MESSINIA PLUS

Γιατί τσικνίζουμε την Τσικνοπέμπτη;

Η Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας του Τριωδίου (Κρεατινής) ονομάζεται Τσικνοπέμπτη ή Τσικνοπέφτη, επειδή την ημέρα αυτή στα σπίτια και όχι μόνο, ψήνουν κρέας και η «τσίκνα» είναι διάχυτη στον αέρα.
Γνωρίζουμε όμως από που προήλθε το έθιμο;

Το έθιμο έχει τις ρίζες του στα βάθη των αιώνων και πιθανόν να προέρχεται, όπως και οι καρναβαλικές εκδηλώσεις, από τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων.

Παλιότερα στην ελληνική επαρχία οι άνθρωποι μοίραζαν πιατέλες με το τσικνισμένο κρέας σε όλη τη γειτονιά για να στείλουν τη μυρωδιά του ψητού σε κάθε άκρη του χωριού. Μαζί με την Τσικνοπέμπτη έχει καθιερωθεί πλέον και η  παράδοση του μασκαρέματος που υποτίθεται ότι διώχνει τα κακά πνεύματα του χειμώνα και βοηθάει έτσι στην εξασφάλιση μιας επιτυχημένης σοδειάς.

Τα έθιμα της Τσικνοπέμπτης σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας

Πέρα από το παραδοσιακό «κάψιμο» του κρέατος, κάθε περιοχή της χώρας μας έχει τα δικά της έθιμα για την Τσικνοπέμπτη:

Κομοτηνή: Την Τσικνοπέμπτη τα ζευγάρια που είναι έτοιμα για γάμο ανταλλάσσουν μεταξύ τους φαγώσιμα δώρα. Ο άντρας πρέπει να στείλει στη σύντροφό του μια κότα, και εκείνη ανταποδίδει με μπακλαβά.

Κέρκυρα: Στην Κέρκυρα ανήμερα την Τσικνοπέμπτη γίνονται τα «Πετεγολέτσια» ή «Κουτσομπολιά». Οι γυναίκες της παλιάς πόλης βγαίνουν στα παράθυρα των καντουνιών και κουτσομπολεύουν στην παραδοσιακή κερκυραϊκή διάλεκτο.

Πάτρα: Εδώ κάθε χρόνο αναβιώνει η «Κουλουρού». Σύμφωνα με το έθιμο, η «Γιαννούλα η Κουλουρού» νομίζει ότι ο Ναύαρχος Ουίλσoν είναι ερωτευμένος μαζί της και θα της κάνει πρόταση γάμου. Έτσι ντύνεται νύφη και πηγαίνει στο λιμάνι να προϋπαντήσει τον καλό της, σκορπώντας το γέλιο στους Πατρινούς.

Σέρρες: Στις Σέρρες ψήνουν το κρέας στους δρόμους και στη συνέχεια ανάβουν μεγάλες φωτιές και πηδούν από πάνω τους. Αμέσως μετά ακολουθεί «το προξενιό» μεταξύ των ελεύθερων της κάθε γειτονιάς.

Αρκαδία: Η Τσικνοπέμπτη είναι μέρα κρεατοφαγίας (μέχρι σκασμού), οικογενειακής συγκέντρωσης και διασκέδασης.

Κοζάνη: Το περίφημο «τσίκνισμα» πραγματοποιούνταν μέσα από την τσίκνα που αναδύονταν από το αρτυμένο φαΐ, συνήθως κρέας (το οποίο σημειωτέων αποκαλείται «φαΐ» στο τοπικό ιδίωμα π.χ. «Κυριακή σήμερα, έχουμε φαΐ μι πατάτσις στου φούρνου»). Το να κάψει μια νοικοκυρά το φαγητό εκείνη την εποχή ήταν μεγάλη πολυτέλεια.

Ίος: Το βράδυ της Τσικνοπέμπτης μασκαράδες ζωσμένοι με κουδούνια προβάτων διασχίζουν με κέφι τη Χώρα, επισκεπτόμενοι σπίτια και καταστήματα. Χάρη στις προσπάθειες του Δήμου Ιητών και του Πολιτιστικού Συλλόγου Ίου «Η Φοινίκη», έχει αναβιώσει στην Ίο και το παραδοσιακό της Καρναβάλι, την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, με ποικίλες εκδηλώσεις.

Πόρος: Την Τσικνοπέμπτη «τσίκνιζαν» το ψητό κρέας για να μυρίσει στη γειτονιά γιορτάζοντας την «κρεατινή» Αποκριά, και μετά την «Τυρινή», οι νέοι έκλεβαν ένα μακαρόνι και το έβαζαν κάτω από το μαξιλάρι τους για να ονειρευτούν ποια θα πάρουν. Εκείνες τις μέρες οι νέοι έφτιαχναν και αερόστατα. Ένα ελαφρύ στεφάνι, μια κόλα λεπτό χρωματιστό χαρτί κι ένα στουπί ποτισμένο με πετρέλαιο μέσα σε ένα τενεκεδάκι και ήταν έτοιμα. Τα άφηναν να πάνε ψηλά, και συναγωνίζονταν ο ένας τον άλλον ποιος θα κάνει το μεγαλύτερο και ποιο θα πάει ψηλότερα.

Σκόπελος: Στο χωριό Κλήμα της Σκοπέλου οι κάτοικοι, αφού φάνε και τραγουδήσουν στα σπίτια τους, ξεχύνονται στις γειτονιές και χορεύοντας συγκεντρώνονται όλοι στο Πεύκο όπου και συνεχίζουν το γλέντι μέχρι το πρωί.

Στη Μεσσηνία

Στη Μεσσηνία και σε αρκετές περιοχές της έχουμε το παραδοσιακό λιώσιμο του παστού!
Το σφάξιμο του οικόσιτου χοίρου, είναι ιεροτελεστία και παραπέμπει σε αρχαία τελετή θυσίας.
Το γουρούνι, συμβάλλει στην οικονομία του οίκου. Στην κυριολεξία, τίποτα δεν πηγαίνει χαμένο. Πρώτος και καλύτερος μεζές…ο λεγόμενος καρούτζος!
Το λίπος, κόβεται σε μικρά κομμάτια και λιώνει μέσα σε καζάνι, που βράζει κάτω από ισχυρή φωτιά.

Η φωτιά, καίει με σταθερή ένταση, ώστε το λιώσιμο να γίνεται με κανονικό τρόπο.
Αδειάζει το ρευστό λίπος, ενώ τα υπολείμματα, αποτελούν τους καλύτερους μεζέδες: πρόκειται για τις τσιγαρίδες, που χρησιμοποιούνται στον τραχανά, στις πίτες και σε άλλα φαγητά.
Το λιωμένο λίπος, τοποθετείται σε δοχεία: παγώνει και διατηρείται σχεδόν όλο το χρόνο.
Το κρέας μαγειρεύεται, ενώ απ’ αυτό, προέρχονται και τα γνωστά μας χωριάτικα λουκάνικα.

Είτε με λίγα είτε με πολλά, οι Έλληνες καταφέρνουν να βρουν διεξόδους και να περάσουν λίγες ευχάριστες στιγμές. Και φέτος το ίδιο θα γίνει· όπως μπορεί ο καθένας μας θα τηρήσει το έθιμο της Τσικνοπέμπτης.
Καλή Τσικνοπέμπτη!

Γιατί τσικνίζουμε την Τσικνοπέμπτη;
To Top