Φθηνότερα σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι τα τρόφιμα που βρίσκουν στα ράφια των σούπερμαρκετ οι καταναλωτές στην Ελλάδα.
Ωστόσο, το υψηλό ΦΠΑ που έχει επιβληθεί στα τρόφιμα, αυξάνει σημαντικά τις τιμές των τροφίμων στη χώρα μας, όπως καταγράφεται στην επαναλαμβανόμενη εξαμηνιαία έκθεση του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ).
Σύγκριση ΦΠΑ
Η σύγκριση τιμών στην παραπάνω έρευνα γίνεται με και χωρίς την αξία του ΦΠΑ, ο οποίος διαφέρει σε κάθε χώρα. Εξετάστηκαν πάνω από 2.000 τιμές προϊόντων και συνολικά 20 διαφορετικές αλυσίδες σουπερμάρκετ σε Ελλάδα και τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες (Αγγλία, Γαλλία, Ισπανία και Πορτογαλία).
Από τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν φαίνεται η μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις εξεταζόμενες χώρες όσον αφορά την επιβολή ΦΠΑ.
Στην Ελλάδα ο ΦΠΑ είναι 13% και 24% για συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων, κάποιες από τις οποίες συμμετέχουν στο δείγμα της έρευνας, όπως είναι τα έλαια, ο καφές, τα γλυκά, τα σνακς και τα αρτοποιήματα.
Ο ΦΠΑ είναι σημαντικά υψηλότερος από την Αγγλία (0%) και τη Γαλλία (10% και 5,5%), την Ισπανία (10% και 4%), την Πορτογαλία (13% και 6%), αλλά και τις περισσότερες χώρες της ΕΕ.
Η βασική διαφορά είναι ότι τρόφιμα που στην Ελλάδα υπάγονται στον υψηλό συντελεστή ΦΠΑ με 24% στις υπόλοιπες χώρες υπάγονται στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ, ο οποίος είναι και χαμηλότερος του ελληνικού με 6%, 5,5%, 4% ή ακόμα και 0%.
Παρόλο το υψηλό ΦΠΑ η σύγκριση των μέσων τιμών των καλαθιών δείχνει ότι και οι τέσσερις χώρες έχουν σημαντικά ακριβότερο μέσο καλάθι από την Ελλάδα:
- + 8% η Ισπανία,
- + 28% η Γαλλία,
- + 22% η Αγγλία,
- + 10% η Πορτογαλία.
Ποιοι άλλοι παράγοντες, εκτός ΦΠΑ, επηρέαζουν τις τιμές
Πέρα από τον ΦΠΑ παράγοντες που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όταν συγκρίνονται τιμές ανάμεσα σε διαφορετικές χώρες είναι:
- Η απόσταση της χώρας από τα παραγωγικά κέντρα της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης και τα αντίστοιχα κόστη
- Η πολυπλοκότητα της γεωγραφίας της κάθε χώρας (π.χ. οδικό δίκτυο, νησιά κλπ)
- Το μέγεθος της αγοράς και αντίστοιχες οικονομίες κλίμακας στις προμήθειες των προϊόντων
- Το ισοζύγιο εξαγωγών-εισαγωγών σε σχέση με τα τρόφιμα και τις πρώτες ύλες παρασκευής τους
- Τα διάφορα κόστη παραγωγής (ενέργεια, πρώτες ύλες, μισθολογικό κόστος, χρηματοοικονομικό κόστος, γραφειοκρατία)
- Η παραγωγικότητα της βιομηχανίας και του λιανεμπορίου σε κάθε χώρα
- Οι καταναλωτικές συνήθειες και η αγοραστική δυνατότητα σε κάθε χώρα
- Το ύψος της φορολογίας σε κάθε χώρα