Απόφαση υποβολής τριών προτάσεων προς χρηματοδότηση σε Ευρωπαϊκά Προγράμματα, ελήφθη κατά την 21η/2025 συνεδρίαση της Δημοτικής Επιτροπής του Δήμου Καλαμάτας. Η υποβολή των προτάσεων έρχεται σε συνέχεια της συμμετοχής της Καλαμάτας στην Ευρωπαϊκή Αποστολή των 100 Κλιματικά Ουδέτερων και Έξυπνων Πόλεων έως το 2030. Αφορά τις προτάσεις Green Mobility Hubs and Accessibility of Cultural Heritage and Tourism Destinations –MOBIHUB (δείτε ΕΔΩ), Mediterranean Digital Innovation for Circular Recycling and Eco-Awareness – MEDNIVACIRCLE (δείτε ΕΔΩ) και MEDHEATAI στο χρηματοδοτικό πρόγραμμα Interreg NEXT MED – Call for green transition projects (δείτε ΕΔΩ).
MOBIHUB-“πράσινη” μετακίνηση για όλους
Το MOBIHUB (Green Mobility Hubs and Accessibility of Cultural Heritage and Tourism Destinations) είναι ένα διακρατικό έργο που χρηματοδοτείται στο πλαίσιο του Interreg NEXT MED και στοχεύει στη δημιουργία πράσινων κόμβων κινητικότητας σε μεσογειακές πόλεις. Απώτερος στόχος είναι η προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας και του οικοτουρισμού, καθώς και η βελτίωση της προσβασιμότητας σε πολιτιστικούς και τουριστικούς προορισμούς με περιβαλλοντικά υπεύθυνο τρόπο.
Το έργο στοχεύει στη δημιουργία πράσινων κόμβων μετακίνησης (green mobility hubs), οι οποίοι θα περιλαμβάνουν:
- Υποδομές φυσικού χώρου: πράσινες επιφάνειες, σημεία φόρτισης, σκίαση, μικροδομές για ξεκούραση και αποθήκευση.
- Ενσωματωμένες υπηρεσίες μετακίνησης: ποδήλατο, δημόσια συγκοινωνία, περπάτημα, κοινόχρηστα μέσα.
- Ηλεκτροκίνηση & ΑΠΕ: σταθμοί φόρτισης για e-cars, e-bikes και e-scooters, φωτοβολταϊκά, αποθήκευση ενέργειας.
- Ψηφιακή πλατφόρμα: εφαρμογή για επιλογή διαδρομών, κρατήσεις, πληρωμές και προώθηση των “νησιών κινητικότητας”.
Το σχέδιο περιλαμβάνει επίσης δράσεις:
- Ανάλυσης στρατηγικών κινητικότητας και περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
- Πιλοτικού σχεδιασμού και αξιολόγησης κόμβων κινητικότητας.
- Εκπαίδευσης και ενδυνάμωσης τοπικών φορέων και τεχνικών.
Το πρόγραμμα υλοποιείται από μια συμμαχία ευρωπαϊκών και μεσογειακών οργανισμών. Συντονιστές και βασικοί εταίροι είναι:
- LuxMobility (Λουξεμβούργο) – Εμπειρογνώμονες στην πράσινη αστική κινητικότητα.
- TM, SG και CRES – Συνεργαζόμενοι τεχνικοί και ερευνητικοί εταίροι.
- CIVINET Greece-Cyprus
Η Καλαμάτα συμμετέχει ενεργά ως πιλοτική πόλη εφαρμογής. Η συμμετοχή της Καλαμάτας στο MOBIHUB είναι κρίσιμη γιατί:
- Συμβάλλει άμεσα στην επίτευξη του στόχου για κλιματική ουδετερότητα έως το 2030, ενισχύοντας τη μετάβαση σε βιώσιμες αστικές μετακινήσεις.
- Επιτρέπει τον πιλοτικό σχεδιασμό ενός “πράσινου κόμβου κινητικότητας” που θα συνδέει το κέντρο της πόλης, τις τουριστικές διαδρομές και την παραλιακή ζώνη με φιλικά προς το περιβάλλον μέσα.
- Προσφέρει λύσεις προσβασιμότητας και βιώσιμης μετακίνησης για κατοίκους και επισκέπτες, μειώνοντας τη χρήση ΙΧ και τις εκπομπές ρύπων.
- Συνδέει τη στρατηγική κινητικότητας με τη διατήρηση της πολιτιστικής ταυτότητας και της τουριστικής ελκυστικότητας της πόλης.
Το MOBIHUB ενισχύει τη δυναμική της Καλαμάτας ως έξυπνης, βιώσιμης και πολιτιστικά ζωντανής πόλης, δημιουργώντας υποδομές και υπηρεσίες που:
- Προάγουν την καθημερινή χρήση φιλικών προς το περιβάλλον μέσων,
- Συνδέουν την κλιματική δράση με την τοπική οικονομία και τον τουρισμό,
- Ενσωματώνονται στον στρατηγικό σχεδιασμό για την κλιματική ουδετερότητα 2030
MEDNIVA-CIRCLE-“έξυπνη” ανακύκλωση και οικολογική εκπαίδευση
Το MEDNIVA-CIRCLE είναι ένα διακρατικό έργο που εντάσσεται στο πλαίσιο της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης στη Μεσόγειο. Στόχος του είναι να ενισχύσει την κυκλική οικονομία και την οικολογική ευαισθητοποίηση μέσω καινοτόμων ψηφιακών εργαλείων και εκπαιδευτικών δράσεων που αφορούν τη διαχείριση αποβλήτων, την ανακύκλωση και τη βιώσιμη κατανάλωση.
Το MEDNIVA-CIRCLE εστιάζει:
- Στην ανάπτυξη και πιλοτική εφαρμογή έξυπνων ψηφιακών λύσεων για τη συλλογή, ταξινόμηση και παρακολούθηση αποβλήτων σε αστικό περιβάλλον.
- Στην προώθηση οικολογικής εκπαίδευσης, με έμφαση στη νεολαία, τους επισκέπτες και τις τοπικές κοινότητες, μέσω διαδραστικών εκπαιδευτικών πλατφορμών, εφαρμογών και συμμετοχικών δράσεων.
- Στην υποστήριξη δημοτικών αρχών και παρόχων διαχείρισης απορριμμάτων μέσω εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης για βελτιστοποίηση δρομολογίων συλλογής και παρακολούθηση ανακυκλώσιμων υλικών.
- Στην ανταλλαγή καλών πρακτικών και την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ μεσογειακών πόλεων, πανεπιστημίων, ΜΚΟ και καινοτόμων επιχειρήσεων.
Στο πρόγραμμα συμμετέχουν φορείς από χώρες της Μεσογείου (Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Αίγυπτο, Τυνησία, Κύπρο), με συντονισμό από επιστημονικά και τεχνολογικά ιδρύματα, περιβαλλοντικούς οργανισμούς και τοπικές αρχές.
Η Καλαμάτα συμμετέχει ως στρατηγικός εταίρος και πιλοτική πόλη εφαρμογής. Η συμμετοχή της Καλαμάτας στο MEDNIVA-CIRCLE είναι κομβική, διότι:
- Ενισχύει τη στρατηγική της πόλης για κλιματική ουδετερότητα έως το 2030, προωθώντας την κυκλική οικονομία και την ψηφιακή πράσινη καινοτομία.
- Επιτρέπει την πιλοτική εφαρμογή ευφυών λύσεων διαχείρισης αποβλήτων, με χρήση αισθητήρων, εφαρμογών και εκπαιδευτικών πλατφορμών που μπορούν να ενσωματωθούν στις υπηρεσίες καθαριότητας.
- Υποστηρίζει την ευαισθητοποίηση των πολιτών και τουριστών, συμβάλλοντας σε μια περισσότερο συμμετοχική και οικολογική αστική κουλτούρα.
- Ενισχύει την ικανότητα του Δήμου να διαχειρίζεται δεδομένα, να βελτιώνει τη λήψη αποφάσεων και να μειώνει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των αστικών υπηρεσιών.
Το MEDNIVA-CIRCLE αποτελεί έναν ακόμα κρίκο στην αλυσίδα της πράσινης μετάβασης της Καλαμάτας, ενισχύοντας τις τοπικές υποδομές, τις ψηφιακές υπηρεσίες και την περιβαλλοντική συνείδηση της κοινότητας.
MEDHEAT-AI-(προστασία από τους καύσωνες)
Το MedHeat-AI είναι ένα καινοτόμο διασυνοριακό έργο που στοχεύει στην προστασία των πόλεων της Μεσογείου από τις ολοένα αυξανόμενες θερμικές κρίσεις λόγω της κλιματικής αλλαγής. Εστιάζει στην πρόληψη και διαχείριση των συνεπειών των ακραίων καυσώνων με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης (AI) και ψηφιακής τεχνολογίας. Συμμετέχουν εταίροι από Ελλάδα, Ισπανία, Λίβανο, Ιορδανία και Τυνησία, με συντονιστή το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος».
Το MedHeat-AI αναπτύσσει ένα σύστημα πολλαπλής επικινδυνότητας βασισμένο σε επιπτώσεις (Multi-Risk Impact-Based System – MR-IBS), το οποίο:
- Συνδυάζει μετεωρολογικά δεδομένα, χαρτογράφηση αστικής θερμότητας, αισθητήρες IoT και κοινωνικο-οικονομικούς δείκτες.
- Παράγει προβλέψεις κινδύνου σε πραγματικό χρόνο, έως και 72 ώρες πριν.
- Παρέχει στοχευμένες ειδοποιήσεις και εργαλεία λήψης αποφάσεων σε τοπικές αρχές και ευάλωτες ομάδες.
- Αναβαθμίζει 3 δημόσια κτήρια σε «σταθμούς δροσιάς» με βάση τις αρχές του Νέου Ευρωπαϊκού Bauhaus (ενεργειακή αποδοτικότητα, αισθητική, κοινωνική ένταξη).
- Εισάγει υβριδικό σύστημα μεταφοράς (μέσω εφαρμογής και SMS) για τη δωρεάν μεταφορά πολιτών που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες στους σταθμούς δροσιάς.
Η πρόταση είναι σημαντική για την Καλαμάτα γιατί είναι μία από τις πιλοτικές πόλεις του έργου και η μόνη ελληνική συμμετοχή. Η συμμετοχή της είναι κομβικής σημασίας, καθώς:
- Η πόλη έχει δεσμευτεί να γίνει κλιματικά ουδέτερη έως το 2030, στο πλαίσιο της Αποστολής για τις Κλιματικά Ουδέτερες και Έξυπνες Πόλεις της Ε.Ε..
- Αντιμετωπίζει αυξανόμενο αριθμό τροπικών νυχτών και κυμάτων καύσωνα, με σημαντικές επιπτώσεις σε ηλικιωμένους, παιδιά και άτομα με χαμηλό εισόδημα.
- Το έργο ενισχύει την ανθεκτικότητα των δημοτικών υπηρεσιών, την ικανότητα πρόληψης κινδύνων, και τη στοχευμένη υποστήριξη ευάλωτων πληθυσμών, μέσω ψηφιακών εργαλείων και βιώσιμων παρεμβάσεων.
Παράλληλα, τα οφέλη της πόλης θα είναι:
- Τοπικός σχεδιασμός βάσει δεδομένων: θερμικοί χάρτες, dashboard, alerts.
- Ανθεκτική υποδομή: δροσεροί σταθμοί με ενεργειακή αναβάθμιση.
- Κοινωνική δικαιοσύνη: προτεραιότητα στους πιο ευάλωτους.
- Διεθνής συνεργασία: μεταφορά τεχνογνωσίας και πολιτικών.
- Αναπαραγωγή και σε άλλες μεσογειακές πόλεις.
Συμπερασματικά, το MedHeat-AI υποστηρίζει ενεργά τη δίκαιη και πράσινη μετάβαση της Καλαμάτας, με πρακτικά εργαλεία και υποδομές που μπορούν να ενσωματωθούν στο στρατηγικό της σχέδιο για το 2030. Είναι ένα πρότυπο τεχνολογικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής καινοτομίας, απολύτως συμβατό με το όραμα της πόλης για ανθεκτικότητα, βιωσιμότητα και κοινωνική συνοχή.