών και πράσινων δημόσιων συμβάσεων.
Ο Αντιδήμαρχος Καλαμάτας είχε την τιμή να παρουσιάσει τα αιτήματα των ελληνικών και κυπριακών πόλεων απευθείας στον Patrick Child, Αναπληρωτή Γενικό Διευθυντή της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της ΕΕ και Πρόεδρο της Αποστολής των Πόλεων. Ο κ. Child επαίνεσε τη σαφήνεια της παρέμβασης και τόνισε ότι θα διερευνήσει τρόπους υποστήριξης – μεταξύ άλλων, μέσω του CESF (Common European Support Framework).
Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου, η αποστολή της Καλαμάτας ενημερώθηκε για τα νέα εργαλεία και υπηρεσίες του NetZeroCities, καθώς και για ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες όπως το EUI, DUT και Capacities, με στόχο την αξιοποίησή τους για την ωρίμανση έργων και την προσέλκυση χρηματοδότησης.
Στην εναρκτήρια συνεδρίαση του Συνεδρίου (Plenary: Celebrating Mission Cities’ Successes), ο κ. Παπαευσταθίου παρακολούθησε τις παρεμβάσεις ευρωπαίων αξιωματούχων, με αποκορύφωμα την ομιλία του Δημάρχου Leuven, ο οποίος απαίτησε ισχυρότερη χρηματοδότηση για τις πόλεις και τόνισε ότι «τα Κλιματικά Συμβόλαια δεν είναι επενδυτικά προϊόντα, αλλά εργαλεία μετασχηματισμού που απαιτούν δημόσια στήριξη».
Παράλληλα, συζητήθηκαν πρωτοβουλίες για μελλοντική συνεργασία, όπως η φιλοξενία ευρωπαϊκών συνεδρίων στην Ελλάδα και η ενίσχυση της παρουσίας των ελληνικών πόλεων στον ευρωπαϊκό διάλογο. Η συμμετοχή της Καλαμάτας επιβεβαιώνει τη δέσμευσή της να είναι όχι μόνο αποδέκτης ευρωπαϊκών πολιτικών, αλλά ενεργός διαμορφωτής της πράσινης μετάβασης σε τοπικό και διεθνές επίπεδο, όπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά στη σχετική ανακοίνωση του Δήμου Καλαμάτας.
