Ο Δήμος Πύλου Νέστωρος φιλοξενεί στην Οικία Τσικλητήρα την ατομική έκθεση της Στεφανίας Βελδεμίρη με τίτλο Apu2 art project . Την έκθεση επιμελείται η Ιστορικός και Κριτικός Τέχνης Μαρία Βασιλική Κενανίδου.
Με τρυφερότητα και ευαισθησία η Στεφανία Βελδεμίρη μας εισάγει στον εικαστικό της μικρόκοσμο, με εμπαικτική διάθεση και συνεκτικούς υποδόριους δεσμούς, ανατρεπτικό σχολιασμό και χιούμορ. Εμπλέκει ψευδαισθητικά τα αληθινά αρχαιολογικά ευρήματα με τα έργα τέχνης της, εμπαίζοντας την αντιληπτική μας ικανότητα από εσκεμμένη δική της παραπλανητική επινόηση. Διανοίγει εσωτερικές διαδρομές σε μία άλλη διάσταση πέρα από την πρώτη ανάγνωση, πέρα από το εμφανές, το ορατό, με σαφή μετατόπιση στο χώρο της εσωτερικευμένης εμπειρίας.
Ο τίτλος A-pu2, στη Γραμμική Β΄, διαβάζεται άλφους ή άρφους, που σημαίνει Ίκλαινα και μαρτυρά την αφετηρία της έρευνάς της, στην ανασκαφή της Ίκλαινας Μεσσηνίας, η οποία αποτελούσε ένα από τα πιο σημαντικά διοικητικά και εμπορικά κέντρα του μυκηναϊκού κόσμου της αρχαίας Ελλάδας(1600-1200 π.Χ.). Εκεί η Βελδεμίρη ως συντηρήτρια ανασκαφικών ευρημάτων στο πλαίσιο συνεργασίας της με την ομάδα Iklaina Archaelogical Project, αλλά και την ευρύτερη κοινότητα, «κατοίκησε» τον κοινό τόπο αρχαιολογίας-εικαστικών.
Με έμφαση στην διευρυμένη διεπιστημονική καλλιτεχνική πρακτική της, στον κοινό αυτό τόπο αρχαιολογίας-εικαστικών, μετατοπίζει τα χωροχρονικά όρια και διευρύνει το πεδίο δράσης της, δεν αποκόπτει το έργο της από την καθημερινή ζωή αλλά συνδέει την δράση με τον τόπο και τους κατοίκους του, χρησιμοποιώντας την σύνθεση διαφορετικών μεθόδων και τρόπων προσέγγισης του καλλιτεχνικού έργου, με όρους αισθητικούς αλλά και κοινωνικούς, πολιτικούς και ιδεολογικούς.
Τα έργα της ενέχουν, την αγάπη της για την αρχαιολογία και τον κόσμο της που αποτέλεσε διέξοδο από τη δύσκολη καθηλωτική της καθημερινότητα. Ξεδιπλώνουν την περιπέτεια μιας σκέψης, με αμεσότητα, μελετημένες συμβολικές προεκτάσεις και εννοιολογική χροιά.
Με την πρόθεση, το διευρυμένο καλλιτεχνικό πεδίο έρευνάς της να εστιάσει στη συλλογικότητα, στη επικοινωνία, στη κοινή δράση, στη συμμετοχή, αναπτύσσει ένα δυναμικό εικαστικό λεξιλόγιο ώστε μέσα από τη λειτουργική σύμπραξη θεωρίας και πρακτικής, να αναδυθούν αφηγήσεις έξω από παραδοσιακές αναγνώσεις.
Μέσω των φανταστικών της ευρημάτων, σχοινοβατεί ανάμεσα στο αληθές και αληθοφανές, αποτυπώνει την δική της εκδοχή του αινίγματος, με μία εμμονή στην επανάληψη, μία ρυθμολογία, είτε αφορά σφονδύλια, είτε ειδώλια, είτε αγνύθες, είτε σακουλάκια με χώμα, φέρνοντάς μας στο νου διαδικασίες εμβάθυνσης στο ασυνείδητο, κατάδυσης στο βίωμα ή στο τραύμα.
Με τα ζωγραφικά της έργα να εκτίθενται και εκτός κτιρίου, ορίζει και διαχέει «ασύνορα» τον εσωτερικό χώρο με τον κήπο και την ευρύχωρη αυλή, αναπτύσσοντας έναν συνεχή διάλογο μεταξύ τους, σε αλληλεξάρτηση και συμπληρωματικότητα νέων σχέσεων με το κοινό, τόσο εντός όσο και έκτος των εκθεσιακών συμβάσεων.
Η ποιοτική συνειρμική χρήση των τίτλων, με στόχο την αναγνώριση των συσχετισμών, σε συνδυασμό με τα εκφραστικά της μέσα, λειτουργούν άρτια ως επεξηγηματικοί υπαινιγμοί ενισχύοντας τον καυστικό, περιπαικτικό σχολιασμό της που αποκωδικοποιεί με χιούμορ, οικειότητα και αποκαλυπτική διάθεση, τα εννοιολογικά και ιδεολογικά της σχήματα, αγγίζοντας τον θεατή με τρόπο άμεσο, αυθεντικό.
Αρνούμενη συμβατότητες, προλήψεις, προκατασκευασμένα ιδεολογικά στερεότυπα, και σχήματα, προσδίδει συμβολικό περιεχόμενο, εμποτισμένο με σπέρμα αμφισημίας, υπονομεύει, καυτηριάζει με μία προσωπική ανατρεπτική εκδοχή, το απονευρωμένο, προβάλλει, καταγγέλλει, διατυπώνει, σχολιάζει, με σαρκασμό, και ένα βουβό ειρωνικό γέλιο.
Τα τύπου μυκηναϊκά ειδώλιά της, με λίγη προσοχή παρατηρούμε ότι αποκλίνουν από την καθιερωμένη τυπολογία κι ενώ με μια πρώτη ματιά ομοιάζουν, τελικά διαφέρουν το ένα από το άλλο έχοντας το καθένα από αυτά την δική του μοναδική οντότητα. Ο τίτλος νοηματοδοτεί και εδώ με εμφανείς συμβολισμούς τα γυναικεία ειδώλια: «Όλες ίδιες είστε». Το κάθε ένα από αυτά, σε απίστευτη πολυμορφία, υπογραμμίζει εμφαντικά την αντίδρασή της, στο σεξιστικό στερεότυπο αφήγημα που ενέχει ο τίτλος. Και συνεχίζει να κλείνει το μάτι στο θεατή, όταν ανάμεσα στο πλήθος των δεκάδων ειδωλίων συντεταγμένων σε παράταξη, μία ομάδα ανένταχτων, ανυπάκουων, ανυπότακτων ειδωλίων διακόπτουν την κανονικότητα της οργάνωσης και υποταγής.
Σακουλάκια με μαύρο χώμα από την ανασκαφή ως υπόστρωμά στα ειδώλια, ενισχύουν την εννοιλόγηση. Όπως ακριβώς φυλάσσονται τα πολύτιμα μικροευρήματα αφού βγουν από το χώμα, εδώ εμπερικλείουν το ίδιο το χώμα ως πολύτιμο υλικό, ως πύκνωση της ζωής και του θανάτου.
Σε διάλογο με τα γυναικεία ειδώλια, το έργο «φύλακας άγγελος» γλυπτό φυσικών διαστάσεων, σε υπόλευκο χρώμα, από ρητίνη που χρησιμοποιεί στα εκμαγεία, αποτελεί αυτοπορτρέτο της καλλιτέχνιδος, περιτριγυρισμένο με αγνύθες και σφοντύλια σε κύκλους. Σε στάση τυπικού μεσσηνιακού ειδωλίου το γλυπτό, με εξαίρεση το κεφάλι που αντί να βρίσκεται σε μετωπική θέση είναι σκυμμένο από το βάρος της ευθύνης, διαφυλάττει την ελπίδα και την υπόσχεση προς τα γυναικεία ειδώλια, ότι κάποτε πράγματα θα αλλάξουν. Οι κύκλοι γίνονται τόπος αποδίωξης προσωπικών και συλλογικών αγκυλώσεων, τόπος εμπείρωσης της εσωτερικής δύναμης, τόπος διάνοιξης του εαυτού στην αρχέγονη δύναμη της αντίστασης.
Χιλιάδες κεραμικά σφονδύλια και αγνύθες, συνήθη ανασκαφικά ευρήματα ως μονάδες μέτρησης του χρόνου, της απελπισίας, της υπομονής και της ματαίωσης καυτηριάζουν την αδράνεια και την απραξία, επιδημίες της σύγχρονης εποχής, σε μία προσπάθεια να υποσκάψουν και να ανατρέψουν, να αφυπνίσουν την συλλογική μας συνείδηση.
Η χειρωναξία της λειτουργεί δομικά στην καλλιτεχνική πρακτική της Βελδεμίρη ως προς την εμμονή και την επανάληψη που διέπει το μεγαλύτερο μέρος των έργων της. Επιδιώκει να δώσει γλυπτική υπόσταση σε αυτήν την πολιτισμική συνθήκη των γυναικών υφαντριών που από την εποχή του χαλκού μέχρι πρόσφατα, επέδρασε στην σύγχρονη πραγματικότητα, ως μέσο κοινωνικής καταστολής στο πλαίσιο του αρνητικού καθορισμού του κοινωνικού γυναικείου φύλου. Σχολιάζει πως ακόμη και σήμερα στην κουλτούρα µας, προβάλλεται ως σύμφυτη µε τη γυναικεία φύση, η εκπλήρωση των οικιακών και μητρικών καθηκόντων και η επιταγή να βλέπουν τον εαυτό τους μέσα από τους άλλους.
Το έργο ¨Τιμωρία¨ έχοντας ακριβώς την ίδια εννοιολογική εκκίνηση, καμένο και ταλαιπωρημένο στη γωνία, κινητοποιεί και θέτει στη διάθεσή μας τη προσωπική του σχέση με τη μνήμη και τον χρόνο. Ο χρόνος βιώνεται ως μια καντιανή μορφή συνειδητής εμπειρίας ο χρόνος, per se, βοηθά να γνωρίσουμε την ουσία των πραγμάτων.
Λεκάνες κεραμικής περιέκτες του καθημερινού και του Άλλου, χρηστικά αντικείμενα που μας υπενθυμίζουν πόσο σημαντικό είναι στην πραγματική ζωή κάποιος να σε εμπεριέχει βρίσκονται στη σκιά, εκεί που σε πραγματικό τόπο ανήκουν στην ανασκαφική πρακτική. Με χαρούμενα χρώματα αποτυπωμένες πάνω στον καμβά με ζωγραφική δεινότητα προσδίδουν μια δόση αισιοδοξίας, όπως και το «γλυπτό με θάλασσα και άσπρα κοχύλια» η σύζευξη, η απειλή της αμφιβολίας, οξύνουν την εσωτερική μας όραση αναδεικνύοντας την υπεροχή της.
Στο έργο «Εκείνο ακριβώς το μπλε» αναγνωρίζουμε το χρώμα της ανεμελιάς, της ελευθερίας, της θάλασσας και του ουρανού, το μπλε αυτό που με εκκίνηση την ανάμνηση συντήρησης ενός σπαράγματος τοιχογραφίας από την ανασκαφή, με παράσταση ένα καραβάκι με μορφές και δελφίνια, έγινε αποσκευή στο καλλιτεχνικό της έργο.
Τέλος, με αφορμή την εύρεση οστράκου με σύμβολα της Γραμμικής Β’ στην ανασκαφή, μέσα στη μυθοποιητική της αναπαράσταση, δημιουργεί το έργο «να σταματήσουν οι άνεμοι», μια φανταστική προσφορά, μια ικεσία ώστε η μήτρα θάλασσα ήσυχη να υποδεχτεί του λουόμενους μετά την ανασκαφή. Η Πινακίδα που βρέθηκε σε αρχαίο αποθέτη στην αγκαλιά της γης, και τυχαία η καύση της ως σκουπίδι την πέρασε στην αιωνιότητα, έτσι όπως οι «καύσεις» και οι καταστροφές, μας δυναμώνουν.
Η Στεφανία Βελδεμίρη μια αντι-ηρωίδα γερά συνδεδεμένη με τη γη και τα μυστικά της, μέσα από μία δυναμική εμπλοκή χρονικοτήτων, ανασκάπτει τα σημάδια εμπειρίας της/μας σε μια απόπειρα συγκρότησης ενός παλίμψηστου νοηματοδοτήσεων και σημασιοδοτήσεων και με παιγνιώδη διάθεση και υπονομευτική κατάφαση συνθέτει τον δικό της εικαστικό αμυντικό μηχανισμό, προτείνοντας μια επαναανίχνευση του πραγματικού.
ΕΙΠΕ:
«Ότι έχει απομείνει από τη θάλασσα πάνω μου, αυτό δεν μπορούν να μου το πάρουν»!
Με την ευγενική στήριξη της Ένωσης Ξενοδόχων Μεσσηνίας
Ημέρες και ώρες λειτουργίας:
Καθημερινές: 10.00 έως 20.00, Κυριακές; 10.00 έως 18.00
Οικία Τσικλητήρα:
Οδός Τσαμαδού, Λιμάνι Πύλου, Πύλος, Πύλος-Νέστωρ 240 01 Ελλάδα
Εγκαίνια έκθεσης: Σάββατο 2 Ιούλη 2022 20.00-22.00
Διάρκεια έκθεσης: 1 Ιούλη έως 30 Σεπτέμβρη 2022
